Sisto IV.a

Sisto IV.a
Irudi gehiago
212. Aita santu 1471ko abuztuaren 9a - 1484ko abuztuaren 12a (egutegi gregorianoa) ← Paulo II.a - Inozentzio VIII.a → San Pietro in Vincoli (en) kardinal apaiz 1467ko irailaren 18a - 1471ko abuztuaren 10a ← Nikolas Kusakoa - Julio II.a → Minister General of the Order of Franciscans (en) 1464 - 1469 - Giovanni Dacri (en) →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Francesco della Rovere
Jaiotza	Celle Ligure, 1414ko uztailaren 21a
Heriotza	Erroma, 1484ko abuztuaren 12a (70 urte)
Hobiratze lekua	Vatican Grotto (en)
Familia
Aita	Leonardo Beltramo di Savona della Rovere
Ama	Lucchina Monleone
Familia	ikusi Pietro Riario (en) (iloba) Girolamo Riario (en) (iloba) Julio II.a (iloba) Girolamo Basso della Rovere (en) (iloba) Raffaele Riario (en) (birbiloba) Giovanni della Rovere (iloba) Francesco Maria I della Rovere (en) (birbiloba)
Leinua	Della Rovere
Hezkuntza
Heziketa	University of Pavia (en)
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	apaiz katolikoa
Parte-hartzailea 1471eko konklabea
Lantokia(k)	Erroma eta Aita Santuen Lurraldea
Enplegatzailea(k)	Paduako Unibertsitatea Perugiako Unibertsitatea
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Erlijio-ordena	Frantziskotarren Ordena

Sisto IV.a O.F.M.^[1] (Celle Ligure, Italia, 1414ko uztailak 21-Erroma, 1484ko abuztuak 12) Eliza Katolikoko 212. aita santua izan zen 1471 eta 1484 bitartean.

Jatorria eta prestakuntza

Liguriako Savona herritik gertu dagoen Albisola Superiore hiriko familia ezagun batean Francesco Della Rovere izenarekin jaioa, Frantziskotar izan zen. Bere trebezia intelektualak Paviako unibertsitatean filosofia eta teologia ikasten ari zen bitartean frogatu zituen. Bere ikasketen ondoren katedradun izan zen zenbait italiar unibertsitate garrantzitsutan.

Karrera eklesiastikoa

1464an frantziskotar ordenaren Ministro Jeneral bihurtu zen. Paulo II.a aita santuak Kardinal mailara igo zuen.

Aitasantualdia

Beste aita santu asko bezala, Sisto IV.a nepotismoan erori zen. Aita Santuen Lurraldearen hedadura handitzea lortu ondoren, bere iloba zen Raddaele Riario kardinalak Lorentzo Mediciren eta honen anaiaren aurkako huts egindako hilketa erasoa zuzendu zuen, Pazzitarren konspirazioa edo matxinada bezala ezagutua izan zena (1478). Hilketaren ondoren, Girolamo Riariok, hau ere Sisto IV.aren iloba, Lorentzo ordezkatu zuen Florentzian. Pisako artzapezpikua, kolpe honen antolatzaile nagusietako bat zena, Palazzo della Signoriako hormetan urkatua izan zen. Sisto IV.ak ekintza hauei interdiktu batekin erantzun zien, eta Florentziaren aurka bi urteko gerra bat abiaraziz. Venezia ere bultzatu zuen Ferrara eraso zezan, azken lurralde hau bere beste ilobarentzat nahi baitzuen. Italiar printzeek, ekintza hauen aurrean haserretuta, aliantza bat sortu zuten Sisto bakea adieraztera behartzeko, aita santuari asko molestatu ziona.

Gobernari iragankor bezala, Elizaren estatuetan zenbait gotorleku eraiki zituena, Sisto IV.a Veneziaren Ferrararen aurkako erasoan konprometitu zen, berak propio bultzatu zuena 1482an. Bere eraso bateratua Milan, Florentzia eta hauen aliatua zen Napoliko erregearen arteko aliantza batek kanporatu zuen. Berak sortu zituen erasoak alde batera uzteari uko egin zionez, Sisto IV.ak Veneziaren aurkako interdiktu bat atera zuen 1483an.

Sisto IV.ak Espainiar Inkisizioa baimendu zuen, eta, Fernando II.a Aragoikoaren presio politikopean (Siziliako erresumari laguntza militarra erretiratzearekin mehatxatu zuena) Sevillan inkisidore bat ezarri zuen bulda bat atera zuen 1478an. Alabaina, Sisto IV.ak jurisdikzioaren prerrogatiben eta protokoloaren aurka borrokatu zuen, oso nahigabetuta egon zen Inkisizioaren gehiegikeriekin eta 1482an gertatu ziren gehiegikeriak salatzeko zenbait neurri hartu zituen, eskuzabaltasuna saldu zuela eta, esaten denez, bere arrebaren semearen aita izan zela ezagutzen den arren. 1476an hasiberriak esklabu bihurtzen zituztenak eskumikatu zituen.

