Maiatzaren 17

Maiatzaren 17a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita hamazazpigarren eguna da, 138garrena bisurteetan. 228 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Pascual Madoz Jaiotza: Iruñea, 1806 eta 1806 Heriotza: Genova, 1870eko abenduaren 11 Iñigo Martínez Jaiotza: Ondarroa, 1991 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Dennis Hopper Jaiotza: Dodge City, 1936 Heriotza: Venice, 2010eko maiatzaren 29a Erik Satie Jaiotza: Honfleur, 1866 Heriotza: Arcueil eta Paris, 1925eko uztailaren 1a Ruhola Khomeini Jaiotza: Khomein (en) , 1900 Heriotza: Teheran, 1989ko ekainaren 3a Edward Jenner Jaiotza: Berkeley, 1749 Heriotza: Berkeley, 1823ko urtarrilaren 26a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 17ko jaiotzak Kassym-Jomart Tokayev • Trent Reznor • Andrea Alciato • Valie Export • Udo Lindenberg • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Manuel Allendesalazar Jaiotza: Gernika-Lumo, 1856ko abuztuaren 24a Heriotza: Madril, 1923 Manuel Anatol Jaiotza: Irun, 1903ko maiatzaren 8a Heriotza: , 1990 Joan Mari Irigoien Jaiotza: Altza, 1948ko irailaren 30a Heriotza: Donostia, 2023 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Donna Summer Jaiotza: Boston, 1948ko abenduaren 31 Heriotza: Naples (Florida), 2012 Niccolò Paganini Jaiotza: Genova, 1782ko urriaren 27a Heriotza: Niza, 1840 Talleyrand Jaiotza: Paris, 1754ko otsailaren 2a eta 1754ko otsailaren 13a Heriotza: Paris, 1838 Vangelis Jaiotza: Agria (en) , 1943ko martxoaren 29a Heriotza: Parisko 15. barrutia, 2022 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 17ko heriotzak Béla Balázs • Jacques-Louis Lions • Otto Wille Kuusinen • Samuel Clarke • David Octavius Hill • Dirck Hals • Heinrich Martin Weber • Richard Pipes • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Igokundea. Homofobiaren, Transfobiaren eta Bifobiaren Aurkako Nazioarteko Eguna. 1837 - Irungo gudua jazo zen. 1863 - Rosalia de Castro idazle galiziarrak Cantares Galegos argitaratu zuen. Horren karira, Galiziar Letren Eguna ospatzen da. 1905 - Norvegiak independentzia lortu zuen, Suediatik bereiziz. 1940 - Bigarren Mundu Gerra: Alemaniak Brusela okupatu zuen. 1959 - Kubako Iraultza: Gobernu iraultzaileak Nekazal Erreformaren Legea onartu zuen. 1980 - Peruko Alderdi Komunistak (Sendero Luminoso bezala ezagutua) bere lehen eraso armatua burutu zuen Ayacuchon. 1981 - Munduko Osasun Erakundeak homosexualitatea gaixotasun psikikoen zerrendatik atera zuen. 2010 - Edurne Pasaban tolosarrak (irudian) falta zitzaion azken zortzimilakoa igo zuen, Shisha Pangma (8.046 m.), Txinan. + Gertaera gehiago... Egutegia << Maiatza >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Astelehena 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2025: Larunbata 2026: Igandea 2027: Astelehena Izendegia Santutegia: Giulia Salzano, Paskual Baylon, Restituta Seaska egutegia: Dunize/Dunixe eta Neike.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1837 – Irungo gudua jazo zen.
• 1979 – ETAk Antonio Perez Garcia taberna bateko jabea hil zuen Lemoan.
• 2008 –
  • Iñaki Arriola, Eibarko alkatea, Gipuzkoako PSE-EEko idazkari nagusia aukeratu zuten botoen %98,31arekin. Miguel Buenen lekua hartu zuen.
  • Imanol Murua 1985tik 1991ra Gipuzkoako Ahaldun Nagusi izandakoa hil zen.
• 2010 – Edurne Pasaban tolosarrak falta zitzaion azken zortzimilakoa igo zuen, Shisha Pangma (8.046 m.), Txinan.

