Irish Hobby

Irish Hobby
Zaldi arraza
EspezieaEquus ferus caballus
Jatorria Irlanda
SinonimoakHobby

Irish hobby gaur egun desagerturiko Irlandako bertako zaldi arraza bat izan zen[1]. Aspaldidanik arraza Britaniar uhartetako beste herrialdetara hedatu zen, Eskozia zein Ingalaterrara bereziki. Bere tamaina zein ezaugarriengatik arraza hau ponien sailkapen taldean sartzen zen.

Irish hobbya XIII. mendetik aurrera garatu zuten bertako hainbat poni arrazen nahasketaren bidez[2].

Dirudienez gaur egungo hainbat zaldien arrazen jatorrian dago poni hau, hala nola Connemarako ponia zein Irlandako zaldi nazionala den Irish draught zaldi arraza. Beste aldetik Irish hobbyren behorrak Ingalaterrara eraman zituzten eta bertako zaldiekin nahastuz Ingalaterrako odol garbiko zaldi arrazaren oinarria finkatu omen zuten.

Arrazaren historia

Zaldi mota hau, azkar eta bizkorra izanik, oso erabila izan zen garai batean gerrarako. Zalditeria arinean eta bapateko erasoetan, zaldun zirikatzaileen zalditzat bereziki.

Esate baterako Eskoziako Independentziarako Gerretan bi aldeek errus erabili zituzten irish hobbyak. Eduardo I.a Ingalaterrakoak esate baterako Irlandatik Eskoziara zaldi hauen inportazioak galarazten saiatu zen matxino eskoziarren zalduneria arina indargabetzeko asmoz.

Roberto I.a Eskoziakoak ingelesen aurkako bere gerrilla gerrarako erabili zituen ere, eta irish hobbyek egun bakar batean 97 eta 110 kilometro artean egiten zituzten beraien zaldunekin[3].

XV. eta XVI. mende artean arraza egungo beste hainbat arrazetan garatzen joan zen. Connemarako ponia, Irish draught, Kerry Bog poni eta Galloway poni dira haietatik ezagunenak.

Zaldun piktoak bertako poniekin. Eskoziako aspaldiko harri grabatua. Irish hobby zaldia Bretaniar Uhartetako bertako ponien garapenetik sortu zen.

Irish hobby folklorean

Britaniar uhartetan barrena, zaldi arraza hau ingelesez "hobby horse", eta euskaraz zaldiko deitzen dugun ihauteriko pertsonaiaren jatorria da .

Sakontzeko, irakurri: «Zaldiko»
Sakontzeko, irakurri: «Zamalzain»

Erreferentziak

  1. ↑ http://www.theequinest.com/breeds/irish-hobby/
  2. ↑ http://www.tbheritage.com/GeneticMarkers/mtdnaintbdamlines3.html
  3. ↑ Hyland, Ann (1998),The Warhorse 1250-1600. UK: Sutton Publishing ISBN 0-7509-0746-0 p 32, 14, 37

