Otsailaren 27
Otsailaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita hamazortzigarren eguna da. 307 egun falta dira urtea amaitzeko, 308 egun bisurteetan.
|
|
|
Gertaerak
Euskal Herria
- 1981 – Victor Fernandez Otxoa tabernari hernaniarrari tiro egin zion Batallon Vasco Españolek, betirako tetraplegiko utziz.
- 2008 – Alerta gorria Gipuzkoa, Araba eta Bizkaian 150 km/h-ko ziklogenesiarengatik.
Mundua
- 380 – Teodosio I.a enperadoreak Erromako Inperioko biztanle guztiak kristau bihurtzeko nahia adierazi zuen Tesalonikako ediktuan.
- 1594 – Henrike III.a Nafarroakoa, Frantziako koroa eskuratuta, Henrike IV.a Frantziakoa bihurtu zen.
- 1700 – Bretainia Berria uhartea aurkitu zuten.
- 1844 – Dominikar Errepublika estatu independente bihurtu zen, Haitigandik banatu ostean.
- 1900 – Erresuma Batuko Alderdi Laborista sortu zen.
- 1933 – Alemaniako parlamentuari (Reichstag) su eman zioten. Adolf Hitlerrek eskubide zibil eta demokratikoak ezabatzeko aitzakiatzat erabili zuen gertaera hori.
- 1976 – Espainiaren kolonia izandako Mendebaldeko Saharak independentzia aldarrikatu zuen, Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa izenarekin.
- 2006 – Cuencako kartzelan (Espainia) Igor Angulo etakidearen gorpua aurkitu zuten, ustez bere buruaz beste egin ondoren.
- 2008 – 899 milioi euroko isuna ezarri zion Europako Batzordeak Microsofti, bere lehiakideei erakusten zien nagusikeria ez zuzentzeagatik.
- 2010 –
- 8,8 graduko lurrikara bat izan zen Txileko kostaldetik gertu. Hildakoak 700 baino gehiago izan ziren.
- 6,3 graduko lurrikara bat izan zen Argentinako Salta hiritik gertu. Lurrikarak bi hildako eragin zituen.
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
- 425 – Konstantinoplako Unibertsitatea sortu zuten.
- 1998 – Alex Proyas australiar zinema zuzendariak zuzendu, eta Rufus Sewell, Kiefer Sutherland, Jennifer Connelly eta William Hurt aktoreek antzeztutako Dark City filma estreinatu zen.
- 2011 – 83. Oscar Sarien ekitaldian, The King's Speech filmak lau Oscar sari eskuratu zituen, tartean zuzendari onenari, aktore onenari eta pelikulari onenari.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1796 – Joaquin Francisco Barroeta Aldamar, gipuzkoar foruzalea (h. 1866).
- 1888 – Manuel Sodupe, Gelatxo I, gipuzkoar trikitilari soinu-jotzailea (h. 1953).
- 1897 – Arsenio Merodio, Gallartako Txikitoa, bizkaitar palaria (h. 1981).
- 1901 – Gaspar Montes, euskal herritar margolaria (h. 1998).
- 1905 – Manuel Kristobal Errandonea, Eusko Gudarosteko gipuzkoar komandantea (h. 1957).
- 1913 – Basilio Pujana, bizkaitar bertsolari eta idazlea (h. 2005).
- 1920 – Jose Maria Markuleta, gipuzkoar futbolaria (h. 2008).
- 1950 – Roberto García Ariño, Garcia Ariño IV.a, bizkaitar pilotari ohia.
- 1953 – Joseba Agirreazkuenaga, bizkaitar ikertzaile eta historialaria.
- 1957 – Aingeru Bergizes, bizkaitar musikari profesional eta folklore ikertzailea, Oskorri taldeko kidea (h. 2022).
- 1960 – Fernando Arteaga, bizkaitar futbolari ohia.
- 1964 – Lourdes Odriozola, gipuzkoar historialari eta dokumentalista.
- 1969 – Xabier Usabiaga, gipuzkoar txirrindulari ohia eta telebistako aurkezlea.
- 1974 – Mikel Errazkin, euskal musikari eta musikagilea eta Sorotan Bele taldearen sortzaileetako bat (h. 2008).
- 1975 –
- Aitor González, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- Iván Sánchez, arabar atleta ohia, distantzia luzeetan aditua.
- 1980 – Patxi Ruiz, nafar pilotari ohia.
- 1981 –
- Ander Azpitarte, bizkaitar txirrindulari ohia.
