Moises

Moises
Argitalpena
Ageri den obrak	ikusi The Prince of Egypt, The Ten Commandments (en) , The Ten Commandments, The Ten Commandments (en) , The Ten Commandments (en) , History of the World, Part I (en) , Exodus: Gods and Kings, Il était une fois... l'Homme, Go Down Moses (en) , The Tables of the Law (en) , Koran, Irteera, Lebitarrena, Zenbakiak, Deuteronomioa, Ol' Man Adam an' His Chillun (en) , The Green Pastures (en) , The Green Pastures (en) , Mojžíš (en) , Mosè in Egitto (en) , Mojžíšův rozsudek (en) , Moses (en) , Moses und Aron (en) , Moses (en) , Moses (en) , Moses (en) , The Moon of Israel (en) , Moses und Aron (en) , Moses und Josua (en) , The Life of Moses (en) , Extract from Captain Stormfield's Visit to Heaven (en) , In the Beginning (en) , Exodus (en) , The Finding of Moses (en) , Os Dez Mandamentos (en) , Les Dix Commandements (en) , The Ten Commandments: The Musical (en) , The Manga Bible: From Genesis to Revelation (en) , De Mantel der Liefde (en) , Moses the Lawgiver (en) , Moses the Lawgiver (en) , Moses, Man of the Mountain (en) , Pillar of Fire (en) , The Promised Land (en) , La Terre Promise, La Terre promise (en) , Assumption of Moses (en) , Himmelfahrt des Moses (en) , Israel in Egypt (en) , Die Israeliten in der Wüste (en) eta Moïse et Pharaon (en)
Interpretatzailea	ikusi Charlton Heston Val Kilmer Christian Bale
Datu biografikoak
Jaiotza	Land of Goshen (en) , K.a. II. milurtekoa, K.a. 1393 eta K.a. 1526
Heriotza	Nebo, K.a. II. milurtekoa, K.a. 1273 eta K.a. 1406
Herrialdea	baliorik ez
Sexua	gizonezkoa
Egoitza	Egipto, Sinai eta Midian (en)
Jarduera	buruzagi militarra erlijio burua legegilea taumaturgoa artzaina agintaria
Egoera medikoa	Disfemia
Familia
Aita	Amram
Ama	Jokebed
Ezkontidea(k)	Sefora Tharbis (en)
Seme-alabak	ikusi Gershom (en) Eliezer (en)
Anai-arrebak	ikusi Aaron Miriam (en)
Bestelakoak
Ikasleak	Josue, Eleazar eta Phinehas (en)

Moises hieroglifotan

Moises (egiptoeraz: Moyses; grezieraz: Mωϋσῆς; hebreeraz: מֹשֶׁה‎; arabieraz: موسىٰ‎; ge'ezez: ሙሴ) testu biblikoetan buruzagi erlijioso, lege-emaile eta profeta modura azaltzen den pertsonaia da. Israelgo liberatzaile eta legegilea (K.a. XIII. mendea). Bibliaren arabera, hebrearrei aberria, erlijioa eta legea eman zizkien buruzagi karismatikoa izan zen. Egipton jaio eta hebrearrek jasaten zuten zapalkuntzaren aurkako erresistentziako burua izan zen. Hebrearrak Egiptotik atera zituen eta Jahveren gurtzaren inguruan talde desberdinak herri bakarrean bildu.^[1]

Bibliako lehen bost liburuen, Torah-en, funtsezko autoretzat Moises jarri izan du tradizio judu-kristauak. Toraren egiletza aitortzen zaio (Moisesen bost liburuak ere deitzen zaie Tora osatzen duten idazkiei). Hebreeraz Moxe Rabbeinu (hebreeraz: מֹשֶׁה רַבֵּנוּ‎, "Moises gure irakaslea") ere deitzen zaio, eta judaismoaren profetarik garrantzitsuena da. Aldi berean, islamaren, kristautasunaren, bahaismoaren eta beste hainbat erlijioren profeta da.

Biografia eta kondaira

Irteera liburuaren arabera, Moises jaio zenean gerra hotsak zebiltzan Egipton eta hebrearren kopuru gero eta handiagoak faraoia kezkatzen zuen, Egiptoko etsaiei laguntza eman ziezaieketela uste baitzuen. Faraoiak ume hebrear guztiak hiltzeko agindu zuenean, haren amak, Jokebedek, ezkutatu egin zuen eta, azkenean, errege familia egiptoarrak semetzat hartu zuen.

Esklaboen arduradun bat hil ondoren, Moisesek ihes egin behar izan zuen Itsaso Gorrian barrena, eta Midian eskualdera iritsi zen. Midianeko apaiz (hebreeraz: יִתְרוֹ‎, itro) Jethroren artaldeak zaindu zituen Horeb mendiaren magaletan. Egiptoko hamar izurriak gertatu ondoren, Moisesek esklabo hebrearrak gidatu zituen Egiptotik at, eta Itsaso Gorria zeharkatu zuten. Sasoi horretan Moisesek Hamar Aginduak jaso zituen.

Israel herria Egiptotik irtetea Moisesen gidaritzapean (K.a. XIII.mendea) eman zen. Berrogei urte egin zituzten basamortuan zehar, Jainkoak agindutako lurraldera iritsi arte. Egiptotik Sinaiko penintsula gurutzatuz atera zituen Moisesek. Itun Zaharrak esaten duenaren arabera, han hartu zuen Moisesek Yahve-rengandik Hamar Aginduak non zegoen jasota Legea eta horren arabera gobernatu behar zen Israel. 120 urte arte bizi izan zen arren, ez zuen inoiz Israelgo Lurraldea zapaldu. Moises hil ondoren, Josuek bere herria agindutako lurrera gidatzea lortu zuen, Palestinara.^[2] Gertaera hori Itun Zaharreko Irteera liburuan dago kontatua. Pentateukoko bigarren liburua da.^[3]

Moises zineman

• 1923 - Hamar mandamenduak (AEB)
• 1956 - Hamar mandamenduak (AEB)
• 1975 - Moses und Aron (Alemania, Austria, Francia, Italia)^[4]
• 1998 - Egiptoko Printzea (AEB) (marrazki bizidunak)
• 2007 - The Ten Commandments (AEB) (marrazki bizidunak)^[5]
• 2014 - Irteera: Jainkoak eta Erregeak (AEB, Erresuma Batua, Espainia)
• 2016 - Os Dez Mandamentos: O Filme (Brasil)^[6]

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Irteera (Biblia)
• Pentateuko
• Tora
• Biblia
• Tanakh
• Itun Zaharra

Kanpo estekak

• Moises Gizapedia webgunean.

• Datuak: Q9077
• Multimedia: Moses (Biblical figure) / Q9077