Grzegorz XII

Grzegorz XII

Gregorius Duodecimus

Angelo Correr
Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	ok. 1330 Wenecja
Data i miejsce śmierci	18 października 1417 Recanati
Miejsce pochówku	?↗
Papież
Okres sprawowania	30 listopada 1406–4 lipca 1415
Kardynał biskup Świętego Kościoła Rzymskiego
Okres sprawowania	15 lipca 1415–18 października 1417
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1380
Wybór patriarchy	1 grudnia 1390
Kreacja kardynalska	12 czerwca 1405 Innocenty VII
Kościół tytularny	S. Marci (20 października 1406)
Pontyfikat	30 listopada 1406
Multimedia w Wikimedia Commons

Grzegorz XII (łac. Gregorius XII, właśc. Angelo Correr; ur. ok. 1330^[1] w Wenecji, zm. 18 października 1417 w Recanati^[2]) – papież w okresie od 30 listopada 1406 do 4 lipca 1415^[3].

Życiorys

Pochodził z Wenecji z rodziny szlacheckiej^[2]. Uzyskał tytuł magistra teologii i był dziekanem kapituły diecezji Koroneia w Beocji^[4][5][2]. W latach 1380-90 był biskupem Castello^[5], a w 1387 działał jako kolektor apostolski w Dalmacji i na obszarze patriarchatu Akwilei z ramienia papieża Urbana VI^[6]. Bonifacy IX 1 grudnia 1390 mianował go łacińskim patriarchą Konstantynopola^[2][7], a 20 kwietnia 1395 powierzył mu dodatkowo funkcję administratora diecezji Koroneia^[8]. W 1399 był legatem Bonifacego IX w królestwie Sycylii^[9]. Innocenty VII mianował go legatem w Ankonie (4 kwietnia 1405)^[10], a następnie kardynałem-prezbiterem (12 czerwca 1405)^[11][12]. 24 września 1406 przybył do Rzymu z Ankony, a 20 października 1406 Innocenty VII dokończył obrzędy związane z jego nominacją kardynalską i nadał mu kościół tytularny S. Marci^[13]. Jako kardynał Angelo Correr zachował urząd patriarchy konstantynopolitańskiego oraz administratora diecezji Koroneia^[7][8].

Wybór na papieża

 Osobny artykuł: Konklawe 1406.

Podczas konklawe Angelo Correro, podobnie jak pozostali kardynałowie złożył przysięgę, w której zobowiązywał się przystąpić w ciągu trzech miesięcy do negocjacji ze swoim rywalem – antypapieżem Benedyktem XIII oraz do abdykacji w sytuacji, gdy tenże postąpi podobnie lub wcześniej umrze^[2]. Ponadto liczba kardynałów papieskich miała być równa liczbie kardynałów awiniońskich, aby w razie pojednania wybory nowego papieża mogły przebiegać w sposób sprawiedliwy dla obu stron^[2]. To przyrzeczenie miało na celu jak najprędzej zażegnać Wielką Schizmę Zachodnią^[3]. Kardynał Correro został wybrany na Stolicę Piotrową 30 listopada 1406 roku i przybrał imię Grzegorza XII^[3].

Pontyfikat

Grzegorz XII tuż po wyborze wystosował do Benedykta XIII propozycję pojednania^[3]. Do spotkania oponentów miało dojść w Savonie^[2]. Papież ugiął się jednak pod naciskiem krewnych oraz królów Neapolu, Węgier i Czech i spotkanie najpierw przełożył, a ostatecznie odwołał^[2]. Wkrótce potem Grzegorz XII złamał inne zobowiązanie zawarte na konklawe, które ograniczało jego nominacje kardynalskie – wbrew przyrzeczeniu, zapowiedział cztery nominacje, co spowodowało, że opuścili go prawie wszyscy jego kardynałowie (prócz trzech) i zawarli porozumienie z kardynałami Benedykta XIII^[2].

Zjednoczeni kardynałowie zorganizowali, wraz z miejscową szlachtą, sobór w Pizie trwający od 25 marca do 7 sierpnia 1409 roku^[3]. Ustalono na nim, że zarówno papież, jak i antypapież są heretykami i zdetronizowano ich^[3]. 26 czerwca wybrano Aleksandra V^[3]. Grzegorz XII i Benedykt XIII soboru nie uznali, co przyczyniło się do pogłębienia schizmy.

Grzegorz XII zwołał synod w Cividale del Friuli koło Akwilei, na którym ekskomunikował swoich konkurentów – Benedykta XIII i Aleksandra V^[2]. Wkrótce potem zbiegł w przebraniu do Gaety^[2]. 3 maja 1410 roku antypapież Aleksander V zmarł, a jego następcą został Jan XXIII, który wraz z królem Niemiec Zygmuntem Luksemburskim zwołał w XVI sobór powszechny w Konstancji^[2]. Papież Grzegorz XII i antypapież Benedykt XIII wysłali na niego swoich legatów, a antypapież Jan XXIII, jako organizator, stawił się osobiście.

Sobór poruszał największe problemy ówczesnego średniowiecza: zażegnanie schizmy, obrona doktryny wiary przed naukami Jana Husa i odnowa wewnętrzna Kościoła. Wydane tam dekrety głosiły, że władza soboru podchodzi od Boga i wszyscy, włącznie z papieżem, muszą się mu podporządkować (dekret Sacrosancta), ponadto zobowiązywały Biskupa Rzymu do periodycznego zwoływania soborów (dekret Frequens). Pierwszej z uchwał nie zatwierdził żaden z papieży.

Antypapież Jan XXIII zbiegł z soboru, z powodu licznych zarzutów wymierzonych przeciw niemu – został osądzony i zdetronizowany. Grzegorz XII wyraził gotowość abdykacji, ale tylko w obliczu soboru, który sam zwoła^[2]. Tak też się stało: nadesłał z Rimini swoją rezygnację oraz bullę, którą zwoływał sobór^[2]. Antypapież Benedykt XIII nie chciał zrezygnować, dopiero interwencja króla Niemiec Zygmunta Luksemburskiego doprowadziła do złożenia go z urzędu^[2]. Na soborze doszło do połączenia kolegiów kardynalskich i zatwierdzenia wszystkich aktów wydanych przez Grzegorza XII – 4 lipca 1415 roku papież abdykował^[2].

Ostatnie lata i śmierć

Po pontyfikacie został on kardynałem-biskupem^[14] i dożywotnim legatem w Marchii Ankony. Po deklaracji, że nie będzie się ubiegał o tron papieski, przyznano mu w Kościele pierwsze miejsce po papieżu^[2]. Zmarł 18 października 1417 w Recanti koło Ankony.

Przypisy

Bibliografia

• Correr, Angelo. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
• Pope Gregory XII. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09]. (ang.).
• Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913
• Martin Souchon: Die Papstwahlen in der Zeit des grossen Schismas, Vol. 1-2, Verlag von Benno Goeritz 1898-1899