Kanpo estekak

  • (Ingelesez) Arrazari buruzko artikuloa "The equinest" entziklopedian
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q3040564
  • Wd Datuak: Q3040564
  • i
  • e
  • a
Euskal Herriko
arrazak
Europako
arrazak
Albania: Albaniako poni • Alemania: Alemaniako shetland poni • Arenberg poni • Dülmen poni • Alemaniar zela poni • Belgika: Belgiar zela poni • Heck zaldi • Lehmkuhlener Poni • Lewitz poni • Liebenthaler poni • Poni appaloosa europar • Senner poni • Asturias: Asturkoi • Austria: Haflinger • Arabiar-Haflinger • Bielorrusia: Polesskaya • Bosnia-Herzegovina: Bosniako poni • Posavina zaldia • Bulgaria: Rodopeko poni • Sarakatsaniar poni • Danimarka: Daniar kirol poni • Errumania: Bukovina zaldi • Danubioren deltako poni • Errumaniar poni • Hutsul poni • Errusia: Baxkir poni • Bouriate poni • Minoussinskdar zaldi • Panje poni • Tavda zaldi • Txilkov zaldi • Tuvar zaldi • Vyatka zaldia • Eskozia: Eriskay poni • Highland poni • Rumdar poni • Shetland poni • Eslovenia: Posavina zaldia • Espainia: · Errekaortuetako zaldi • Galiziako poni • Garrano zaldi • Mallorcako zaldi • Ordunteko behor • Serrano zaldi • Zaldi montxino • Estonia: Estoniar zaldi • Saaremaa poni • Faroeak: Faroeetako poni • Frantzia: Bidet zaldi • Bidet bretoi • Frantziar zela poni • Camargako zaldi • Landetako poni • Markesaketako zaldi • Merensgo zaldi • Mikeluneko zaldi • Morvandar zaldi • Gales: Britaniar orbaindun poni • Britaniar zela poni • Carneddau poni • Galestar poni • Galestar poni eta cob • Galestar cob • Galestar zela poni • Mendiko galestar poni • Georgia: Tushetiar zaldi • Grezia: Aénos • Arravani • Axios zaldi • Messara zaldi • Midilli poni • Peneiako poni • Pindoko poni • Rodasko poni • Rodopeko poni • Skyros poni • Tesaliako zaldi• Herbehereak: Holandar zela poni • Ingalaterra: Britaniar orbaindun poni • Britaniar Shetland Poni • Britaniar zela poni • Dales poni • Dartmoor poni • Exmoor poni • Fell poni • Hackney ponia • Lundy uharteko poni • New Forest poni • Polo poni • Welara • Irlanda: Connemarako poni • Kerry Bog poni • Islandia: Islandiar poni • Italia: Bardigiano • Achetta zaldi • Esperiako poni •Giarab • Giara zaldi • Sarcidanoar zaldi • Sardiniako poni • Haflinger • Monterufolino poni • Kornualles: Lundy uharteko poni • Korsika: Korsikako zaldi • Kroazia: Krk-ko uharteko poni • Posavina zaldia • Lituania: Zemaitukas • Norvegia: Nordlandshest • Fjord • Polonia: Biłgoraj zaldi • Feliński • Hutsul poni • Konick poni • Panje poni • Portugal: Azoreetako poni• Garrano zaldi • Sorraia • Serbia: Posavina zaldia • Suedia: Gotland poni • Suediar zela poni • Txekia: Txekoslobakiako zela poni txikia • Ukraina: Hutsul poni • Panje poni • Polesskaya
Ameriketako
arrazak
Ameriketako Estatu Batuak: Ameriketako kirol poni • Ameriketako poni • Ameriketako Shetland poni • Ameriketako Walking Pony • Ameriketako zaldi miniatura • Banker Poni • Cayuse indiar poni • Chincoteague poni • Choctaw poni • Hegart zaldi • Paint poni • Polo poni • Quarter poni • Kanadako landa poni • Mustang • Seminola poni • Virginia Highlander • Argentina: Argentinar petisoa • Bagual • Bergman poni • Falabella • Polo ponia • Brasil: Baixadeiro zaldi • Brasildar ponia • Corajoso poni• Lavradeiro • Kreole zaldi • Nordestin • Pampa zaldi • Puruca • Bolivia: Bolibiar ponia • Ekuador: Andeetako ponia • Kanada: Kanadako landa ponia • Lac La Croix Indiar Poni • Sable Islandgo poni • Ternuako poni • Mexiko: Galizeño ponia • Peru: Andeetako ponia • Chumbivilcas zaldia • Txile: Bagual • Chiloear ponia
Asiako
arrazak
