Bonifacy IX

Bonifacius Nonus

Pietro Tomacelli

Papież
Biskup Rzymu

Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

ok. 1350
Neapol

Data i miejsce śmierci

1 października 1404
Rzym

Miejsce pochówku

bazylika św. Piotra

Papież

Okres sprawowania

2 listopada 1389–1 października 1404

Archiprezbiter bazyliki laterańskiej

Okres sprawowania

do 2 listopada 1389

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Diakonat

21 grudnia 1381 (?)

Prezbiterat

między grudniem 1386 a październikiem 1387

Sakra biskupia

9 listopada 1389

Kreacja kardynalska

21 grudnia 1381^[1]
Urban VI

Kościół tytularny

San Giorgio in Velabro (21 grudnia 1381)
S. Anastasiae (ok. 1387)

Pontyfikat

2 listopada 1389

Bonifacy IX (łac. Bonifacius IX, właśc. Pietro Tomacelli; ur. ok. 1350 w Neapolu^[2], zm. 1 października 1404 w Rzymie^[3]) – papież w okresie od 2 listopada 1389 do 1 października 1404^[3].

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w Neapolu, pochodził z rodziny arystokratycznej^[2]. W grudniu 1381 papież Urban VI, z którym łączyło go odległe pokrewieństwo, mianował go kardynałem diakonem San Giorgio in Velabro, a następnie ok. 1387^[4] kardynałem prezbiterem S. Anastasiae^[2].

Pontyfikat

Bezpośrednio po wyborze na papieża Bonifacego, antypapież Klemens VII, urzędujący w Awinionie ekskomunikował go, za co nowo wybrany papież odwdzięczył się tym samym^[2]. W 1391 potępił propozycję zwołania soboru w celu zakończenia wielkiej schizmy zachodniej, a także przeciągnął na swoją stronę kilku kardynałów, którzy w przeszłości odwrócili się od Urbana VI^[2]. Bonifacy IX zmuszony był siłą przywrócić swoją władzę w Watykanie^[2]. Pierwszorzędne znaczenie miało dla niego królestwo Neapolu, w którym rządził Ludwik II Andegaweński, mianowany przez Klemensa VII^[2]. Papież jednak 29 maja 1390 roku, koronował na króla Władysława I, syna Karola III^[2]. Walki pomiędzy frakcjami trwały tam około 10 lat, jednak dzięki najemnikom Bonifacego, Władysław I objął we władanie Neapol^[2]. Bonifacy nie stronił jednak od nepotyzmu, mianując dwóch swoich braci władcami Spoleto i Ankony^[2].

Zamieszki, które wybuchły w Rzymie w 1392 r. zmusiły papieża do opuszczenia swojej siedziby i przeniesienia się do Perugii, a następnie do Asyżu^[2]. Wykorzystując spisek zawarty przeciw sobie w 1398 r. Bonifacy IX obalił niezależną republikę i sam powołał nowych senatorów^[2]. Jego wojska zajęły strategiczne miejsca w Rzymie dzięki czemu odzyskał pełne panowanie w tym mieście^[2]. Po śmierci antypapieża Klemensa, Bonifacy odrzucił wszelkie propozycje zakończenia schizmy, a nawet propozycję bezpośredniego spotkania z nowym antypapieżem, Benedyktem XIII^[3].

Zasługi

Dużą zasługą Bonifacego IX było odrestaurowanie Zamku św. Anioła^[3], jak i przejścia między zamkiem a siedzibą papieży. Miał swój wkład w reorganizację floty oraz w budowę punktów obronnych u wybrzeży Morza Tyrreńskiego, a także w rozwój uniwersytetów w Heidelbergu, Kolonii i Erfurcie. Bonifacy IX w 1389 r. nakazał obchodzić w całym Kościele katolickim święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Obchodzi się je obecnie w Kościele 31 maja. W 1391 i 1398 wydał bullę protekcyjną dla arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i biskupstwa wileńskiego. Poparł Polskę podczas walk z Zakonem Krzyżackim i zakazał mu ataków na Litwę. W 1397 r. utworzył na Akademii Krakowskiej wydział teologiczny^[3]. 7 października 1391 dokonał kanonizacji Brygidy Szwedzkiej^[2].

Od ustanowionych przez Bonifacego IX horrendalnie wysokich podatków, pochodzi przysłowie „annaty Bonifacjańskie”^[2].

Śmierć

Został pochowany w bazylice św. Piotra^[3].

Przypisy

↑ K. Eubel, Hierarchia Catholica, vol. I, Padwa 1913-1960, s. 24. Souchon, II, s. 308 przytacza dokument datowany 13 czerwca 1380 na potwierdzenie, że Tomacelli już wtedy był kardynałem, jednakże w dokumencie tym jest mowa jedynie o nadaniu kilku angielskich beneficjów Kardynałowi z Neapolu, bez wskazania jego imienia, nazwiska czy kościoła tytularnego. Jansen, s. 2, podaje, że Tomacelli jest poświadczony w dokumentach kurialnych dopiero od 1382 roku.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 321–324. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 115. ISBN 83-7006-437-X.
↑ Współczesny Żywot papieża Bonifacego IX (L.A. Muratori, Scriptores rerum italicarum, vol. III/2, kol. 830) podaje, że Tomacelli został promowany na kardynała-prezbitera podczas pobytu papieża Urbana VI w Lukce. Urban VI rezydował w tym mieście między końcem grudnia 1386 a październikiem 1387.

Bibliografia

Edmund Długopolski (red.), Acta Bonifacii Papae IX Fasc. 1 (1389-1391), Kraków 1946. Kopia cyfrowa w KPBC
Maria i Adam Gutowscy Papieże w dziejach Kościoła Warszawa ISBN 83-85113-33-9.
Martin Souchon: Die Papstwahlen in der Zeit des grossen Schismas, Vol. 1-2, Verlag von Benno Goeritz, 1898-1899.
Max Jansen, Papst Bonifatius IX. (1389-1404), und seine Beziehungen zur deutschen Kirche, Freiburg im Breisgau: Herdersche Verlagshandlung, 1904.
Pope Boniface IX. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-08]. (ang.).