Patriarkatu

Artikulu hau gizonaren emakumearekiko nagusigoari buruzkoa da; buruzagitza erlijiosoa gaitzat duena beste hau da: «Patriarkatu (Eliza)»

Patriarkatua aita edo gizonik zaharrena —hau da, patriarka[1]— etxeko nagusitzat duen gizarte-sistema da. Gizonek dure nagusitasuna, emakumeen eta haurren gainetik. Esanahi orokorragoan, gizarte- edo kultura-sistemetan gizonek gobernua eta nagusitasuna edukitzea da patriarkatua; emakume eta gizonen arteko desberdintasuna handitzen duena.

Feminismoan

«BORROKATU PATRIARKATUAREN AURKA»: grafitia, Turingo kale batean (Italia).

Arlo feministan, patriarkatu terminoa —edo, batzuetan, heteropatriarkatu— erabiltzen da gizon eta emakumeen arteko botere-banaketa aipatzeko; alegia, gizonek lehentasuna duten egoera horiek aipatzeko: boto-eskubidea debekatzea, erregulazioa sexu askatasunaren aurkako delituetan, genero-indarkerian, seme-alaben legezko zaintzan, generoaren araberako moral bikoitzean, hizkuntzaren bidezko sexismoan, ikusezin egiteko mekanismoetan, ondorengotza lerroen erabakitzean (aitarengandik bakarrik datorren filiazioa eta aitaren abizena eramatea), oinordetza-eskubideetan, gizarte-harremanetako autonomia pertsonalean, saio publikoetan ―politiko zein erlijiozkoetan― parte hartzean eta, lanaren banaketa-sexualean oinarrituta, gizon eta emakume banaketako lanbideei estatusa ezartzean.

Gizonezkoak patriarkatuan

Teoriko batzuek, Michael Kimmel, Robert Connel eta Michael Kaufman kasurako, gizonezkoen rolari buruz idatzi dute. Topiko erabilienak hauek dira: maskulinitate hegemonikoa eta maskulinitate berriak, emakumeen askapenerako prozesuekin lotuta daudenak.[2]

Erreferentziak

  1. Euskaltzaindiaren hiztegia 1 iz. Leinu edo familia handi bateko burua. Abraham patriarka. Itun zaharreko ºpatriarkak.
  2. (Gaztelaniaz) Huberman, H. eta L. Tufró (egokitzapena),. (2012). Masculinidades plurales: reflexionar en clave de géneros. Buenos Aires: PNUD (Programa Naciones Unidas para el Desarrollo) ISBN 978-987-1560-37-0..

Ikus, gainera

  • Matriarkatu
  • Heteropatriarkatu

Kanpo estekak

  • i
  • e
  • a
Familia
Familia nuklearra
Senar-emazteak (Senarra  • Emaztea)  • Gurasoak (Aita  • Ama)  • Seme-alabak (Semea  • Alaba)  • Anai-arrebak (Anaia/Neba  • Arreba/Ahizpa)
Familia zabala
Aitona  • Amona  • Izeba  • Osaba  • Lehengusua/Lehengusina  • Iloba  • Biloba
Ezkonsenideak
Aitaginarreba  • Amaginarreba  • Koinatua  • Koinata  • Suhia  • Erraina
Ahaidetasuna
Adopzioa  • Ezkontza-ahaidetasuna  • Odolkidetasuna  • Ezkontza  • Dibortzioa  • Itxurazko ahaidetasuna  • Emantzipazioa
Leinua
Abizena  • Zuhaitz genealogikoa  • Genealogia  • Herentzia genetikoa  • Jaraunsletza  • Matriarkatua • Patriarkatua  • Ahnentafel
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q181339
  • Commonscat Multimedia: Patriarchy / Q181339

  • Identifikadoreak
  • BNE: XX526163
  • GND: 4044914-2
  • LCCN: sh85098727
  • NKC: ph561680
  • AAT: 300387192
  • Hiztegiak eta entziklopediak
  • Britannica: url
  • Wd Datuak: Q181339
  • Commonscat Multimedia: Patriarchy / Q181339