Luperkalia
 Wilczyca karmiąca Romulusa i Remusa | |
| Dzień | 15 lutego |
|---|---|
| Państwa | Republika rzymska |
| Typ święta | |
| Religie | |
| Zwyczaje | składanie ofiar |
| Symbole | Romulus i Remus |
| Podobne święta | Walentynki |
Luperkalia – dawne rzymskie święto religijne ustanowione przez Euandrosa i obchodzone 15 lutego[1]. Pierwotnie poświęcone Luperkusowi, pasterskiemu bogu plemion italskich chroniącemu przed wilkami.
Legenda
Znaczącą rolę podczas Luperkaliów odgrywał kult Fauna – rzymskiego bóstwa, pół człowieka, pół kozła, z przydomkiem Lupercus (chroniący przed wilkami). Ze świętem związana była podanie o Faustulusie, pasterzu, który miał znaleźć Romulusa i Remusa w wilczym legowisku i zabrać do swojego domu, gdzie mieli zostać wychowani przez jego żonę Akkę Larentię.
Uroczystości
Święto obchodzono w grocie Luperkal na Palatynie, gdzie według wierzeń legendarni założyciele Rzymu, bliźnięta Romulus i Remus, byli karmieni przez wilczycę. