Worms
| Worms Worms | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Luther city (en)  | |||||||||||
  Irudi gehiago | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Alemania | ||||||||||
| Alemaniako estatua |  Renania-Palatinatua | ||||||||||
| Alkatea | Adolf Kessel (en) | ||||||||||
| Izen ofiziala | Worms | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Worms | ||||||||||
| Posta kodea | 67547, 67549, 67550 eta 67551 | ||||||||||
| Udalerri kodea | 07319000 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 49°37′55″N 8°21′55″E / 49.6319°N 8.3653°E / 49.6319; 8.3653 | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 108.73 km² | ||||||||||
| Altuera | 100 m | ||||||||||
| Mugakideak | Alzey-Worms (en) , Bad Dürkheim (district) (en) , Rhein-Pfalz (en) eta Landkreis Bergstraße (en) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 84.646 (2022ko abenduaren 31) 796 (2021) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 778,5 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | K.a. I. mendea | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 06241, 06242, 06246, 06247 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Tiberiade, Auxerre, Mobile, Parma, St Albans eta Bautzen | ||||||||||
| Matrikula | WO | ||||||||||
| worms.de | |||||||||||
- Artikulu hau hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Worms (argipena)».
Worms, Alemaniako hiri bat da, Renania-Palatinatua estatuan dagoena, Rhin ibaiaren ertzean, Rheinhessen ardogintza eskualdean. Bere biztanleria, 80.000 biztanle ingurukoa da.
Etimologia
Zeltek Borbetomagus (ingurune urtsuko asentamendua) izena ema zioten baina erromatarrek Drusoren agindupean K.a. 14 urtean konkistatzerakoan izena latinizatu zuten eta Augusta Vangionum. VI menderako Vormatia izena zuen eta garai hartan ugari ziren juduek Vermayza (ורמיזא) eman zioten. Honen aldaera da gaur egungo Worms.
Historia
Goian aipatu bezala erromatarrek Augusta Vangionum eratu zuten K.a. 14 urtean aurrez zelten asentamendu bat zegoen tokian. hau hartzen da hiriaren fundazio data gisa. Erromatarren garaian garrantzitsua izan behar zuen Hispaniako Betika probintziako ontziak ere aurkitu baitira. V. mendean burgundiarrek konkistatu eta beren hiriburu bihurtu zuten.
Hiriaren urrezko aroa Erdi Aroan iritsi zen. 1122an, Kalisto II.a aita santua eta Henrike V.a Germaniakoaren artean sinatutako konkordatuak, amaiera eman zion Inbestiduren Auziari. Martin Luther, herri honetan zigortu zuten inperiotik erbesteratzearekin, 1521ean. 1521eko Wormseko Dieta, Germaniako Erromatar Inperio Santuko printzeen biltzar bat izan zen.
Judaismoa Wormsen
X. mendean sortu zen lehenengo komunitate judua. Lehenengo sinagoga 1034ean eriki zen eta berehala inguruko juduen erdigunea bihurtu zen. 1096an ordea gurutzadako zaldunek 800 judu erail zituzten bertan. Oraindik bertan dirau XI. mendeko juduen hilerriak, Europa osoko zaharrena omen denak. Shlomo Yitzhaki (Rashi), Elazar Rokeach eta Yair Bacharach izan ziren Wormseko errabino garrantzitsu eta ezagunenak.
Monumentu eta eraikin bereizgarriak
- San Pedroren Katedrala, erromaniko berantiar garaiko eliza bat da, Mainzeko Katedralarekin batera, nahiko leialki errepikatzen duena Speyerreko katedralaren arkitektura estiloa: basilika oinplanoa, hiru nabe, "sistema behartu"dun zutabearte simetrikoekin.
Herritar ospetsuak
- Timo Hildebrand, futbolaria
Hiri senidetuak
Worms hiri hauekin senidetua dago:
|
Galeria
-
Katedrala -
Katedrala -
Watertower -
Nibelungen Museum -
Museum Heyls' Residence -
Nibelungoen zubia -
San Martin eliza -
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q3852
Multimedia: Worms (Rhineland-Palatinate) / Q3852
 | Renania-Palatinatua estatuko hiriak | |
|---|---|---|
|
| ||
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|  | |||||
| ||||||