Ikus, gainera

• Kapera Sistinoa

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Sisto IV.a

• i
• e
• a

Erromatar Eliza Katolikoaren aita santuak

Petri · Lino  • Kleto • Klemente I.a • Evaristo • Alexandro I.a • Sisto I.a • Telesforo • Higino • Pio I.a • Anizeto • Sotero • Eleuterio • Viktor I.a • Zeferino • Kalisto I.a • Urbano I.a • Pontziano • Antero • Fabian • Kornelio • Luzio I.a • Eztebe I.a • Sisto II.a • Dionisio • Felix I.a • Eutikiano • Kaio • Martzelino • Martzelo I.a • Eusebio • Melkiades • Silvestre I.a • Marko • Julio I.a • Liberio • Damaso I.a • Sirizio • Anastasio I.a • Inozentzio I.a • Zosimo • Bonifazio I.a • Zelestino I.a • Sisto III.a • Leon I.a • Hilario • Sinplizio • Felix III.a • Gelasio I.a • Anastasio II.a • Simako • Hormisdas • Joan I.a • Felix IV.a • Bonifazio II.a • Joan II.a • Agapeto I.a • Silverio • Vigilio • Pelagio I.a • Joan III.a • Benedikto I.a • Pelagio II.a • Gregorio I.a • Sabiniano • Bonifazio III.a • Bonifazio IV.a • Adeodato I.a • Bonifazio V.a • Honorio I.a • Severino • Joan IV.a • Teodoro I.a • Martin I.a • Eugenio I.a • Vitaliano • Adeodato II.a • Dono • Agaton • Leon II.a • Benedikto II.a • Joan V.a • Konon • Sergio I.a • Joan VI.a • Joan VII.a • Sisinio • Konstantino • Gregorio II.a • Gregorio III.a • Zakarias • Eztebe II.a • Paulo I.a • Eztebe III.a • Adrian I.a • Leon III.a • Eztebe IV.a • Paskoal I.a • Eugenio II.a • Valentin • Gregorio IV.a • Sergio II.a • Leon IV.a • Benedikto III.a • Nikolas I.a • Adrian II.a • Joan VIII.a • Marino I.a • Adrian III.a • Eztebe V.a • Formoso • Bonifazio VI.a • Eztebe VI.a • Erroman • Teodoro II.a • Joan IX.a • Benedikto IV.a • Leon V.a • Sergio III.a • Anastasio III.a • Lando • Joan X.a • Leon VI.a • Eztebe VII.a • Joan XI.a • Leon VII.a • Eztebe VIII.a • Marino II.a • Agapeto II.a • Joan XII.a • Leon VIII.a • Benedikto V.a • Joan XIII.a • Benedikto VI.a • Benedikto VII.a • Joan XIV.a • Joan XV.a • Gregorio V.a • Silvestre II.a • Joan XVII.a • Joan XVIII.a • Sergio IV.a • Benedikto VIII.a • Joan XIX.a • Benedikto IX.a • Silvestre III.a • Benedikto IX.a • Gregorio VI.a • Klemente II.a • Benedikto IX.a • Damaso II.a • Leon IX.a • Viktor II.a • Eztebe IX.a • Nikolas II.a • Alexandro II.a • Gregorio VII.a • Viktor III.a • Urbano II.a • Paskoal II.a • Gelasio II.a • Kalisto II.a • Honorio II.a • Inozentzio II.a • Zelestino II.a • Luzio II.a • Eugenio III.a • Anastasio IV.a • Adrian IV.a • Alexandro III.a • Luzio III.a • Urbano III.a • Gregorio VIII.a • Klemente III.a • Zelestino III.a • Inozentzio III.a • Honorio III.a • Gregorio IX.a • Zelestino IV.a • Inozentzio IV.a • Alexandro IV.a • Urbano IV.a • Klemente IV.a • Gregorio X.a • Inozentzio V.a • Adrian V.a • Joan XXI.a • Nikolas III.a • Martin IV.a • Honorio IV.a • Nikolas IV.a • Zelestino V.a • Bonifazio VIII.a • Benedikto XI.a • Klemente V.a • Joan XXII.a • Benedikto XII.a • Klemente VI.a • Inozentzio VI.a • Urbano V.a • Gregorio XI.a • Urbano VI.a • Bonifazio IX.a • Inozentzio VII.a • Gregorio XII.a • Martin V.a • Eugenio IV.a • Nikolas V.a • Kalisto III.a • Pio II.a • Paulo II.a • Sisto IV.a • Inozentzio VIII.a • Alexandro VI.a • Pio III.a • Julio II.a • Leon X.a • Adrian VI.a • Klemente VII.a • Paulo III.a • Julio III.a • Martzelo II.a • Paulo IV.a • Pio IV.a • Pio V.a • Gregorio XIII.a • Sisto V.a • Urbano VII.a • Gregorio XIV.a • Inozentzio IX.a • Klemente VIII.a • Leon XI.a • Paulo V.a • Gregorio XV.a • Urbano VIII.a • Inozentzio X.a • Alexandro VII.a • Klemente IX.a • Klemente X.a • Inozentzio XI.a • Alexandro VIII.a • Inozentzio XII.a • Klemente XI.a • Inozentzio XIII.a • Benedikto XIII.a • Klemente XII.a • Benedikto XIV.a • Klemente XIII.a • Klemente XIV.a • Pio VI.a • Pio VII.a • Leon XII.a • Pio VIII.a • Gregorio XVI.a • Pio IX.a • Leon XIII.a • Pio X.a • Benedikto XV.a • Pio XI.a • Pio XII.a • Joan XXIII.a • Paulo VI.a • Joan Paulo I.a • Joan Paulo II.a • Benedikto XVI.a

Oraingoa: Frantzisko