Arga

Arga
Datu orokorrak
Mota	ibai eta ur-laster
Luzera	145 km
Geografia
Koordenatuak	43°01′54″N 1°28′01″W / 43.03157642°N 1.46704785°W / 43.03157642; -1.46704785
Herrialdea	Euskal Herria
Foru erkidego	Nafarroa Garaia
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Elortz Arakil Robo Ultzama Riosalado
Arroaren azalera	2.759 km²
Arro hidrografikoa	Ebroren arro hidrografikoa
Ur-emaria	59,76 m³/s
Bokalea ()	Aragoi

Arga^[1] Nafarroa Garaiko ibaia da, mediterraneorako isurialdea duena. Aldude mendian dagoen Urkiagaren hegoaldeko mazelan, Erroibarko iparraldean, jaio eta, 145 kilometro eginik, Aragon ibaira isurtzen da, Funestik gertu. Iruñea zeharkatzen du. Eugiko urtegiak Argako urak gordetzen ditu, Iruñerria hornitzeko.

Geografia

Argaren iturburua Urkiagako lepoaren hegoaldeko isurialdean dago, Erroibarko ipar-mendebaldean. Esteribarren sarturik, Erdizaga erreka lotzen zaio eta Eugiko urtegian barneratzen da. Handik behera, Esteribar hego-mendebalderako norabidean zeharkatzen du, Urtasun, Saigots, Zubiri, Urdaitz, Larrasoaña, Zuriain, Antxoritz, Irotz, Zabaldika eta Ollokitik igaroz^[2].

Azken herri honetatik behera Iruñerrian sartzen da. Uharten Urbi ibaia hartzen du, eta Ultzama Atarrabian. Handik aurrera Burlata, Iruñea, Barañain eta Ororbiatik igarotzen da, eta Iberotik hurbil Arakil ibaia batzen zaio. Handik behera hegoalderako norabidea hartzen du, Sarbil eta Erreniega mendilerroen artetik. Garesen Robo hartzen du, eta Mendigorritik gertu Nekeas erreka eta Riosalado. Muruzabal Andion, Larraga, Berbintzana, Miranda Arga, Faltzes eta Peralta bainatu ondoren, Funestik hurbil Aragon ibaira isurtzen da^[2].

145 kmko luzera du eta 2.759 km²ko eremua drainatzen du, %96 Nafarroan eta gainerakoa (Arakil ibaiaren goialdea) Araban.

Ibaiadarrak

Argaren eskuineko ertzeko ibaiadar nagusiak hauek dira:

• Ultzama, Atarrabian.
• Urtxikia, Oltza zendean.
• Arakil, Oltza zendean.
• Riosalado, Mendigorrian.

Ezkerreko ertzekoak hauek dira:

• Urbi, Uharten.
• Elortz, Barañainen.
• Robo, Garesen.

Zeharkatzen dituen udalerriak

Hurrengo udalerrietatik igarotzen da Arga ibaia:

• Esteribar
• Uharte
• Atarrabia
• Burlata

• 

  Iruñea
• Barañain
• Oltza zendea
• Etxauri
• Beraskoain
• Gares
• Mendigorria
• Berbintzana
• Miranda Arga
• Faltzes
• Azkoien
• Funes

Hidrometria

Arga ibaiaren emaria 1912-2010 bitartean neurtu zen Funesko estazioan.^[3] Ibaiak 2.759 kilometro koadroko eremua drainatua du gune horretan, arro osoaren % 100. Urteko batez besteko emaria 51,4 m³ segundoko da. Emari handiena urtarril eta otsailean du (84,2 m³/s), eta txikiena abuztuan (11,7 m³/s).

Arga ibaiaren batez besteko emariak (m³/s), Funesen neurtuak
Datuak: 1912 eta 2010 artean

Argaren ibai-parkean

Argaren ibai-parkea Iruñerriko Mankomunitateak sortu zuen. Iruñerritik pasatzen den Arga ibaiaren ibilbidean 12 kilometro inguruko natur pasealekua da. Guztira milioi bat metro koadro hartzen ditu parkeak eta erdian dagoen informazio-zentro eta atseden-lekua da San Andres errota.^[4]

Erreferentziak

Ikus, gainera

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa

• Arga.info webgunea
• Arga ibaia
• Atarrabiako San Andres errota

Kanpo estekak

• Datuak: Q20360
• Multimedia: Arga / Q20360