Mundua

• 1990 – Munduko Osasun Erakundeak homosexualitatea psikiatria-nahasmenduen zerrendatik ezabatu zuen. Maiatzaren 17an homofobia, transfobia, bifobia eta beste antzeko fobien kontrako Nazioarteko Eguna ospatzen da.

Arte eta kultura

Euskal Herria

Mundua

Zientzia eta teknologia

Euskal Herria

Mundua

Kirolak

Euskal Herria

• 2009 – Itxako emakumezko eskubaloi taldeak EHF kopa irabazi zuen.
• 2010 – Edurne Pasabanek hamalaugarren zortzimilakoa (Shisha Pangma) lortu zuen.
• 2018ko Durango-Durango Emakumeen Saria: Anna van der Breggen herbeherearra irabazle.

Mundua

• 2006 – Txapeldunen Ligako finala Arsenal F.C. eta F.C. Barcelona taldeen artean jokatu zen. F.C. Barcelona kataluniar taldeak irabazi zuelarik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1780 – Pascual Urdapilleta, bizkaitar militarra eta arkitektoa, Paraguain (h. 1856).
• 1790 – Jean Pierre Darrigol, lapurtar apaiz katoliko eta idazlea (h. 1829).
• 1806 – Pascual Madoz, nafar politikaria eta idazlea (h. 1870).
• 1893 – Tomás Pero-Sanz, bizkaitar politikaria eta Bilboko alkatea (h. 1959).
• 1906 – Juan Pablo Lojendio, gipuzkoar noble eta diplomazialaria (h. 1973).
• 1911 –
  • Eduardo Hernández Asiain, kubatar jatorriko nafar biolin-jotzailea, Habanan (h. 2010).
  • Maurice Zelhai, baxenafar errugbilaria (h. 1980).
• 1914 – Pío Iraizoz Francés, nafar apaiz, organo-jotzaile, koru-zuzendari eta musikagilea (h. 1991).
• 1919 – Jose Maria Kerexeta, gipuzkoar futbolaria (h. 1989).
• 1947 – Elvira Kortajarena, gipuzkoar politikaria.
• 1964 – Garbiñe Abasolo, bizkaitar modelo-ohia eta enpresaburua.
• 1966 –
  • Luis Fernando Dadie, gipuzkoar futbolari ohia.
  • Esteban Pérez Esquivel, argentinar musikaria eta luthierra.
  • Jesús María Visitacion Villan, gipuzkoar paralinpiar futbolari ohia.
• 1967 – Isabel Sola, nafar birologoa
• 1969 - Andoni Aldekoa, bizkaitar kazetaria, EITBko zuzendaria.
• 1970 – Iñaki Elizalde, nafar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1977 – Iker Galartza, gipukoar aktorea eta gidoigilea.
• 1981 – Beñat Albizuri, bizkaitar txirrindularia.
• 1982 – Sheila Alaña, bizkaitar saskibaloi-jokalari ohia.
• 1988 –
  • Adrian Crowley, gipuzkoar eskubaloi jokalaria.
  • Adrián Legasa, bizkaitar txirrindulari ohia.
• 1990 –
  • Jon Gomez, bizkaitar musikaria eta telebista aurkezlea.
  • Juan Peralta, nafar txirrindularia.
• 1991 – Iñigo Martinez, bizkaitar futbolaria.
• 1992 – Koldo Berasaluze, bizkaitar futbolaria.
• 1995 – Irene Loizate, bizkaitar duatleta eta txirrindularia.
• 1997 – Oier Sarriegi, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1155 – Jien, Japoniako fraide budista, historialari eta poeta (h. 1225).
• 1504 – Pio V.a, Aita santua (h. 1572).
• 1587 – Esaias van de Velde, herbeheretar margolaria (h. 1630).
• 1663 – Rosine Elisabeth Menthe, Rodolfo Augusto Brunswick-Wolfenbüttelekoaren emazte morganatikoa (h. 1701).
• 1749 – Edward Jenner, ingeles medikua, immunologiaren aitatzat hartua (h. 1823).
• 1768 –
  • Karolina Brunswickekoa, Britainia Handiko erresumako erregina ezkontidea (h. 1821).
