Ortzadar-amuarrain

Ortzadar-amuarrain
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Actinopteri
Ordena	Salmoniformes
Familia	Salmonidae
Generoa	Oncorhynchus
Espeziea	Oncorhynchus mykiss (Walbaum, 1792)
Banaketa mapa

Amuarrain ostadarra edo ortzadar-amuarraina (Oncorhynchus mykiss), Salmonidae familiako arrain eurihalinoa.

Ur gazi eta gezetan bizi da; jatorrizko ingurunea, Ozeano Bareko iparraldea du, Japoniatik hasi, Beringeko itsasartetik pasa, eta Behe Kaliforniaraino (Mexiko). Hala ere, ia mundu osoan sartu da espezi hau; izan ere, munduko 100 espezie inbaditzaile kaltegarrienen zerrendan dago.

Tamainari dagokionez, 60 bat cm luze izaten da, eta gorpuzkera luzea du. 3-4 hezur ditu bizkar-hegalean eta uzki-hegalean. Genero honetako beste espezie batzuekin alderatuta, Oncorhynchus mykiss espezieko ar ugaltzaileei ez zaie gorputzaren eta buruaren morfologia hainbeste aldatzen. Horren harira, azalaren kolorea diferentea da habitataren eta tamainaren arabera: beti erreketako ur gezetan bizi direnak ilunagoak dira; lakuetan bizi direnak, aldiz, azal argiagoa dute.

Ur subtropikal eta hotzetan bizi da, hondotik hurbil, 0-200 m bitartean. Arrain anadromoa da, hau da, ur gazietatik ur gezetara migratzen du urtero: errekan gora joaten da, sorlekura, arrautzak errutera. Hirugarren urtetik aurrera ugaltzen da, eta orduan egiten du bidaia luze hori lehenbizikoz. Hamaika bat urtez bizi denez, bizitzan zortzi aldiz ugaltzen da.

Elikadurari dagokionez, ale helduek ornogabeak eta arrain txikiak jaten dituzte; arrainkumeek, berriz, zooplanktona.

Euskaraz, ortzadar-amuarrain du izen arrunta.

Espezie hau asko arrantzatzen da, eta akuikultura bidez ere hazten da, merkataritza-balio handia baitu. Kirol-arrantza egiteko ere leku askotan baliatu da, eta ubide askotan sartu dute helburu horrekin. Espainian ere espezie inbaditzaileen zerrendan sartu zuten 2011ko 1628/2011 errege-dekretuaren bidez. Horren ondorioz, debekatu egin zen Espainian ortzadar-amuarraina haren ingurune naturalean eta Espainiaren jurisdikziopeko itsas eremuetan sartzea. Nolanahi ere, Administrazioarekiko Auzien Salak zuhurtziaz indargabe utzi zuen dekretu hori 2012an —Espainiako arrantza-elkarteek eskatuta—, espezie exotiko inbaditzaileen zerrenda eta katalogoa arautzen dituen dekretua, alegia.

Azpiespezieak

• Oncorhynchus mykiss gairdnerii (Richardson, 1836)
• Oncorhynchus mykiss gilberti (Jordan, 1894)
• Oncorhynchus mykiss irideus (Gibbons, 1955)
• Oncorhynchus mykiss mykiss (Walbaum, 1792)
• Oncorhynchus mykiss nelsoni (Evermann, 1908)
• Oncorhynchus mykiss stonei (Jordan, 1894)
• Oncorhynchus mykiss whitei (Evermann, 1906)

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Argia aldizkariko Gurasoak izokin, kumeak amuarrain izeneko artikulua

• i
• e
• a

Munduko merkataritza-interesa duten espezie nagusiak

Basatiak

Arrain pelagikoak	Berdel Izokin Saira Marrazo Ezpata-arrain Atunak Hegaluze Moja Hegalabur Ozeano Barekoa Hegoaldeko hemisferiokoa Atuntxiki Hegats-hori
Beita arrainak	Antxoa Paneka Sardinzar Ilish Sardina Kolaka Ijito-sardina
Arrain demertsalak	Arrain katu Bakailaoak (Bakailao Ozeano Barekoa Alaskakoa) Arrain zapalak (Erreboilo Halibut Platuxa Mihi-arrain Platuxa latz) Eglefino Korrokoi Erloju-arrain Abadira Itsas-perka Silaginido Bakailao zuri
Ur gezako arrainak	Karpa Gaizkata Tilapia Amuarrain
Besteak	Aingira Muxumartin Arrain txikiak...
Krustazeoak	Karramarro Krill Otarrain Izkira
Moluskuak	Haliotido Muskuilu Olagarro Ostra Bieira Txipiroi
Ekinodermoak	Itsas luzoker Itsas triku

Haziak

• Karpak
• (Buru handikoa
• Arrunta
• Txikia
• Bazka
• Zilarkara)
• Arrain katu
• Ur gazkiko izkira
• Urraburu
• Muskuilu
• Ostra
• Izokinak
• (Arrunta
• Ortzadar-amuarrain
• Coho
• Chinook)
• Bieira
• Itsas belar
• Izkira
• Tilapia

Merkataritza-arrantza