Mobutu Sese Seko

Mobutu Sese Seko
Irudi gehiago
Afrikar Batasuneko presidente 1967ko irailaren 11 - 1968ko irailaren 13a ← Haile Selassie - Houari Boumediene → Kongoko Errepublika Demokratikoko presidente 1965eko azaroaren 24a - 1997ko maiatzaren 16a ← Joseph Kasa-Vubu - Laurent-Désiré Kabila →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Joseph-Désiré Mobutu
Jaiotza	Lisala (en) , 1930eko urriaren 14a
Herrialdea	Republic of the Congo (Léopoldville)  Zaire
Bizilekua	Gbadolite (en) Rabat
Heriotza	Rabat, 1997ko irailaren 7a (66 urte)
Hobiratze lekua	Rabat
Heriotza modua	berezko heriotza: prostatako minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	Bobi Ladawa Mobutu (en) Marie-Antoinette Gbiatibwa Gogbe Mobutu (en)
Seme-alabak	ikusi Nzanga Mobutu (en) Kongulu Mobutu (en) Giala Mobutu
Hezkuntza
Heziketa	Collège du Léman (en)
Hizkuntzak	Lingala frantsesa ngbandia
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, kazetaria eta militarra
Jasotako sariak	ikusi Elisabet Katolikoaren Ordenaren lepokoa  (1983) Commander of the Legion of Merit Grand Collar of the Order of Prince Henry Knight Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic Order of Propitious Clouds Order of the Golden Ark  (1973ko abuztuaren 12a) Order of Prince Henry
Mugimendua	Authenticité (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Force Publique (en) Armed Forces of the Democratic Republic of the Congo (en)
Gradua	mariskal
Parte hartutako gatazkak	Kongoko krisialdia Shaba II (en) Chadian–Libyan War (en) Angolako Gerra Zibila Kongoko Lehen Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Alderdi politikoa	Popular Movement of the Revolution (en)

Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa Za Banga, jaiotza-izenaz Joseph-Désiré Mobutu (Lisala, 1930eko urriaren 14a - Rabat, Maroko, 1997ko irailaren 7a), Kongoko militar eta politikaria izan zen. 1965-1997 bitartean, Zaireko diktadore militarra, kleptokrata eta presidentea izan zen.

Bizitza

Joseph-Désiré Mobutu Kongoko Lisala probintzian jaio zen 1930eko urriaren 14an. Ikasketak 1950. urtean amaitu zituen, eta 1956an L'Avenir egunkarian hasi zen idazten. Actualités Africaines izeneko argitalpeneko erredaktore buru ere izan zen. Independentzia eskatzen zuen Kongoko Mugimendu Nazionalean hasi zuen politika ibilbidea, eta 1960an Bruselan parte hartu zuen Kongoko Errepublikaren subiranotasuna lortzeko negoziaketetan.^[1]

1960ko uztailean, Kongo independentearen lehenbiziko gobernuko estatu idazkari izendatu zuen Patrice Lumumba lehen ministroak. Irailaren 14an, armadako komandante buru kargua eman zion Joseph Kasa-Vubu presidenteak. Ordu batzuk geroago, Mobutuk estatu kolpe bat jo zuen, CIAren eta Belgikaren babesarekin. Haren gizonek Lumumba atxilotu eta Moïse Tshomberen esku utzi zuten. 1961eko urtarrilaren 17an, Tshombek Lumumba hilarazi zuen.^[2]

1965eko azaroan, beste estatu kolpe bat jo zuen, eta estatuko gidaritza hartu zuen, Kasa-Vubu kargutik kenduz. 1970ean presidente aukeratu zuten zazpi urterako. 1977an eta 1984an berriro hautatu zuten presidente. Bere agintaldian Zaire izendatu zuen Kongoko Errepublika, eta bandera, moneta eta herrialdeko izenak aldatu zituen. 1990ean, nazioarteko presioen eraginez, alderdi aniztasuna eta demokratizazioa iragarri zuen.^[1] Minbiziak jota, 1996an Suitzara joan zen, eta bitartean oposizioa haren kontra bildu zen Laurent-Désiré Kabilaren buruzagitzapean. Mobutu saiatu zen Kabilarekin akordioren batera iristen, baina azkenean uko egin behar zion aginteari, eta Marokora erbesteratu zen 1997an, hil baino lehentxeago.

Hogeita hamar urte iraun zuen diktaduran, 8.000 milioi dolarreko dirutza bereganatu zuen. 1996ko maiatzean haren dirua izozteko agindua eman zuen Suitzako Gobernuak, baina orduko oso berandu zen, Mobutuk ia diru guztia beste leku batean gorde baitzuen.^[1]

Erreferentziak

Ikus gainera

• Kongoko krisialdia
• Kongoko Lehen Gerra

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Mobutu Sese Seko