Plancken denbora

Planck-en denbora da fotoi batek hutsean argiaren abiaduran Plancken distantzia egiteko behar duen denbora^[1].

Plancken distantzia denez luzera neurgarririk txikiena eta argiaren abiadura dagoen abiadura lasterrena, Plancken denbora da gaur egun onartzen diren teorien esparruan esanahi fisikoa duen denbora-neurririk txikiena. Beste definizio bat da Planck-en denbora dela, fisikan, Plancken unitate sisteman erabiltzen den denbora-unitatea.

Termino horiek Max Planck-en izenetik eratortzen dira.

Definizioa

Planck-en denbora idatzi ohi da t_P, latinezko t minuskulaz osatutako sinboloa (tempus, "denbora") eta p subindizea batetik, Max Plancken izenekoa.

Plancken denbora honela definitzen da:^[2]

${\displaystyle t_{\mathrm {P} }={\sqrt {\frac {hG}{2\pi {c^{5}}}}}={\sqrt {\frac {\hbar {G}}{c^{5}}}}={\frac {\ell _{\mathrm {P} }}{c}}}$

• non ${\displaystyle \hbar }$ den Plancken konstante murriztua;
• ${\displaystyle G}$ grabitazio-konstantea;
• ${\displaystyle c}$ argiaren abiadura hutseab;
• eta ${\displaystyle \ell _{P}}$ Plancken luzera

Balioa

Nazioarteko Unitate Sisteman, Planck-en denboraren balio gomendatua hau da:^[3]

${\displaystyle t_{\mathrm {P} }=5{,}391\ 247(60)\times 10^{-44}}$ s

non s segunduak diren, eta 10⁻⁴ errore erlatibo bat egon daitekeen. Biribilduta, 10⁻⁴³ segundu dira.

Erreferentziak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, frantsesezko wikipediako «Temps de Planck» artikulutik itzulia izan da, 2022-07-01 data duen 194982286 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-07-01 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.

Kanpo estekak

• Datuak: Q202642