Jusepe de Ribera

Jusepe de Ribera
Irudi gehiago
ganberako margolari
Bizitza
Jaiotza	Xàtiva, 1591ko urtarrilaren 12a
Herrialdea	Aragoiko koroa
Heriotza	Napoli, 1652ko irailaren 2a (61 urte) (61 urte)
Hobiratze lekua	Santa Maria del Parto a Mergellina, Naples (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Caterina Azzolino (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Irakaslea(k)	Francisco Ribalta
Ikaslea(k)	ikusi Luca Giordano
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, grabatzailea, artista grafikoa, marrazkilaria, arkitektura proiektuen marrazkilaria eta artista bisuala
Lantokia(k)	Valentzia Erroma Parma eta Napoli
Lan nabarmenak	ikusi Saint Bartholomew (en) Philosopher with Mirror (en)
Mugimendua	Barrokoa
Genero artistikoa	arte sakroa margolaritza mitologikoa

Jusepe de Ribera (gaztelaniaz: José de Ribera) (Xàtiva, Valentzia, 1591ko urtarrilaren 12a - Napoli, Italia, 1652ko irailaren 2a) —txikia zenez, Italian lo Spagnoletto («Espainiartxo») deitua— pintorea eta inprimatzailea izan zen. Espainiako pintore barroko nagusietako bat izan zen eta, bereziki, erlijio eta mitologiako eszenetan erakutsi zuen errealismo biziarengatik nabarmendu zen.^[1]

Bizitza

Italian eman zituen bizitzako urte gehienak. Badirudi Francisco Ribaltarekin egon ondoren Italia aldera jo zuela, Parmara lehenik eta Erromara gero (1608-1610). Garai hartan, Napoli Espainiako koroaren mendean zegoen: hantxe ezkondu zen (1616) eta hantxe ezarri pintura-lantegia, erregeordeen eta Erromako hierarkia katolikoaren zerbitzuan. Caravaggioren jarraitzaile nagusietako bat izan zen Italian. Erlijio-gaiak bezala (1616-1620, Osunako kolegiatako erretaula; 1624, San Bartolomeren martiritza), maisutasun handiz landu zuen, besteak beste, mitologiaren mundua (1626, Sileno horditurik; 1634, Bakoren alegia; 1637, Venus eta Adonis; 1637, Apolo eta Marsia). Azken muturrera eraman zuen eszenetako errealismoa, eta ezohiko pertsonengana jo zuen zenbaitetan (1631, Abruzziko emakume bizarduna), baina gehiago izan ziren kaleko erretratu arruntak (1637, Edale alaia; 1637, Neskatxa panderojotzailea; 1643, Nanoa eta txakurra); dastamena, entzumena eta usaimenaren pertsonifikazioak ere aurkeztu zituen obra banatan. Konposizio-maila handiko obrak ere egin zituen, bizitzako azken urteetan, batez ere Jakoben ametsa, 1639; Errege Magoen adorazioa, 1651; eta Apostoluen jaunartzea, 1651. Bizirik zegoela, ospe handia izan zuen Europa guztian, eta bereziki preziatu zuten XVIII. mende bukaeratik aurrerako pintore erromantikoek.^[2][3]

Margolan ospetsuak

Hona lan ezagunetariko batzuk:^[4]

• Sileno mozkortuta (1626)
• San Andres (1630)
• Emakume bizrduna (1631)
• San Pedro penitentzian (1630 - 1640)
• Andre Mariaren sortze garbia (1630 inguru)
• Hirutasuna (1635-1636)
• Madalenaren Jasokundea (1636)
• San Feliperen martirioa (1639)
• Jakoben ametsa (1639)
• Magdalena penitentea (1641)
• Elbarria (1642)
• Santa Maria Egipziarra (1651)
• Pradoko Museoaren Apostoluak (1630-1632)

Iruditegia

• 
  San Feliperen martirioa (1639).
• 
  Magdalena penitentea (1641).
• 
  Sileno mozkortuta (1626).
• 
  Emakume bizrduna (1631).
• 
  Emakumeak borrokan (1636).
• 
  Artistaren sinadura.

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q297838
• Multimedia: José de Ribera / Q297838