  • Henry Paget (Angleseyko I. markesa), britainiar militar eta politikaria (h. 1854).
• 1833 – Manuel Murguía, galiziar idazle eta historialaria (h. 1923).
• 1836 – Norman Lockyer, ingeles zientzialari eta astronomoa, helioaren aurkitzailea (h. 1920).
• 1842 – August Thyssen, alemaniar enpresaburua (h. 1926).
• 1845 –
  • Pedro Lira, txiletar margolari eta arte kritikaria (h. 1912).
  • Jacint Verdaguer, kataluniar idazlea (h. 1902).
• 1858 – Mary Adela Blagg, britainiar astronomoa, Ilargiko izendegiaren egilea (h. 1944).
• 1861 – Maxime Maufra, frantziar margolari, grabatzaile eta litografoa (h. 1918).
• 1866 – Erik Satie, frantziar musikagilea (h. 1925).
• 1873 –
  • Henri Barbusse, frantziar idazlea eta kazetaria (h. 1935).
  • Dorothy Richardson, britainiar eleberrigilea (h. 1957).
• 1886 –
  • Alfontso XIII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (h. 1941).
  • Teodora Zuloaga, espainiar zeramikaria (h. 1976).
• 1889 – Alfonso Reyes, mexikar diplomatikoa, idazlea eta literatura-kritikaria (h. 1959).
• 1897 – Odd Hassel, norvegiar kimikaria, 1969ko Kimikako Nobel Saria (h. 1981).
• 1899 –
  • Carmen de Icaza, espainiar kazetari eta idazlea (h. 1979).
  • Henry Habberley Price, galestar filosofoa (h. 1984).
• 1904 – Jean Gabin, frantziar antzezlea (h. 1976).
• 1908 – Antonio Pesenti, Il gatto di Zogno, italiar txirrindularia (h. 1968).
• 1909 – Giulio Carlo Argan, italiar artearen eta arkitekturaren historiako kritikaria (h. 1992).
• 1911 –
  • Antonio Tovar, espainiar filologoa, hizkuntzalaria eta historialaria (h. 1985).
  • Maureen O'Sullivan, irlandar aktorea (h. 1998).
• 1912 – Mary Kenner, estatubatuar asmatzailea (h. 2006).
• 1917 – Radomir Putnik, serbiar jenarala (h. 1917).
• 1918 – Birgit Nilsson, suediar sopranoa (h. 2005).
• 1924 – Gabriel Bacquier, frantziar opera abeslaria, baritonoa (h. 2020).
• 1929 – Jean-Denis Bredin, frantziar abokatu eta idazlea (h. 2021).
• 1933 – Jean Vautrin, frantziar zinemagilea eta idazlea (h. 2015).
• 1935 – Rafael Canogar, espainiar margolari eta eskultorea.
• 1936 –
  • Philippe Boesmans, belgikar musikagilea (h. 2022).
  • Lars Gustafsson, suediar eleberrigile eta olerkaria (h. 2016).
  • Dennis Hopper, estatubatuar aktore eta ekoizlea (h. 2010).
• 1938 – Paolo Bortoluzzi, italiar dantzaria (h. 1993).
• 1940 – Miguel Bonasso, argentinar idazle, kazetari eta politikaria.
• 1943 – Sirajuddin Perliskoa, Perlisko raja eta Malaysiako erregea.
• 1945 – Jorge Maria Ribero-Meneses, espainiar filologo eta idazlea.
• 1947 – Carlos Romeu, kataluniar idazle, historialari eta umorista grafikoa (h. 2021).
• 1948 –
  • Dick Gaughan, eskoziar folk kantautore eta abeslaria.
  • Horst Köppel, alemaniar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1949 – Aletta Bezuidenhout, kenyar-hegoafrikar aktore, zinemagile eta antzerkigilea (h. 2024).
• 1950 – Janez Drnovšek, Esloveniako presidentea (h. 2008).
• 1952 –
  • Josep Lluís Carod-Rovira, ERCko kataluniar politikaria.
  • Domingos Raposo, irakaslea eta Mirandes hizkuntzan espezialista.
• 1954 – Patsy Reddy, Zeelanda Berriko gobernadore nagusia.
