Aurizko zaldi

Aurizko zaldia
Zaldi arraza
Espeziea	Equus ferus caballus
Jatorria	Euskal Herria
Sinonimoak	Burgetekoa. Zaldi Burgete

Aurizko zaldia izen bereko herrian, Auritzen, jatorri daukan Euskal Herriko bertako zaldi arraza baten izena da^[1]. Mendiko zaldiak dira, eta azken hamarkadetan beraien erabilera bereziki haragitarako izan da, nahiz eta garai batean baserri lanerako oso estimatuak izan diren ere. Oro har Auritzeko zaldia ospe handikoa da bertako baserritarren artean. Hala ere, azken urtetan arrazaren haragitarako ezaugarriak hobetzuz joan dira lanerako egokieraren kaltetan.

Zaldi hauek bereziki Nafarroa Garaiako Erronkari, Aezkoa eta Artzibarren aurkitu daitezke^[2], nahiz eta Euskal Herriko beste zenbait eskualdetara zabaldu diren ere lehen aipatutako ospea dela medio.

Arrazaren jatorria

Auritzeko zaldiaren jatorria ez dago oso urruna denboran. Nafar behoka izeneko arraza tamainaz handitzeko kanpoko zaldiekin nahastean dauka jatorri. Nahasketa hau lortzeko tamaina handiko arrazak erabili ziren hala nola; Trait, Bretainako postier, Pertxeroia, Cherona, Ardenetako zaldia eta Contois.

Banaketa

Esan bezala, arraza Auritz inguruetan dauka jatorria eta bereziki Erronkari, Aezkoa eta Artzibar ibarretan zabaltzen da. Baina baita ugaria da mendebalerago, Urbasa eta Andimendi mendilerroetan. Auritzeko zaldia azken hamarkadetan Euskal Herriko beste herrialdetara zabaldu da baita ere.

Ezaugarriak

Zaldia Euskal kulturan

Bertako zaldiek eragin handia izan dute Euskal Herriko kulturan. Labar artetik hasita, irudigintzan edo mitologian.

• Zaldia euskal mitologian
• Zaldiko
• Zamalzain
• Zaldi proba
• Zaldiko (Lantzeko inauteria)
• Zaldiko-maldiko
• Ekain (leizea)

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Euskal Herriko bertako zaldi eta asto arrazak

Kanpo estekak

• ITG-Ganaderoaren artikuloa arrazari buruz
• (Gaztelaniaz) Espainar Estatuaren bertako etxabereen gida

• Datuak: Q4998734
• Multimedia: Burguete horse / Q4998734