Banilla
| Banilla | |
|---|---|
 Vanilla planifolia  Irudi gehiago | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Asparagales |
| Familia | Orchidaceae |
| Subfamilia | Vanilloideae |
| Generoa | Vanilla Carolus Linnaeus |
| Banaketa mapa | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | Bainilina |
Banilla (Vanilla) orkideen familiako genero bat da eta landareak izen bereko aho gozagarria bezala erabiltzen ditugun haziz beteriko leka ematen du. Jatorriz Mexikokoa da. Izena gaztelaniazko vainilla hitzetik dator, vaina ("leka") hitzaren txikigarria.
Biltzen den espezie nagusia Vanilla planifolia da, nahiz eta Vanilla pompona eta Vanilla tahitiensis bezalakoak ere erabili. Leka bakoitzak bere zapore bereziaren erantzule nagusi diren milaka hazi txiki gordetzen ditu barruan. Aztekek beren jakiak maneatzeko eta txokolatez eginiko “jainkoen edariak” gozatzeko erabili ohi zuten.
Bere lantzea oso hedatua dago tropikoetan. Madagaskar da ekoizlerik nagusienetarikoa.
Sukaldeko erabilera
Sukaldean banillaren leka lehorra erabiltzen da. Bere erabilera ohikoena krema, budin, izozki, bizkotxo, tarta eta antzeko postre eta gozoekin izaten bada ere, bere erabilera haragi, arrain edo bestelako plateretara ere zabal daiteke.
Gozogintzan likidoak lurrintzeko erabiltzen da normalean. Lehorregia erostea ez da komeni. Erabiltzeko erditik zabalduko dugu eta labana baten laguntzaz, bertako hazitxoak zabalduko ditugu. Erabilitakoan, garbitu eta lehorturik bainila zaporea duen azukrea egiteko erabil dezakegu, horretarako nahiko da baina zati hau azukretan sartu eta bertan denbora bat edukitzea.
Kanpo estekak
| Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Vanilla |
- (Ingelesez) Electronic Plant Information Centre at Royal Botanic Gardens, Kew 2003-11-8
- (Ingelesez) Spices at UCLA History & Special Collections
- (Ingelesez) Spice Pages — Vanilla
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q162044
Multimedia: Vanilla / Q162044
Espezieak: Vanilla