• 1955 – Bill Paxton, estatubatuar zinema eta telebistako aktore eta zuzendaria (h. 2017).
• 1956 –
  • Sugar Ray Leonard, estatubatuar boxeolaria.
  • Bob Saget, estatubatuar aktorea (h. 2022).
• 1960 – Makoto Sugiyama, japoniar futbolari ohia.
• 1961 – Enya, irlandar abeslaria.
• 1962 –
  • Ferenc Krausz, hungariar austriar fisikaria, 2023ko Fisikako Nobel Saria.
  • Rosalind Picard, estatubatuar informatika-ingeniaria, MITeko Media Lab-en konputazio afektiboko Ikerketa Taldearen sortzailea eta zuzendaria.
• 1967 – Joseph Acaba, estatubatuar irakasle, hidrogeologo eta NASAko astronauta.
• 1969 – Joan Llaneras Roselló, pistako espainiar txirrindulari ohia.
• 1970 – Giovanna Trillini, florete modalitateko italiar eskrimalaria.
• 1971 – Maxima Zorreguieta, Herbehereetako erregina ezkontidea.
• 1973 – Sasha Alexander, estatubatuar aktorea.
• 1974 –
  • Andrea Corr, The Corrs taldeko irlandar abeslaria.
  • Tamara Rojo, espainiar dantzari eta ballet zuzendaria.
• 1976 –
  • Endry Cardeño, kolonbiar emakumezko aktore transgeneroa.
  • Mayte Martínez, espainiar atleta ohia, 800 metrotan aditua.
• 1977 – Pablo Prigioni, argentinar-italiar saskibaloi jokalaria.
• 1980 – Erica Quinn Jennings, irlandar jatorriko lituaniar abeslaria.
• 1981 – Laura Hojman, espainiar dokumentalista, gidoilaria, produktorea eta film-zuzendaria.
• 1982 –
  • Vjosa Osmani, Kosovoko presidentea.
  • Tony Parker, frantziar saskibaloi jokalari ohia, NBAren final bateko MVP izaten lehenengo europarra.
• 1983 – Masahiro Okamoto, japoniar futbolaria.
• 1984 – Passenger, ingeles folk-rock abeslari eta konpositorea.
• 1985 – Greg Van Avermaet, belgikar txirrindularia.
• 1987 – Edvald Boasson Hagen, norvegiar txirrindularia.
• 1988 –
  • Mónica Ojeda, ekuadortar idazlea.
  • Nikki Reed, estatubatuar aktore, gidoigile, abeslari eta modeloa.
  • Koki Yonekura, japoniar futbolaria.
• 1989 –
  • Yuri Kawamura, japoniar futbolaria.
  • Thalita Zampirolli, brasildar enpresaburu, modelo eta aktore transgeneroa.
• 1990 – Ján Kuciak, eslovakiar ikerketa-kazetaria (h. 2018).
• 1994 –
  • Devin Thomas, estatubatuar saskibaloi jokalaria.
  • Ahmed Yasser, qatartar futbolaria.
• 1995 – May Simón Lifschitz, argentinar-daniar aktorea eta modeloa.
• 1998 – Patri Guijarro, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1823 – Joan Batista Agirre, nafar idazlea (j. 1742).
• 1923 – Manuel Allendesalazar, bizkaitar ingeniaria eta politikaria, Madrilen (j. 1856).
• 1937 – Remigio Gandasegi, euskal artzapezpikua, Valladoliden (j. 1871).
• 1952 – Eulojio Bengoa, bizkaitar idazle eta misiolaria (j. 1873).
• 1979 – Ximon Ibarra, Zubikoa, nafar bertsolaria (j. 1905).
• 1990 – Manuel Anatol, gipuzkoar futbolaria (j. 1903).
• 1999 – Jose Ignazio Urbieta, gipuzkoar futbolaria, dekoratzailea eta erraldoien zein buruhandien fabrikatzailea (j. 1915).
• 2004 – Antonio Segura, bizkaitar botanikaria, Sorian (j. 1921).
• 2007 – Oihana Alkorta, gipuzkoar musikari eta abeslaria (j. 1977).
• 2008 – Imanol Murua Arregi, euskal idazlea, irakaslea, kazetaria eta politikaria (j. 1935).
• 2023 – Joan Mari Irigoien, euskal idazlea (j. 1948).

