Kofi Annan

Kofi Annan
Irudi gehiago
1. United Nations Envoy to Syria (en) 2012ko otsailaren 23a - 2012ko abuztuaren 31 - Lakhdar Brahimi (en) → 7. Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia 1997ko urtarrilaren 1a - 2006ko abenduaren 31 ← Boutros Boutros-Ghali - Ban Ki-moon →
Bizitza
Jaiotza	Kumasi, 1938ko apirilaren 8a
Herrialdea	Ghana
Heriotza	Berna, 2018ko abuztuaren 18a (80 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: eritasuna
Familia
Aita	Henry Reginald Annan
Ama	Rose Eshun
Ezkontidea(k)	Titi Alakija (en)  (1965 -  1983) Nane Annan  (1984 -  2018ko abuztuaren 18a)
Seme-alabak	ikusi Kojo Annan Nina Cronstedt (en) Ama Annan (en)
Anai-arrebak	ikusi Kobina Annan (en) Efua Atta (en)
Hezkuntza
Heziketa	Sloan Fellows Program (en) Massachusetts Institute of Technology Genevako Unibertsitatea Macalester College (en) Mfantsipim School (en) (1954 - 1957) Kwame Nkrumah University of Science and Technology (en) (1958 - 1961) Geneva Graduate Institute (en) (1961 - 1962) MIT Sloan School of Management (en) (1971 - 1972)
Hizkuntzak	ingelesa frantsesa Akan (en)
Jarduerak
Jarduerak	diplomazialaria, ekonomialaria eta politikaria
Parte-hartzailea Gatazkaren konponbidea sustatzeko nazioarteko konferentzia World Economic Forum Annual Meeting 2014 (en) World Economic Forum Annual Meeting 2013 (en) World Economic Forum Annual Meeting 2015 (en) World Economic Forum Annual Meeting 2016 (en) World Economic Forum Annual Meeting 2018 (en) World Economic Forum Annual Meeting 2004 (en)
Enplegatzailea(k)	Nazio Batuen Erakundea
Jasotako sariak	ikusi Bakearen Nobel Saria  (2001) Kora Awards  (2000) Order of the Star of Ghana Grand Cross of Honor for Services to the Republic of Austria  (2006) Grand Cross 1st class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany Gottlieb Duttweiler Prize Elisabet Katolikoaren Ordenaren Gurutze Handia  (2010) Knight Grand Cross of the Order of St Michael and St George Medal of honor Dag Hammarskjold  (2009) Torstein Dale Memorial Prize  (2002) Confucius Peace Prize  (2012) Bruno Kreisky saria  (2007) Olof Palme Saria  (2006) Indira Gandhi Peace Prize  (2003) Four Freedoms Award – Freedom Medal  (2004) Philadelphia Liberty Medal  (2001) Freedom Award  (2008) North–South Prize  (2007) Sakharov Saria  (2003) Profile in Courage Award  (2002) Medal "In Commemoration of the 850th Anniversary of Moscow" Collar of the Order of the Star of Romania Honorary doctors of Ghent University  (2004) Fulbright Prize  (2001) Honorary doctor of the Dresden University of Technology  (1999ko apirilaren 26a) Honorary doctor of the Free University of Berlin  (2001eko uztailaren 13a) Ginebrako Unibertsitateko honoris causa doktoregoa  (2002ko ekainaren 7a) Ohorezko Legioko ofizial handia  (2013ko maiatzaren 2a) honorary doctor of the University of Uppsala Princetongo Unibertsitateko honoris causa doktoregoa Honorary doctorate from Brown University  (2001eko maiatzaren 28a) Order of the Pioneers of Liberia Order of the Golden Heart of Kenya Order of Manas, 1st class Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion Dostyk Order of grade I Order of Prince Yaroslav the Wise, 1st class Grand Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland Grand Collar of the Order of Good Hope Grand Cross of the Order of the Sun of Peru‎ Order of the Companions of O. R. Tambo honorary doctorate of the University of Alcala  (2002) honorary doctor of the University of Neuchâtel  (2008) Fellow of the American Academy of Arts and Sciences Honorary doctor of the University of Ottawa honorary doctor of the Zhejiang University  (2002) honorary doctor of Harvard University  (2004) honorary doctor of the Moscow State Institute of International Relations Grand Collar of the Order of Liberty honorary doctorate from the University of Notre Dame Fellow of the Ghana Academy of Arts and Sciences  (2013) honorary doctor from the NOVA University Lisbon honorary doctorate from Carleton University  (2004) honorary doctor of the Howard University  (1999) FIFA Order of Merit Annenberg Award for Excellence in Diplomacy Grand Cordon of the Order of the Rising Sun  (2007) Decoration of Honour for Services to the Republic of Austria Order of the Netherlands Lion Order of Liberty Elisabet Katolikoaren Ordena Order of Merit of the Republic of Poland Order of Merit of the Federal Republic of Germany Order of Saint Michael and Saint George Order of Good Hope Order of Mono Order of the Liberator General San Martín Order of the Star of Romania
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Protestantismoa

Kofi Atta Annan (Kumasi, Urre Kosta, 1938ko apirilaren 8a – Berna, Suitza, 2018ko abuztuaren 18a) ghanatar diplomazialaria izan zen, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia 1997tik 2006ra bitartean. 2001. urtean Bakearen Nobel Saria jaso zuen. 2011ko urriaren 17an, Aieteko bake konferentzian parte hartu zuen, Donostian.

