1522

1522. urtea
Kronologia
Mendeak	XV.a • XVI.a • XVII.a
Hamarkadak	1500(e)koa • 1510(e)koa • 1520(e)koa • 1530(e)koa • 1540(e)koa
Urteak	1519  • 1520  • 1521 • 1522 • 1523 • 1524 • 1525
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1522 MDXXII
Ab urbe condita	2275
Armeniar egutegia	971 ԹՎ ՋՀԱ
Bahá'í egutegia	-322 – -321
Bengaliar egutegia	929
Berber egutegia	2472
Egutegi budista	2066
Myanmarko egutegia	884
Bizantziar egutegia	7030 – 7031
Koptoen egutegia	1238 – 1239
Etiopiar egutegia	1514 – 1515
Hebrear egutegia	5282 – 5283
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1578 – 1579
Shaka Samvat	1444 – 1445
Kali Yuga	4623 – 4624
Iraniar egutegia	900 – 901
Islamiar egutegia	928 – 929
Japoniar egutegia	Daiei 2 (大永2年)
Korear egutegia	3855
Thailandiar eguzki egutegia	2065
Holozeniar egutegia	11522

---

Gertaerak

Euskal Herria

• Martxoaren 10a – Orreagako kolegiatan lapurtu eta hura suntsitu zuten Gaztelaren aldeko soldaduek.
• Ekainaren 30a – San Martzialeko guduan Irungo miliziek Gaztelako Erresumaren interesak defendatu zituzten, Nafarroako Erresumaren erresistentziaren aurka.
• Uztailaren 4a – Amaiurko gazteluaren aurkako ofentsiba abiatu zuen Karlos enperadore espainiarrak.
• Uztailaren 9a – Amaiurko gazteluaren setioa amaitu zen nafarren porrotarekin. Gaztelako soldaduek gazteluaren murruak kanoikadaka suntsitu zituzten hainbat egunez gotorlekua setiatua eduki ondoren.
• Uztailaren 26 – Joan Arberoakoa exekutatu zuten Iruñean gaztelarrek, Donibane Garaziko gazteluaren alkaidea. 1512ean Nafarroaren konkista babestu arren, 1521ean erresuma berreskuratzeko borroka legitimistarekin bat egin zuen eta traizioa egotzi zioten.
• Uztailaren 30a – Kasedako bost nafar tortura zigorrera kondenatu zituzten gaztelarrek. Nafarroako Erresuma berreskuratzeko ahaleginaren porrotarekin, errepresio bortitza aplikatu zuten lurraldean. Nafarroako errege-erreginak heretikotzat zituztenez, euren defentsan altxatako oro ere heretikoa zela ebatzi zuten.
• Abuztuaren 12a – Gaztelarrek Amaiurko gaztelua leherrarazi eta suntsitu zuten. Aste batzuk lehenago gaztelua hartu zuten, Nafarroako Erresuma berreskuratzeko ahaleginean bertan ziren nafarrak garaitu ostean.
• Abuztuaren 27a – Lau nafar exekutatu zituzten gaztelar agintariek Iruñean. Batetik, Migel Bertizkoa eta bere kide Joan Periz Azpilikuetakoa nafar legitimistak, gaztelarrei erresistentzia antolatzea egotzita.

Mundua

• Otsailaren 3a – Gaztelako Komuneroen Iraultza amaitu zen Toledoko matxinadaren porrotarekin.
• Irailaren 6a – Juan Sebastian Elkano nabigatzaile getariarra Sanlúcar de Barramedara (Espainia) iritsi zen, munduari bira eman ostean itsasontzi bat (Victoria) eta 19 gizonekin.
• Irailaren 22a – Lurrikara bortitz batek Almería erabat suntsitu zuen, 2.500 hildako ere utziz.
• Azaroaren 24a – Nafarroako Petri II.a mariskala hil zuten Valladoliden, preso zeukatela. Nafarroako armadako burua eta figura politiko garrantzitsua izan zen.

Arte eta kultura

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Jaiotzak

• Uztailaren 5a – Margarita Parmakoa, Parmako dukesa ezkontidea, Herbehereetako gobernaria (h. 1586).
• Uztailaren 13a – Sofia Jogalia Poloniakoa, Jogalia dinastiako kidea, Poloniako printzesa eta Brunswick-Wolfenbütteleko dukesa ezkontidea (h. 1575).
• Irailaren 11 – Ulisse Aldrovandi, italiar naturalista, historia naturaleko ikasketen aita (h. 1605).
• Urriaren 6a – Matteo Ricci, italiar misiolari jesuita (h. 1610).
• Azaroaren 18a – Lamoral, Egmonteko kondea, herbehereetar militarra (h. 1568).
• Santxo Eltso, nafar fraide teatinoa eta idazlea.
• Naitō Masatoyo, Sengoku aroako samurai japoniarra (h. 1575).

Heriotzak

• Ekainaren 30a – Joanes Erramiritz de Bakedano, nafar buruzagi militarra.
• Ekainaren 30a – Johannes Reuchlin, alemaniar humanista eta exegeta (j. 1455).
• Uztailaren 5a – Antonio de Nebrija, pizkundeko humanista eta gaztelaniaren gramatikaria (j. 1441).
• Abuztuaren 25a – Jakue Belatz de Medrano, nafar buruzagi militarra (j. c. 1475).
• Abuztuaren 31a – Gonzalo Pizarro Rodríguez de Aguilar, espainiar militarra.
• Urriaren 1a – Alain Albretekoa, Albreteko 16. konde, Castresko 2. konde eta Tartasko bizkondea (j. 1440).
• Azaroaren 14a – Ana Frantziakoa, printzesa kapetarra (j. 1461).
• Azaroaren 24 – Petri II.a Nafarroakoa, nafar militarra eta mariskala, Simancasen (j. c. 1454)

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q6299
• Multimedia: 1522 / Q6299