Garona

Garona
Datu orokorrak
Mota	Ibai nagusi
Luzera	647 km
Geografia
Koordenatuak	42°37′04″N 0°58′08″E / 42.6178°N 0.9689°E / 42.6178; 0.9689
Estatu burujabe	Frantzia
Frantziaren banaketa administratiboa	Metropolitar Frantzia
Eskualdea	Okzitania
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Ariège (ibaia) Baïse (en) Gers ibaia Lot Tarn Neste (ibaia) Salat (ibaia) Touch (en) Barguelonne (en) Pique Sère (en) Volp (en) Arize (en) Arrats (en) Dropt (en) Ciron (en) Auroue (en) Avance (en) Hers-Mort (en) Loja Save (en) Jalle de Blanquefort (en) Séoune (en) Ourse (en) Guat mort (en) Gimone Bassanne (en) Tolzac (en) Aussonnelle (en) Auvignon (en) Beuve (en) Devèze (en) Eau Bourde (en) Eau Blanche (en) Eaudonne (en) Ger (en) Gupie (en) Maltemps (en) Masse de Prayssas (en) Maudan (en) Noue (en) Ourbise (en) Saucats (en) river Valarties (en) Lambon (en) Lisos (en) Trec de la Greffière (en) Peugue (en) Ayroux Aunat (en) Artolie (en) Arriu d'Antòni (en) Barboue (en) Ruisseau de l'Euille (en) Q20731560 Marguestaud (en) Q21008025 Q21027393 Q21027399 Ruisseau Pimpine (en) Q21027443 Ruisseau la Nadesse (en) Ruisseau de Génisson (en) Gouhouron (en) Q21124992 Toran River (en) Q21124997 Q21129740 Q21427925 Arriu Unhòla (en) Q21619201 Q21619214 Ruisseau la Tessonne (en) Q21619213 Q21619217 Medier (en) Gua (en) Nere (en) Joeu (en) Riu de Varradòs (en)
Arroaren azalera	56.000 km²
Arro hidrografikoa	Garonne basin (en)
Bokalea ()	Gironda (Bayon-sur-Gironde)

Garona^[1] (frantsesez: Garonne; gaztelaniaz, katalanez eta okzitanieraz: Garona, latinez: Garumna edo Garunna), Aranen sortu eta hego-mendebaldeko Frantzia zeharkatzen duen ibaia da. Estuarioa alde batera utzita, 575 kilometroko luzera du^[2].

Izenaren jatorria

Izena latinezko Garumnatik dator. Aldi berean, latinezko izen hori zahar-akitanieratik omen zetorren. Izan ere, hizkuntza horretan, «harri» esan nahi duen kar hitza izenean aurki daiteke; -ona atzizkiak aurreindoeuropar hizkuntza batean «ibai», «erreka» esan nahi du, Sena, Saona edo Dordoina ibaien izenetan bezala.

Geografia

Maladeta mendigunean du iturburua, Espainiako Erdialdeko Pirinioetan; Arango haranetik igarotzen da, bi adarretan (Garona de Ruda eta Garona de Joeu) eta 48 km egin ondoren sartzen da Frantzian. Tolosatik aurrera eratzen du Akitaniako arroa. Agendik eta Bordeletik igarotzen da gero; Dordoina ibaiarekin batera Girondako estuarioa eratzen du eta Ozeano Atlantikora isurtzen da^[3].

Ibaiadar nagusiak

Ibaiaren ibilbidea jarraituz:

Pique Ourse Neste Salat Volp Arize Louge

Ariège Touch Save Gimone Hers-Mort Tarn Arrats

Gers Baïse Lot Dropt Ciron Gat mort Devèze

Jalle de Blanquefort

Zeharkatutako udalerri nagusiak

• Arango harana: Vielha e Mijaran
• Garona Garaia (31): Saint-Gaudens, Muret, Tolosa
• Tarn-eta-Garona (82): Castelsarrasin
• Lot-eta-Garona (47): Agen, Marmande
• Gironda(33): Langon, Bordele, Blaye, Le Verdon-sur-Mer
• Itsas Charente (17): Royan

Hidrometria

Garonaren emaria 76 urtez, 1913-1988 bitartean, neurtu da Le Mas-d'Agenaisen ^[4]. Gune horretan, drainatutako eremuak 52.000 km² ditu, arro osoaren % 95. Urteko batez besteko emaria 631 m³ segundoko da. Emari handiena otsailean du (1.030 m³/s), eta txikiena abuztuan (190 m³/s).

Garona ibaiaren batez besteko emariak (m³/s), Le Mas-d'Agenaisen neurtuak
Datuak: 1913 eta 1988 artean

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q5077
• Multimedia: Garonne / Q5077