Bizitza

Kofi Annan Kumasin jaio zen 1938ko apirilaren 8an. Ekonomia-ikasketak egin zituen Ghanan, Suitzan eta Ameriketako Estatu Batuetan. 1962an, Munduko Osasun Erakundeko aurrekontuen bulegoan hasi zen lanean eta, harrezkero, Nazio Batuen Erakundearen funtzionario izan zen.

1974-1976 bitartean, Ghanako Turismo ministerioarentzat lan egin zuen. NBEren barruan organismo batzuetan eta besteetan lan egin ondoren, 1987an idazkari nagusiaren finantza-gaietarako aholkulari eta laguntzaile izatera iritsi zen, bai Javier Pérez de Cuéllarrekin, bai Butros-Galirekin. 1995-1996 bitartean, idazkariorde nagusia zelarik, Butros-Galiren ordez aritu zen Jugoslavia ohian bake-lanetan. 1996an, Batzar Nagusiak NBEko idazkari nagusi aukeratu zuen, Estatu Batuek Butros-Gali berriro hautatzeko ezetza eman baitzuten; bera da orain arte postu horretara iritsi den karrerako funtzionario bakarra.

Bitartekari lanetan aritu zen hainbat prozesu politikotan: 1998an Saddam Hussein presidentearekin elkarrizketatu zen Bagdaden, estatubatuarrek Iraki egin nahi zioten erasoa eragozteko asmoz, irakiarrek ez baitzuten baimenik eman nahi ustez zituzten armategi kimikoa eta biologikoa ikuskatzeko. Negoziazio horietan izan zuen arrakastarekin asko hazi NBEren ospea nazioartean, aurretik porrot ugari izan baitzituen gatazka horretan. Bitartekari izan zen Nigerian ere, gobernu zibilaren aldeko trantsizioari bultzada emanez, eta baita NBEko Segurtasun Batzordearen eta Libiaren arteko harremanak suspertzen ere 1999an.^[1] 2001ean, Bakearen Nobel saria jaso zuen, mundu ondo antolatu eta baketsuago baten alde egindako lanagatik.^[2]

Haren agintaldian lehentasuneko gai bat HIESaren aurkako borroka izan zen. Pasarte polemikoak ere izan zituen: 2004an, Irakeko egunkari batek salatu zuen hainbat agintarik NBEk sustaturiko Petrolioa Elikagaien Truke programa irabaziak eskuratzeko erabili zutela eta ustelkeria sare horretan Annanen semea zegoela.^[3] 2006an, idazkari nagusi izateari utzi zion, eta NBErentzat jarraitu zuen lanean Sirian, ordezkari berezi gisa.^[4] 2007an, haren izena daraman fundazioa sortu zuen, bakea eta elkarrizketa sustatzea helburu duena.^[3]

2011n, Donostian egon zen Aieteko Adierazpena babesten. Europako beste sei lider politikorekin presiditu zuen mahaia (Jonathan Powell, Bertie Ahern, Gro Harlem Brundtland, Pierre Joxe eta Gerry Adams). ^[5] Bertan, ETAri borroka armatuari bukatzeko eskatu zioten alde bakarreko eta Espainiako eta Frantziako gobernuekin negoziatu gabeko prozesu baten baitan.^[6][7] Handik hiru egunera, ETAk borroka armatuari amaiera ematea erabaki zuen.^[8]

2012an dimisioa eman zuen, Sirian bere betebeharra lortu ez zuelako, eta NBEan zuen postua utzi zuen.^[9] Beti ere, hil arte segitu zuen lanean. 2018ko uztailean, esate baterako, Zimbabwen egon zen hauteskunde-prozesua ikuskatzen.^[2] Nelson Mandelaren jaiotzaren urteurrenaren ekitaldietara Hegoafrikara joan zenean gaixoturik, horren ondorioz hil zen Bernan.^[3]

Erreferentziak

Irakurri gehiago

• Bauer, Friederike (2005). Kofi Annan: Ein Leben (in German). S. Fischer. ISBN 978-3-10-009647-0.
• Maurel, Chloé (2019). "ANNAN, Kofi Atta" (PDF). In Bob Reinalda; Kent J. Kille; and Jaci Eisenberg (eds.). IO BIO, Biographical Dictionary of Secretaries-General of International Organizations. Retrieved 2 May 2022.
• Frederic Eckhard (préf. Bernard Kouchner, trad. Annick Stevenson), Kofi Annan, Éditions du Tricorne, 2009 (ISBN 978-2-8293-0293-0)

Ikus, gainera

Kanpo estekak

• Berasain Tristan, Kristina Inspirazioaren arrastoan, Berria, 2018ko abuztuak 19, berria.eus
• (Ingelesez) Kofi Annan Foundation, kofiannanfoundation.org

• Datuak: Q1254
• Multimedia: Kofi Annan / Q1254