- Kepa Peñagarikano, gipuzkoar pilotari ohia.
- 1983 – Iker Cortes, bizkaitar arraunlari eta entrenatzailea.
- 1984 – Charlie Ternisien, baxenafar errugbilaria.
- 1985 – Roberto Santamaria, nafar futbolaria, atezaina.
- 1987 – Txetxu Gavilanes, arabar izotz hockey jokalaria.
- 1991 – Amaia Gastamintza, nafar saskibaloi jokalaria.
- 1994 – Thaylor Lubanzadio, bizkaitar futbolaria.
- 1995 – Aitor Seguin, gipuzkoar futbolaria.
- 1998 – Andoni Tascon, bizkaitar futbolaria.
- 2002 – Idoia Eraso, nafar txirrindularia.
Mundua
- 272 – Konstantino I Handia, erromatar enperadorea (h. 337).
- 638 – Huineng, zen eskolaren seigarren eta azken patriarka (h. 713).
- 1606 – Laurent de La Hyre, frantziar margolaria (h. 1656).
- 1622an bataiatua – Carel Fabritius, herbehereetar margolaria (h. 1654).
- 1667 – Luisa Karolina Radziwiłł, Lituaniako Dukerri Handiko magnatea (h. 1695).
- 1691 – Edward Cave, ingeles inprimatzaile eta argitaratzailea (h. 1754).
- 1767 – Jacques-Charles Dupont de l'Eure, Frantziako presidentea de facto (h. 1855).
- 1791 – Vincenzo Tineo, italiar botanikaria (h. 1856).
- 1793 – Baldomero Espartero, espainiar politikari eta militarra (h. 1879).
- 1799 – Frederick Catherwood, ingeles esploratzaile, marrazkilari, arkitekto eta argazkilaria (h. 1854).
- 1807 – Henry Wadsworth Longfellow, estatubatuar olerkaria (h. 1882).
- 1812 – Samo Chalupka, erromantizismoko eslovakiar poeta (h. 1883).
- 1831 – Nikolai Ge, errusiar margolaria (h. 1894).
- 1835 – Dimitrios Vikelas, greziar negozio-gizon eta idazlea, Nazioarteko Olinpiar Batzordeko lehenbiziko presidentea (h. 1908).
- 1848 – Charles Hubert Hastings Parry, ingeles musikagile eta musikologoa (h. 1918).
- 1861 – Rudolf Steiner, austriar filosofoa (h. 1925).
- 1863 –
- George Herbert Mead, estatubatuar soziologo, gizarte-psikologo eta filosofoa (h. 1931).
- Joaquín Sorolla, espainiar margolaria (h. 1923).
- 1867 – Irving Fisher, estatubatuar ekonomialaria (h. 1947).
- 1869 – Alice Hamilton, estatubatuar mediku eta ikertzailea, industria toxikologian aitzindaria (h. 1970).
- 1881 – Sveinn Björnsson, Islandiako lehendabiziko presidentea (h. 1952).
- 1890 – María de Baratta, salvadortar konpositorea, piano-jotzailea, musikologoa eta folklorista (h. 1978).
- 1891 – Georges Migot, frantziar musikagilea, idazlea eta margolaria (h. 1976).
- 1894 – Robert Siohan, frantziar musikagilea (h. 1985).
- 1895 – Mercedes Llopart, kataluniar abeslari liriko sopranoa (h. 1970).
- 1897 –
- Marian Anderson, estatubatuar kontraltoa, XX. mendeko ahotsik onenetarikoa (h. 1993).
- Bernard Lyot, frantziar ingeniaria (h. 1952).
- 1901 – Marino Marini, italiar eskultorea (h. 1980).
- 1902 –
- Ethelda Bleibtrey, estatubatuar igerilaria (h. 1978).
- Lucio Costa, brasildar arkitekto eta hirigilea (h. 1998).
- Gene Sarazen, estatubatuar golfaria (h. 1999).
- John Steinbeck, estatubatuar idazlea, 1962ko Literaturako Nobel Saria (h. 1968).
- 1904 –
- James T. Farrell, estatubatuar idazlea (h. 1979).
- André Leducq, frantziar txirrindularia (h. 1980).
- 1905 – Franchot Tone, euskal jatorriko estatubatuar zinema, antzerki eta telebistako aktore, ekoizle eta zuzendaria (h. 1968).
- 1907 – Paula Wiesinger, italiar alpinista eta eskiatzailea (h. 2001).
- 1910 –
- Joan Bennett, estatubatuar aktorea (h. 1990).
