John Maxwell Coetzee
| John Maxwell Coetzee | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Lurmutur Hiria, 1940ko otsailaren 9a (84 urte) |
| Herrialdea |  Hegoafrika  Australia (2006 - |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Lurmutur Hiriko Unibertsitatea Texasko Unibertsitatea Austinen Adelaideko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | afrikaansa ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | hizkuntzalaria, itzultzailea, eleberrigilea, saiakeragilea, libretista, gidoilaria, unibertsitateko irakaslea, poeta, idazlea, prosalaria eta kritikaria |
| Lantokia(k) | Lurmutur Hiria Adelaide Londres Bracknell (en)  eta Buffalo |
| Enplegatzailea(k) | Harvard Unibertsitatea General San Martíngo Unibertsitatea Chicagoko Unibertsitatea IBM University at Buffalo (en) (1968 - 1971)Lurmutur Hiriko Unibertsitatea (1972 - 2000) |
| Lan nabarmenak | |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Influentziak | William Faulkner |
| Kidetza | Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Errege Literatura Elkartea |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | ateismoa |
      | |
John Maxwell Coetzee (Lurmutur Hiria, 1940ko otsailaren 9a) hegoafrikar idazle eta itzultzailea da, 2003an Literaturako Nobel saria irabazi zuena.[1] Beste hainbat sari ere jaso du: Booker Prize (bi aldiz), CNA saria (hirutan), Etranger Femina saria eta Jerusalem saria.[2]
Bizitza
John Maxwell Coetzee Lurmutur Hirian jaio zen 1940ko otsailaren 9an, aita afrikanerra eta ama alemaniar jatorrikoa zituela.[2] Lurmutur Hiriko unibertsitatean matematika eta ingelesa ikasi zituen. Hogei urte inguru zituela, Londresen ibili zen lanean IBM ordenagailuen enpresarako. 1965-1969 bitartean, doktoregoa lortu zuen Texasko Unibertsitatean (Austin, AEB), eta ingeles hizkuntza eta literaturako irakasle aritu zen Bufaloko Unibertsitatean
1971an, erresidentzia baimena ukatu zioten Estatu Batuetan, Vietnamgo Gerraren aurka zuen jarreragatik. Hegoafrikara itzulirik, Lurmutur Hiriko Uniberstitatean hasi zen ingelesezko literatura irakasten. 1973ean eman zuen argitara bere lehenbiziko lana: Dusklands. 2003ko abenduan Literaturako Nobel saria jaso zuen. Azkeneko lan-urteak Chicagon (AEB) eta Adelaiden (Australia) eman zituen. 2006an, australiar hiritartasuna hartu zuen.
2002az geroztik Adelaiden bizi da, [3] Australiako hiri batean, non izen bereko unibertsitateko ingeles saileko ikertzailea den. 2006ko martxoko Adelaide Literatura Astearekin bat eginez, Coetzeek australiar nazionalitatea jaso zuen, haren arabera, Hegoafrikatik, bere jaioterritik eta bere lanaren zati handi bat egiten den lekutik urrundu gabe.
Estilo sinboliko eta metaforiko batek markatutako bere idazlan askok apartheid erregimena eta edozein arrazakeria mota zalantzan jartzen dituzte, eta gizakian eta gizartean dituen ondorio negatiboak aztertzen dituzte. [4] Eleberriez, ipuinez eta saiakeraz gain, literatura kritika ugari eta hainbat itzulpen argitaratu ditu. Suediako Akademiak berak nabarmendu duenez, "bere lana apartheid garaiak biziki markatu du, bertako izaera emateaz urrun, unibertsala bihurtzen du".
Sari garrantzitsuenak, Nobel Saria barne, Booker Saria bi aldiz jaso zuen lehen idazlea izan zen, ingelesezko literaturako entzutetsuena dena, Life & Times of Michael K (1983) lanengatik [5]. [5] Hegoafrikako gerra zibiletik bizirik atera zen baten istorioa eta Lotsaizuna (1999), [6] sexu-jazarpenagatik mundutik baztertutako literatura irakasle bati buruzkoa.
Bere influentzia posibleetako batzuk Miguel de Cervantes, Daniel Defoe, Fiodor Dostoievski, Ford Madox Ford, Franz Kafka, Luigi Pirandello, Samuel Beckett dira.
Bere lanetatik gutxienez hiru zinemara egokitu dira: Marion Hänselek 1985ean zuzendutako Dust, In the Heart of the Country eleberrian oinarrituta dago, Steve Jacobsek zuzendutako Disgrace (2008) izen bereko liburuan oinarrituta dago eta “Waiting for the barbarians” (2019) Ciro Guerra kolonbiarrak zuzendua.
Lanak
- Dusklands (1974).
- In the Heart of the Country (1977).
- Waiting for the Barbarians (1980).
- Life & Times of Michael K (1983).
- Foe (1986).
- White Writing: On the Culture of Letters in South Africa (1988).
- Age of Iron (1990).
- Doubling the Point: Essays and Interviews (1992).
- The Master of Petersburg (1994).
- Boyhood: Scenes from Provincial Life (1998).
- Disgrace (1999); Oskar Aranak euskaratua: Lotsaizuna (Elkar, 2004).
- The Lives of Animals (1999).
- Youth: Scenes from Provincial Life II (2002).
- Elizabeth Costello (2003).
- Slow Man (2005).
- Inner Workings: Literary Essays, 2000-2005 (2007).
- Diary of a Bad Year (2007).
- Summertime (2009)
- The Childhood of Jesus (2013); Aritz Gorrotxategik euskaratua: Jesusen haurtzaroa (Meettok, 2013)[7]
- The Schooldays of Jesus (2016); Aritz Gorrotxategik euskaratua: Jesusen eskola-egunak (Meettok, 2017)[8]
- The Death of Jesus (2019)
Zineman
Orain arte Coetzeek egindako bi lan zinemaratu dira: "In the Heart of the Country" ("Dust", 1985) eta bestetik "Disgrace" ("Disgrace", 2008).
Erreferentziak
- ↑ Torner, Jon. 2003ko Nobel Sariak: Coetzee eta Shirin Ebadi protagonista. Argia, 2003ko abenduak 13, CC BY-SA 4.0, argia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
- ↑ a b Iban, Amagoia. Hegoafrikako "zuri liberala". Euskaldunon Egunkaria, 1999ko azaroak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
- ↑ Javier García. «JM Coetzee recordó a Neruda y Mistral en la UC», Culto de La Tercera, 24.9.2018; acceso 21.8.2019
- ↑ https://elpais.com/diario/2003/10/03/cultura/1065132001_850215.html Miguel Mora / Ricardo Moreno. «El Nobel premia la implacable honradez de Coetzee»], El País, 3.10.2003; acceso 21.8.2019
- ↑ a b Gibbons, Fiachra. (1999-10-25). «Absent Coetzee wins surprise second Booker award» The Guardian.
- ↑ «Coetzee wins Nobel Literature Prize» Al Jazeera 2003-10-04.
- ↑ Asurmendi, Mikel. Munduon, zertarako?. Berria, 2014ko martxoak 2, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
- ↑ Aperribai, Julen. Erantzunak, norberak bereak. Berria, 2017ko maiatzak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-1-23).
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q43293
Multimedia: J. M. Coetzee / Q43293
Aipu famatuak: John Maxwell Coetzee
