Alexandre de La Cerda

Alexandre de La Cerda
Bizitza
Jaiotza	Fontenay-sous-Bois, 1948ko abenduaren 26a (75 urte)
Herrialdea	Frantzia
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	kazetaria, idazlea eta historialaria
Jasotako sariak	ikusi prix Renaissance des arts  (2015) Sarako Idazleen Biltzarreko saria  (2010) Eusko Ikaskuntza - Baiona Hiria Ohorezko Saria  (2001)
lacerda.chez.com

Alexandre de Miller de La Cerda^[1] (Fontenay-sous-Bois, 1948ko abenduaren 26a-) Euskal Herriko kazetari, idazle eta historialaria da.

Biarritzez eta Euskal Herri osoaz ikerketa lan ugariren egilea da, baita bere familia jatorri bereziarekin lotutakoena ere, historiaz, kultura zein ondareaz; animatzaile kulturala, bereziki Biarritzen antolatzen diren ekimen askotako bultzatzailea da eta Ipar Euskal Herriko kultura giroan erreferentzietakoa. Poliglota da eta horren baitan euskalduna ere bada.

Biografia

Genealogia aparta

Bere familiaren genealogia oso berezia da. Arbasoak Gaztelako Erresumako noblezian ditu: Alfonso de La Cerda (1270-1324) Gaztelako Koroa lortzen saiatu zen arrakastarik gabe, Alfontso X.a Gaztelakoak bera errege izateko izendatu arren. La Cerda noble etxea Medinaceli noble etxearen jatorria da^[2].

Familiak Ondorengotzaren Gerrarekin 1711n Espainiatik alde egin zuten eta zenbait gorabeheraren ostean 1761ean Errusian plantatu. Tsarren agindupean jarri, ortodoxo bihurtu eta senideen arteko ezkontza ugariren bidez Baltiko aldeko nobleziarekin eta Errusiako aristokrazia ortodoxoarekin bat egin zuten. XX. mendean zehar Biarritzek giro aristokratikoetan lortu zuen ospeak deituta orduantxe hasi ziren Lapurdira familiak egin zituzten bisitaldiak; lehena 1906an izan zen. Alexandre de Roberty jenerala, La Cerdako kondea eta Alexandre de La Cerdaren birraitona boltxebikeek hil zuten eta Alexandre von Miller aitona Nikolas II.aren txanbelana, Errusiako Kanpo Arazoetarako ministro ordea eta Kaunaseko (orduan Kovno) nobleziaren marexala izan zen^[3].

Sophie de Roberty de La Cerda bere izeba erretratu egile ospetsua izan zen.

Kazetari

Paris aldeko Fontenay-sous-Boisen jaioa, sei hilabete zituela joan zen Biarritzera amonarenera. Batxilergo ikasketak 1967an amaitu zituen Parisko École Massillon pribatuan. Hiri berean Medikuntza ikasketak egiteari ekin zion baina Yale Unibertsitatean egonaldia egin eta gero bere urratsak komunikazioaren eta hedabideen mundura bideratu zituen.

Nabarmentzeko moduko lehen parte hartze publikoa 1971ean izan zen; 1930eko hamarkadako Ez Konformistei buruzko eztabaidan Robert Aron, Thierry Maulnier, Jean de Fabrègues, Thierry Pfister edota Patrick Poivre d'Arvorrekin batera^[4].

Haurtzaroko Biarritzera bueltatuta, 1968an hasi zen irratigintzan Bilbo, Santander eta Donostiako Radio Popularren lehen eta Loiolakoan geroago; 1969-1974 aldian Radio-France izeneko proiektua (Espainiara zihoazen turista frantsesei zuzendua) sortu eta zuzentzea hurbilpen honetan lagungarri suertatu zitzaion.

1978ko abuztuan Radio Adour Navarre izeneko irratia sortu zuen; Ipar Euskal Herrian eta Gaskoinian lehena izan zen eta ia inork halakorik egiten ez zuen garaian euskarari nahiz okzitanierari lekua eskaini zien, agintariek honelako irratiak bultzatzeko jartzen zituzten oztopoei aurre eginez. Harrezkero hainbat hedabidetan aritzen diren kazetari euskaldun askoren eskola izan zen^[5]; han Piarres Lafitte aritu zen, besteak beste. 10 urtez irratiaren zuzendaria izan zen; garai horretan hasi zen Euskal Herriko eta Gaskoiniako historia eta zibilizazioari buruz ikertzen eta hala segitu zuen geroago Bordeleko Courrier Français, La Gazette de Biarritz edo El Diario Vascon. Azken honetan bezala, 1979tik Deian eta Radio Euskadin Ipar Euskal Herriaz Hegoaldean informatu zuen; irrati publikoaren Bidasoaz haraindiko lehen kazetaria izan zen.

Idatzizko zein ikus-entzunezko beste hedabide batzuetan ere aritu da kolaboratzaile: Journal de la Franco-phonie, Fiesta brava...

Kultura munduan

Association Française de Relations Publiques delakoan Akitaniako presidente orde funtzioa bete izan du.

Urtero kostaldeko hiriko Kasinoan egiten den Biarrizko Liburu Saloia bultzatu eta antolatzen du; 2010ean 7. edizioa izan zen. Ildo beretik 1950eko hamarkadan sortu eta geroago desagertu zen literaturaren arloko Trois Couronnes Saria berrantolatzen ibili da eta 2009tik sari banaketa aipatu Liburu Saloiaren harira egiten da, de La Cerda epaimahaiaren buru dela^[6].