Afganistan: Yabu • Bangladesh: Bangladeshko zaldi • Bhutan: Bhutandar poni • Jata (zaldi) • Merak-Saktenpata • Yuta zaldi Errusia: Altaiko poni • Baikal zaldi • Bouriate poni • Dagestandar zaldi •Narym poni • Ob poni • Yakutiako poni • Filipinak: Baguio poni • Baguio Light zaldia • India: Deccani • Indiako poni • Manipuri Poni • Polo poni • Sikang poni• Spiti poni • Zaniskari pony • Indonesia: Baliko zaldi • Batak poni • Borneo poni • Deli poni • Flores uharteko ponia • Gayoe • Kaju poni • Kuningan zaldi • Lombok poni • Minahasa (zaldia) • Priangan • Sumbar-Sandel-Arabiar zaldi • Timordar poni • Javako poni • Kuda-Pacu • Macassar zaldi • Padang poni • Sandalwood poni • Sumba eta Sumbawa poni • Iran: Kaspiar poni • Yabu • Hego Korea: Chejuko zaldi • Japonia: Hokkaidoko poni • Kiso poni • Misaki poni • Miyako poni • Noma poni • Taishuh • Tokara poni • Yonaguni poni • Kanbodia: Kanbodiar poni • Kazakhstan: Altaiko poni • Kazakhstango poni • Adaev zaldi • Kurdistan: Kurdiar zaldi • Laos: Laostar poni • Ekialdeko Timor: Timordar poni • Malaysia: Bajau poni • Myanmar: Myanmarko poni • Shan (zaldia)• Mongolia: Hequ poni • Mongoliar zaldi • Pakistan: Balutxi zaldi • Sri Lanka: Sri Lankako poni • Thailandia: Thailandiar poni • Tibet: Ganzhi zaldi • Txaidamu • Sikang poni • Tibeteko poni • Chahou poni • Riwoche poni • Nangchen zaldi Yushuar zaldi • Zhongdian zaldi • Txina: Abag zaldi • Altaiko poni • Balikun zaldi • Baise poni • Jiantxang zaldi • Datong zaldi • Debao poni • Erluntxun • Guizhouko poni • Guoxia txinar poni • Hequ poni • Henanar zaldi • Jinjiang zaldi • Lichuan zaldi • Lijiang poni • Mongoliar-txinar zaldi • Sikang poni • Ujumkinar zaldi • Wenshan zaldi • Yanki zaldi • Yili poni • Yiwu zaldia • Turkia: Alaka zaldi • Anadolu poni • Kanik • Midilli poni • Vietnam: Hmong zaldi • Ngua Noi
Ozeaniako
arrazak
Afrikako
arrazak
Benin:Koto-koli • Burkina faso:Bobo • Koto-koli• Hegoafrika: Basuto ponia • Boer Poni • Hegoafrikako Boer poni• Nooitgedacht poni • Egipto: Baladi • Etiopia: Abisiniako poni • Borenar zaldi • Bale zaldi • Lesotho: Basuto ponia • Kamerun: Kamerungo poni • Senegal: Fouta • M´bayar poni • Sudan: Abisiniako poni • Darfour poni • Sudango zaldi • Mali: Beledougouar zaldi • Bobo • Djerma (zaldi) • Nigeriar poni • Namibia: Namibiar zaldi • Nigeria: Bagzan zaldi • Bhirum • Djerma (zaldi) • Nigeriar poni • Koto-koli • Niger: Sudango zaldi • Somalia: Somaliar poni• Togo:Koto-koli •Tunisia: Mogod poni •
Desagertutako
arraza
etxekotuak
• Alemania: †Emscherbrücher • †Senner poni • Bahamak: †Abaco berberiar zaldi · Errusia: †Amurko poni • †Kareliar poni • Eskozia: †Barra poni • †Galloway poni • Espainia: †Gaztelako zaldia • †Soriako behoka • Finlandia: †Kareliar poni • Frantzia: †Bidet • †Harvard zaldi • †Lorrain zaldi • Ingalaterra: †Galloway poni • Irlanda: †Irish Hobby • †Namaqua poni• †Öland poni • Tartariar poni • Tunisia: †Nefza poni • Txina: †Amurko poni • Ferghanako zaldi •
Antzinako
arraza basatiak*
() Przewalskii zaldia • () † Tarpan • () † Enzebro
Desagertutako historiaurreko
ekido eta zaldi arraza
zein espezieak
Equus caballus arrazak eta motak: †Equus caballus antunensis • †Equus caballus germanicus • †Equus caballus torralbae • †Equus caballus gallicus • †Equus caballus arcelini • Equus ferus arraza eta motak: †Equus ferus gmelini • †Equus ferus solutrensis • †Equus ferus przewalski • Antzinako Equus espezieak: †Equus hydruntinus • †Equus fossilis • †Equus complicatus • †Equus conversidens • †Equus crinidens • †Equus francisci • †Equus lambei • †Equus namadicus • †Equus sivalensis • †Equus stenonis • †Equus cumminsii • †Equus excelsus • †Equus fraternus • †Equus giganteus • †Equus lambei • †Equus namadicus • †Equus niobrarensis • †Equus occidentalis • †Equus pacificus • †Equus parastylidens • †Equus pectinatus • †Equus scotti • †Equus sivalensis • †Equus yunnanensis • †Equus simplicidens • †Equus andium
  • (desagertuak przewalski zaldia izan ezik)