- Clarence Leonard Johnson, estatubatuar ingeniari aeronautiko berritzailea (h. 1990).
- Guénrij Kasparián, armeniar xake-jokalaria eta xake-ikasketen sustatzailea (h. 1995).
- 1912 – Lawrence Durrell, britainiar olerkigile, eleberrigile eta saiakeragilea (h. 1990).
- 1913 –
- Paul Ricoeur, frantziar filosofoa (h. 2005).
- Irwin Shaw, estatubatuar eleberrigile, antzerkigile eta gidoigilea (h. 1984).
- 1917 – María Dolores de Pablos, espainiar poeta eta astrologoa (h. 1981).
- 1923 – Dexter Gordon, estatubatuar jazz saxofoi jolea (h. 1990).
- 1924 –
- Beatriz Maggi, kubatar saiakeragilea, unibertsitateko irakaslea eta literatura-kritikaria (h. 2017).
- Patria Mirabal, Mirabal ahizpetako bat (h. 1960).
- 1926 – David H. Hubel, kanadar-estatubatuar neurobiologoa, 1981eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2013).
- 1930 – Joanne Woodward, estatubatuar aktorea.
- 1932 – Elizabeth Taylor, britainiar-estatubatuar aktorea (h. 2011).
- 1934 –
- Navarre Scott Momaday, Kiowa nazioko estatubatuar idazlea, Pulitzer sariduna (h. 2024).
- Ralph Nader, estatubatuar abokatu, politikari eta idazlea, kontsumitzaileen defentsaren aitzindarietako bat.
- 1935 – Mirella Freni, italiar opera sopranoa (h. 2020).
- 1936 – Ron Barassi, Australiar futbol jokalari eta entrenatzailea (h. 2023).
- 1938 – Auðunn Gestsson, islandiar egunkari-saltzaile, poeta eta margolaria (h. 2020).
- 1939 – Kenzō Takada, japoniar moda diseinatzailea (h. 2020).
- 1941 –
- Paddy Ashdown, britainiar politikari eta diplomazialaria (h. 2018).
- Charlie Faulkner, galestar errugbilaria (h. 2023).
- Charlotte Stewart, estatubatuar aktorea.
- 1942 – Robert H. Grubbs, estatubatuar kimikaria, 2005eko Kimikako Nobel Saria (h. 2021).
- 1943 –
- Morten Lauridsen, daniar jatorriko estatubatuar musikagilea.
- Sheila Rowbotham, britaniar historialari feminista sozialista.
- 1944 – Roger Scruton, ingeles filosofo eta idazlea (h. 2020).
- 1946 – Mary-Claire King, estatubatuar genetista.
- 1947 – Alan Guth, estatubatuar fisikari eta kosmologoa.
- 1950 – Franco Moschino, italiar moda-diseinatzailea (h. 1994).
- 1953 – Yolande Moreau, belgikar aktorea eta zinema zuzendaria.
- 1957 –
- Gerty Dambury, frantziar antzerkigile, zuzendari, nobelagile eta poeta.
- Adrian Smith, ingeles gitarra-jolea, Iron Maiden taldeko kidea.
- 1958 – Naas Botha, hegoafrikar errugbilari ohia.
- 1961 – James Worthy, NBAko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
- 1962 – Chiya Fujino, japoniar idazlea.
- 1963 – Sole Giménez, frantziar-espainiar abeslaria, musikagilea eta letragilea.
- 1965 – David Boulter, ingeles musikaria, Tindersticks taldeko kidea.
- 1966 –
- Baltasar Kormákur, islandiar aktore, antzerki zuzendari eta ekoizlea.
- Pocho Lepratti, argentinar lekaide eta gizarte-ekintzailea, 35 urterekin poliziak erahila (h. 2001).
- 1967 – Jonathan Ive, ingeles diseinatzailea, Apple Inc. konpainiako diseinu-burua.
- 1970 – Simone Tebet, brasildar abokatua, irakaslea, idazlea eta politikaria.
- 1971 – Sara Blakely, estatubatuar enpresaburua eta filantropoa, Spanx enpresaren sortzailea.
- 1972 – Maja Lidia Kossakowska, fantasiazko idazle, arkeologo eta kazetari poloniarra (h. 2022).
- 1973 – Li Bingbing, txinatar aktorea, abeslaria eta ekoizlea.
- 1974 –
- Julie Andrieu, frantziar telebista aurkezlea eta gastronomia kritikaria.
- Fernando Jubero, kataluniar futbolari ohia.