Errusia gogoan

Familiaren jatorrietakoa den Errusia ere izan du gogoan eta Euskal Herria -bereziki Biarritzen izan duten eta duten presentzia- eta herrialde eslaviarraren arteko harremanak zenbait ekimenekin bultzatu ditu:

• Comité Biarritz-Russie sortu zuen.
• Errusiak Biarritzen duen kontsulordea da. Napoleon III.ak ezarri zuen kargu hau 1917an (Errusiar Iraultza) desagertu zen eta de La Cerdaren ekimenez 2000n berrezarri zen.
• Luxu handiko Bal russe de Biarritz ("Biarrizko dantzaldi errusiarra") antolatzen du^[7]. Biarritz-Petersburgo gala ere bai.
• Ortodoxoen Urteberri-egunaren urtarrileko ospakizunak suspertu ditu. Ortodoxoen ondarea ere, bereziki Biarrizko eliza, zaintzen lagundu du.

Anne emaztea ere -izen osoz Anna Olegovna eta jaiotzaz Tolstoiko kondesa- Saint-Germain-en-Layen (Yvelines) jaiotako errusiar jatorriko noblea da.

Gaur egun

Batez ere bi hedabide hauetan egiten du lan:

• Paperean 1995etik^[8] La Semaine du Pays Basque astekarian idazten du. Arte, ikuskizun eta kulturaren atalaren eta Argi eta garbi komentarioaren ardura du.
• Uhinetan France Bleu Pays Basque tokiko irrati publikoan ari da; hemen ere aditua den bere gai kutunez ari da, Enquêtes au Pays Basque kronikan^[9].

Atlantica hilabetekarian eta Cigares & Co aldizkarian ere kolaboratzen du eta Biarrizko Kasinoan asteartero egiten den Mardis de l'Histoire ("Historiaren astearteak") ekitaldian hizlari aritzen da.

Egun familiak Biarritzen, Behauzen (Amikuze) eta Sent Marçaun (Gironda, Okzitania) dituen etxeen artean banatzen du denbora. Azken honetan Château Miller La Cerda izenpean ardoa ekoizten dute Bordeleko ardoaren eremuaren barruan^[10].

Lanak

Idatzi dituen liburuetan bere biografia eta bizitzan zehar garatu dituen gai kutunak islatzen dira.

Bakarkakoak

• Biarritz Folies, CBR, 1996.
• Pays Basque entre Nive et Nivelle, Éditions Privat, 1996.
• Histoire et Anecdotes du Casino de Biarritz, Editions du Casino de Biarritz-CBR, 1997.
• Napoléon III, Eugénie et la Chapelle Impériale, CBR, 1998.
• Les Secrets de la Cuisine Basque, Atlantica, 1999.
• La Tournée des grands-ducs, Atlantica, 1999.
• Nathalie de Serbie, la reine errante, Atlantica, 2000.
• Pablo de Sarasate, Carrés Musique Séguier, 2001.
• Le Pays Basque d'Antan. Lehengo Euskal Herria, HC, 2008. Bilduma pribatuetatik ateratako 500 txartel postal.
• Le Pays Basque, Sud Ouest, 2009.
• Les Histoires Extraordinaires du Pays Basque, Éditions du Pays Basque, Baiona, 2010^[11].
• Couleurs de Biarritz, Sud Ouest-Cairn. De La Cerdaren' testuak eta Claude Marissalen akuarelak^[12].

Elkarlanean

• Charmes et secrets des villages de France, Sélection du Reader's Digest.
• La Peinture basque, Pimientos.
• Pierre Lafitte-ri omenaldia lana Euskaltzaindiaren Euskera aldizkarian.
• Edmond Rostand, renaissance d'une œuvre lana Lyon 3 Jean Moulin Unibertsitatea.

Sariak

• Biarritz Folies liburuak Tolosa Okzitaniako Acadèmia dels Jòcs Florals edo Lore Jokoetan zilarrezko domina eta Rouzaud sariduna.
• Pays Basque entre Nive et Nivelle liburuak berriro ere Rouzaud Saria eta Académie Française hizkuntza erakunde araugilearen Georges Goyau Saria lortu zituen.
• Histoire et Anecdotes du Casino de Biarritz lanari Trois Couronnes sarien barruan Louis Ducla Saria eman zioten.
• Napoléon III, Eugénie et la Chapelle Impériale lanak arestian aipatutako Lore Jokoetako Akademiaren Fayolle Fundazioaren saria jaso zuen.
• 2001ean Baionako Herriko Etxeak eta Eusko Ikaskuntzak urtero banatzen duten euskal kulturaren ohorezko saria jaso zuen.
• Sarako Idazleen Biltzarrak bi urtean behin ematen dituen bi sarietakoa lortu zuen 2010ean; beste saria Eñaut Etxamendik lortu zuen. Euskal Herriaz frantsesez idatzi duena saritzeko izan zen^[13]. Bere lanak aurkezten ia hasieratik Biltzarrean parte hartu du^[14].

Euskal Herrian jasotako azken bi ohore hauek bereziki preziatzen ditu; hauxe zioen de La Cerdak^[15]: « Sarako Biltzarreko sariak neure zoriontasuna asebetetzen du eta Eusko Ikaskuntzak eta Baionako Herriko Etxeak euskal kulturaren ohorezko sariduna izateagatik emandako makila neure betiereko "marexal makila" izango da. »

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Atlantica
• San Alexandro Nevski eta Jaungoikoaren Amaren Babesaren eliza
• Nikolas II.a Errusiakoa

Kanpo estekak

• (Frantsesez) Bere webgune pertsonala.2012ko pantaila-argazkia Internet Archive webguenan
• (Ingelesez) (Frantsesez) (Errusieraz) Château Miller La Cerda ardogilearen webgunea.

• Datuak: Q12253163