Mundua

• 1395 – Maria I.a Hungariakoa, Hungariako eta Kroaziako erregina (j. 1371).
• 1510 – Sandro Botticelli, italiar margolaria (j. 1445).
• 1558 – Francisco de Sá de Miranda, portugaldar idazlea (j. 1481).
• 1606 – Dmitri I.a Errusiakoa Faltsua, Errusiako tsarra (j. 1582).
• 1625 – Francisco Gómez de Sandoval y Rojas, Lermako lehen dukea, espainiar politikaria eta estatu gizona.
• 1635 – Domenico Tintoretto, italiar margolaria (j. 1560).
• 1727 – Katalina I.a Errusiakoa, Errusiako enperatriza (j. 1684).
• 1765 – Alexis Clairaut, frantziar matematikaria (j. 1713).
• 1797 – Michel-Jean Sedaine, frantziar dramagilea (j. 1719).
• 1802 – Sofia Antonieta Brunswick-Wolfenbüttelekoa, alemaniar dukesa (j. 1724).
• 1822 – Armand Emmanuel du Plessis de Chinon, frantziar militar eta politikaria (j. 1766).
• 1829 – John Jay, estatubatuar politikari, epaile eta diplomazialaria (j. 1745).
• 1838 – Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, Frantziako 1. lehen ministroa (j. 1754).
• 1870 – Radhanath Sikdar, bengaliar matematikaria (j. 1813).
• 1875 – John C. Breckinridge, Ameriketako Estatu Batuetako 14. presidenteordea (j. 1821).
• 1880 – Ferenc Ribáry, hungariar historialaria, idazlea eta unibertsitateko irakaslea (j. 1827).
• 1886 – John Deere, estatubatuar asmatzailea eta Deere & Company enpresaren sortzailea (j. 1804).
• 1891 – Gina Ranjičić, ezagutzera eman den lehenengo poeta eta idazle ijitoa.
• 1892 – Pedro Goyena, argentinar abokatu, idazle eta politikaria (j. 1843).
• 1935 – Paul Dukas, frantziar musikagilea (j. 1865).
• 1944 – Milena Jesenská, txekiar idazle, kazetari eta itzultzailea (h. 1896).
• 1947 – George Forbes, Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1869).
• 1960 – Jules Supervielle, uruguaiar frantziar olerkaria (j. 1884).
• 1982 – Peter Boardman, britainiar mendizalea eta idazlea (j. 1950).
• 1987 – Gunnar Myrdal, suediar ekonomialaria, 1974ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1898).
• 1989 – Lucia Moholy, txekiar argazkilaria (j. 1894).
• 1994 – Irène Hamoir, belgikar poeta, saiakeragile eta artista, Belgikako surrealismoaren pertsonalitate garrantzitsuenetarikoa (j. 1906).
• 2002 – László Kubala, hungariar futbolaria (j. 1927).
• 2004 – Tony Randall, estatubatuar aktorea (j. 1921).
• 2007 – Lloyd Alexander, estatubatuar idazlea (j. 1924).
• 2009 –
  • Mario Benedetti, uruguaiar idazlea (j. 1920).
  • Octavia St. Laurent, estatubatuar emakumezko artista transexuala (j. 1964).
• 2010 – Yvonne Loriod, frantziar pianista (j. 1924).
• 2012 – Donna Summer, estatubatuar abeslaria (j. 1948).
• 2013 –
  • Elijah Harper, kanadar legegilea, Ojibwa-creeak indiar herriko kidea (j. 1949).
  • Jorge Rafael Videla, Argentinako diktadorea (j. 1925).
• 2014 – Gerald Edelman, estatubatuar biokimikaria, 1972ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1929).
• 2015 – Lita de Lázzari, argentinar telebista-aurkezlea eta etxekoandre mediatikoa (j. 1925).
• 2016 – Paulo Emilio, brasildar futbolari eta entrenatzailea (j. 1936).
• 2017 –
  • Chris Cornell, estatubatuar kantautorea, abeslaria eta gitarrista (j. 1964).
  • Rhodri Morgan, Galesko lehen ministroa (j. 1939).
• 2018 – Nicole Fontaine, frantses politikaria, Europako Legebiltzarrako presidentea (j. 1942).
• 2019 – Herman Wouk, estatubatuar idazlea (j. 1915).
• 2022 – Vangelis, musika elektronikoko greziar konposatzailea (j. 1943).

Jaiak eta urteurrenak

• Homofobiaren, Transfobiaren eta Bifobiaren Aurkako Nazioarteko Eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Dunize/Dunixe eta Neike.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2575
• Multimedia: 17 May / Q2575