- 1976 – Hanna Kosonen, finlandiar orientazio-eskiatzaile eta politikaria.
- 1979 - Jandro Castro, espainiar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1980 –
- Chelsea Clinton, Bill eta Hillary Clinton politikarien alaba.
- Rodrigo García, espainiar txirrindularia.
- 1983 – Kate Mara, estatubatuar aktorea.
- 1985 – Thiago Neves, brasildar futbolaria.
- 1990 –
- Patricia Guerrero, espainiar dantzari eta koreografoa.
- Magdalena Koleśnik, poloniar aktorea.
- Marta Torrejón, kataluniar futbolari eta biologoa.
- 1992 –
- Massimo Stano, italiar atleta.
- Jimmy Vicaut, frantziar atleta, 100 eta 200 metrotan aditua.
- 1994 – Hou Yifan, txinatar xake jokalaria.
- 1995 – Kosuke Nakamura, japoniar futbolaria.
- 2001 – An San, hegokorear arkularia.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1565 – Alfonso de Córdoba, nafar noble eta militarra (j. 1512).
- 1653 – Diego López Pacheco, Espainia Berriko erregeordea eta Nafarroako erregeordea (j. 1599).
- 1773 – Pedro Calatayud, nafar misiolari jesuita (j. 1689).
- 1813 – Juan de Goyeneche y Aguerrevere, iruritar militar, politikari eta merkataria (j. 1741).
- 1869 – María del Pilar Acedo, Ohianederko Markesa, kulturzale eta poeta, Biarnon (j. 1784).
- 1894 – Damaso Zabaltza, nafar piano-jotzaile eta musikagilea, Madrilen (j. 1835).
- 1907 – Agustín Pérez Soriano, nafar musikagilea, Madrilen (j. 1846).
- 1943 – Juan Bizente Zengotita-Bengoa, bizkaitar idazlea (j. 1862).
- 1963 – Nestor Zubeldia, nafar apaiz, idazle eta pentsalaria (j. 1878).
- 1977 – Ixaka Lopez, euskal idazle, kultura eragile, euskaltzale eta politikari abertzale eta jeltzalea (j. 1879).
- 1984 – Amédée Artze, baxenafar pilotaria (j. 1900).
- 2006 – Igor Angulo Iturrate, bizkaitar ETAkidea, Cuencako espetxean (j. 1973).
- 2007 – Remedios Ultra Lacruz, 110 urte eta 182 egun bizi izan zen euskal herritarra, Madrilen (j. 1896).
- 2009 – Maria Otxoa Laiana, 106 urte bizi izandako nafarra (j. 1902).
- 2019 – Michel Sainte-Marie, lapurtar politikaria, Frantziako Alderdi Sozialistaren kidea (j. 1938).
- 2021 – José Manuel Cortizas, bizkaitar kirol kazetari eta bikoizketa-aktorea (j. 1963).
Mundua
- 580 – Pepin Landengoa, Austrasiako jauregizaina.
- 1425 – Vasili I.a Moskukoa, Moskuko Printze Handia (j. 1371).
- 1641 – Pau Claris i Casademunt, politikari eta elizgizon kataluniarra, Generalitateko presidente izandakoa (j. 1586).
- 1689 – Antonio Pedro Sancho Dávila, Nafarroako erregeordea.
- 1735 – John Arbuthnot, Londresko eskoziar mediku, idazle satiriko eta zientzia-gizona (j. 1667).
- 1807 – Louise du Pierry, frantziar astronomoa eta Sorbona Unibertsitatean irakasle ageri den lehen emakumea (j. 1746).
- 1819 – Claude-Anne de Rouvroy de Saint Simon, frantziar militar eta politikaria (j. 1743).
- 1829 – Charles de Salaberry, euskal jatorriako quebectar militarra (j. 1778).
- 1854 – Félicité Robert de Lamennais, frantziar idazlea eta pentsalaria (j. 1782).
- 1887 – Aleksandr Borodin, errusiar musikagilea (j. 1833).
- 1906 – Samuel Pierpont Langley, estatubatuar astronomo eta fisikaria (j. 1834).
- 1926 –
- Filomena Dato, galiziar idazlea (j. 1856).
- Olga Wisinger-Florian, austriar margolari inpresionista (j. 1844).
- 1927 – Luke Fildes, ingeles ilustratzaile eta margolaria (j. 1843).
- 1934 – Josep Llimona i Bruguera, kataluniar eskultorea, Kataluniako modernismoaren artista nagusietariko bat (j. 1863).
