Imre Kertész

Imre Kertész

Irudi gehiago
Bizitza
JaiotzaBudapest, 1929ko azaroaren 9a
Herrialdea Hungaria
Lehen hizkuntzahungariera
HeriotzaBudapest, 2016ko martxoaren 31 (86 urte)
Hobiratze lekuaFiumei kaleko hilerria
Heriotza modua: Parkinsonen gaixotasuna
Familia
Ezkontidea(k)Albina Vas (en) Itzuli  1995)
Magda Ambrus (en) Itzuli  (1996 -  2016)
Hezkuntza
HeziketaMadách Imre High School (en) Itzuli 1948)
Hizkuntzakhungariera
alemana
Jarduerak
Jarduerakidazlea, itzultzailea, eleberrigilea, kazetaria eta gidoilaria
Lantokia(k)Berlin
Lan nabarmenak
ikusi
  • Fatelessness (en) Itzuli
    Liquidation (en) Itzuli
Jasotako sariak
ikusi
  • Literaturako Nobel Saria  (2002)
    Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena  (2001)
    Kossuth Saria  (1997)
    Herder Prize  (2000)
    Knight Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany Knight Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany  (2004)
    Ernst Reuter Medal  (2006)
    Literaturpreis des Landes Brandenburg  (1995)
    Sándor Márai Prize  (1996)
    Milán Füst Prize  (1983)
    Tibor Déry Prize  (1989)
    Friedrich Gundolf Prize  (1997)
    Hungarian Order of Saint Stephen Hungarian Order of Saint Stephen  (2014)
    Grand Cross of the Order of Merit of Hungary Grand Cross of the Order of Merit of Hungary  (2003)
    Adelbert von Chamisso Prize  (2001)
    Goethe domina Goethe domina  (2004)
    Honorary doctor of the Free University of Berlin  (2005)
    Jean Améry award  (2009)
    Leipzig Book Award for European Understanding  (1997)
    Marion Samuel Prize  (2007)
    Order of Saint Stephen of Hungary Order of Saint Stephen of Hungary
    honorary citizen of Budapest  (2002)
    Jeanette Schocken Prize
    Jeanette Schocken Prize  (1997)
KidetzaBerlingo Arteen Akademia
Alemaniako hizkuntza eta literatura akademia
Széchenyi Academy of Literature and Arts (en) Itzuli
IMDB: nm1323271 Allmovie: p426991
Musicbrainz: 09ad4ea3-7f5f-4fd3-8c1f-118af122957c Discogs: 2292998 Find a Grave: 160318788 Edit the value on Wikidata

Imre Kertész (Budapest, 1929ko azaroaren 9a - Budapest, 2016ko martxoaren 31) hungariar idazlea izan zen. 2002an Literaturako Nobel saria irabazi zuen.

Bizitza

Familia judu batean jaio zen. Hamabost urte zituela, Auschwitz kontzentrazio-esparrura deportatu zuten, eta gero Buchenwald eta Zeitzera. Askatu ondoko urteetan, kazetari gisa lan egin zuen Budapesteko egunkari batean, harik eta, 1951ean, Hungariako Alderdi Komunista agintera iristean, lanetik bota zuten arte. Orduan, buru-belarri sartu zen literaturan, bai itzulpenak eginez (Friedrich Nietzsche, Hugo von Hofmannsthal, Sigmund Freud, Ludwig Wittgenstein eta Elias Canetti), bai antzezlanak eta zinemarako gidoiak idatziz. Hain zuzen, bere lehen eleberrian, Sorstalanság (1975, «Zoririk gabe»; ) izenekoan, kontzentrazio-esparruetatik bizirik ateratako nerabe baten historia kontatzen du. Liburu horri trilogia osatzen duten beste bi jarraitu zioten: A Kudarc (1988, «Porrota») eta Kaddis a meg nim születt gyermekért (1992, «Kadish jaiogabeko seme batengatik»).

1995ean Brandeburgoko Literatura saria irabazi zuen, 1997an Leipzigeko Liburuaren Saria eta 2002an Literaturako Nobel saria jasotzen zuen lehen idazle hungariarra bihurtu zen. 2005ean Sorstalanság liburua zinemaratu zuten. Beste lan aipagarri batzuk Az Angol lobogó (1991, «Ingeles bandera»), Valaki más: a változás krónikája (1997, «Ni, bestea; Aldaketaren kronika»); A gondolatnyi csend, amíg a kivégzőosztag újratölt (1998, «Isilune bat hilhormaren aurrean»), A számülzött (2001, «Hizkuntza erbesteratua»), eta K. Dosszié (2006, «K dosierra») dira.

Idazlanak

  • "Sorstalanság" (1975): "Zoririk gabe" (Elkar, 2003, Urtzi Urrutikoetxeak euskaratua).
  • "A nyomkereső" (1977): "Bide-bilatzailea".
  • "Detektívtörténet" (1977)
  • "A kudarc" (1988): "Porrota".
  • "Kaddis a meg nem született gyermekért" (1990): "Kaddish ez jaiotako ume batentzat".
  • "Az angol lobogó" (1991): "Bandera ingelesa" .
  • "Gályanapló" (1992): "Galeraren egunkaria".
  • "A holocaust mint kultúra : három előadás" (1993): "Holokaustoa kultura moduan".
  • "Jegyzőkönyv / Imre Kertész ; Élet és Irodalom / Esterházy Péter" (1993)
  • "Valaki más : a változás krónikája" (1997): "Ni eta bestea:metamorfosi baten kronika"
  • "A gondolatnyi csend, amíg a kivégzőosztag újratölt" (1998): "Isilune bat hormatzarrean"
  • "A száműzött nyelv" (2001)
  • "Felszámolás" (2003)
  • "K. dosszié" (2006)
  • "Európa nyomasztó öröksége" (2008)
  • "Mentés másként" (2011)

Erreferentziak

  • Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2015/12/28 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

  • Euskarari ekarriak: Imre Kertész, ekarriak.armiarma.eus
  • (Ingelesez)Imre Kertész Budapest Pocket Guide webgunean, budpocketguide.com
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q47755
  • Commonscat Multimedia: Imre Kertész / Q47755
  • Wd Datuak: Q47755
  • Commonscat Multimedia: Imre Kertész / Q47755


  • i
  • e
  • a
1901–1925
Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950
Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975
Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000
Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun
V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman