Euripides

Euripides
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Salamina, Antzinako Atenas eta Salamina, K.a. 480
Herrialdea	Antzinako Atenas
Heriotza	Pella eta Mazedoniako Erresuma, K.a. 406 (64/83 urte)
Familia
Aita	Mnesarchus
Ama	Cleito
Seme-alabak	ikusi Euripides the Younger (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	antzinako greziera
Jarduerak
Jarduerak	tragedy writer (en) , antzerkigilea, idazlea, poeta eta filosofoa
Lan nabarmenak	ikusi Alcestis (en) Andromache (en) The Bacchae (en) Hecuba (en) Helen (en) Elektra Herakles' Children (en) Herakles (en) The Suppliants (en) Hippolytus (en) Iphigenia in Aulis (en) Iphigenia in Tauris (en) Ion (en) Cyclops (en) Medea (antzezlana) Orestes (en) Rhesus (en) The Trojan Women (en) The Phoenician Women (en)
Genero artistikoa	Tragedia greziarra

Euripides (antzinako grezieraz: Εὐριπίδης; Salamina, Antzinako Grezia, K.a. 480 – Pella, K.a. 406) poeta tragikoa izan zen. Bere garaikideek eszeptikoa zela aurpegiratu zioten, jainkoei jaierarik ez ziela, Greziako mitoak ez zitzaizkiola axola. Gerrak ahuldutako Atenas batean, jendeak tradizioak, legeak, erakundeak, antzinakoengandik jasotako morala gutxiesten zituen unean idatzi zuen Euripidesek. Nahiago zituen deskribatu gizakien grinak eta beren barneko izaera, antzinako heroien handitasun tragikoa goraipatzea baino, eta hartaz, Euripidesek bat egin zuen bere belaunaldikoekin. Hil ondoren lortu zuen ospea da horren lekukorik garbiena.

Bizitza

Haren jatorriaz, bizitzaz, eta heriotzaz nahiko datu gutxi dago, eta sarri asmo txarrez esandakoak ezagutzen dira. Sokratesen adiskidea zen. Filosofoen eta sofisten irakatsiak entzun zituen, poesia eta antzertia idazten hasi aurretik. K.a. 455ean aurkeztu zituen, lehen aldiz, hiru obra Dionisoren omenetako lehian, Atenasen. Hirugarren geratu zen. Eskilo, Euripidesen areriorik gogorrena, urte horretan hil zen.

Bizi zela, ez zuten bere garaikideek aintzat hartu; baina Mazedoniako Arkelao erregearen gortean hil ondoren, Euripidesen ospea Grezia osora hedatu zen.

Lanak

Idatzi zituen laurogeita hamabi obretatik, hemezortzi heldu dira gaurko eguneraino. Noiz idatzi zituen, batzuetan zail da zehazten. Hiru taldetan bana daitezke obra horiek:

1. Hasteko, formaz eta edukiz klasikoak direnak: Medea (431), Hipolito (428), Ifigenia Aulisen (405) eta Bakanteak (405).
2. Bigarren, tragedian teknika-berrikuntzak dakartzanak: Alzeste (438), Ion (418), eta Elektra (413).
3. Eta, azkenik, garai hartan gertatzen ari zena jasotzen duten obrak: Heraklideak (430), Andromaka (426), Troiarrak (415) eta Helena (412).

Oraindik beste zenbait tragedia gaineratu behar dira: Hekuba (424), Erregutzaileak (424), Herakles haserre (424), Ifigenia Tauriden ( 414), Feniziarrak (410) eta Orestes (408).

Data ezaguna ez bada ere, Euripidesek drama satiriko bat idatzi zuen, Ziklopea.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Euripides

Kanpo estekak

• Datuak: Q48305
• Multimedia: Euripides / Q48305