- 1936 – Ivan Pavlov, errusiar mediku, fisiologo eta psikologoa, 1904ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1849).
- 1939 – Nadezhda Krupskaia, errusiar iraultzaile eta pedagogoa (j. 1869).
- 1940 – Peter Behrens, alemaniar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1868).
- 1943 – Kostis Palamas, greziar poeta (j. 1859).
- 1946 –
- Paule Gobillard, frantziar margolaria (j. 1867).
- Harry Edwin Wood, ingeles astronomoa (j. 1881).
- 1970 – Reizo Fukuhara, japoniar futbolaria (j. 1931).
- 1977 – John Dickson Carr, estatubatuar detektibe-eleberrien idazlea (j. 1906).
- 1985 – Henry Cabot Lodge, Jr., estatubatuar politikaria (j. 1902).
- 1989 –
- Konrad Lorenz, austriar naturalista, etologiaren sortzailetariko bat eta 1973ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1903).
- Boris Skossyreff, Andorrako errege izendatutako errusiar abenturazale eta espia (j. 1896).
- 1990 – Josephine Johnson, estatubatuar eleberrigile, olerkari eta saiakeragilea (j. 1910).
- 1992 – Algirdas Julius Greimas, lituaniar-frantziar hizkuntzalaria (j. 1917).
- 1993 – Lillian Gish, estatubatuar aktorea (j. 1893).
- 1998 – George Herbert Hitchings, estatubatuar farmakologoa, 1988ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1905).
- 2001 – José García Nieto, espainiar olerkaria (j. 1914).
- 2002 – Francisco Queipo de Llano Acuña, madrildar militar eta politikaria (j. 1927).
- 2003 –
- Wolfgang Larrazábal, Venezuelako presidentea (j. 1911).
- Fred Rogers, estatubatuar telebista-aurkezlea, musikaria, txotxongilolaria, idazlea, ekoizlea eta eliz ministro presbiterianoa, Mister Rogers' Neighborhood saioaren sortzailea (j. 1928).
- 2008 – Ivan Rebroff, alemaniar abeslaria, aparteko ahots tartean abesteko gai zena (j. 1931).
- 2011 –
- Necmettin Erbakan, Turkiako lehen ministroa (j. 1926).
- Amparo Muñoz, espainiar modeloa eta aktorea (j. 1954).
- Moacyr Scliar, brasildar narratzailea (j. 1937).
- 2012 – Manuel de Solà-Morales Rubió, kataluniar arkitekto eta urbanista (j. 1939).
- 2013 –
- María Asquerino, espainiar aktorea (j. 1925).
- Stéphane Hessel, frantziar politikari, diplomazialari, idazle eta olerkaria (j. 1917).
- 2014 –
- Maria de Avila, kataluniar dantzari, koreografoa, zuzendaria eta balet irakaslea (j. 1920).
- Dunia Ayaso, espainiar zinema- eta antzerki-zuzendari eta gidoilaria (j. 1961).
- 2015 –
- Boris Nemtsov, errusiar zientzilari eta politikari liberala (j. 1959).
- Rosa Novell, kataluniar aktore, antzerki-zuzendari eta eszenografoa (j. 1952).
- Leonard Nimoy, estatubatuar aktore eta zinema-zuzendaria, Star Trek telesailean Mr. Spock pertsonaia antzezteagatik ezaguna (j. 1931).
- 2016 – Lúcio Lara, Angolako jarduneko presidentea (j. 1929).
- 2017 – Carlos Humberto Romero, El Salvadorko presidentea (j. 1924).
- 2018 – Quini, asturiar futbolaria (j. 1949).
- 2019 – France-Albert René, Seychelleetako 2. presidentea (j. 1935).
- 2020 – Valdir Espinosa, brasildar futbolari eta entrenatzailea (j. 1947).
- 2022 – Carlos Álvarez Cruz, espainiar poeta eta hizlaria (j. 1933).
- 2023 –
- Gérard Latortue, Haitiko lehen ministroa (j. 1934).
- Juan Muñoz Martín, espainiar haur literaturaren alorrean idazlea (j. 1929).
- 2024 – Ellen Bernstein, estatubatuar errabino eta ekologista (j. 1953).
Jaiak eta urteurrenak
- Dominikar Errepublikako jaiegun nazionala.
- Sehaska egutegiko izendegia: Goratz/Goratze/Goraitz/Gorantz eta Lander/Landerra.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2361
Multimedia: 27 February / Q2361
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
| Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua | ||
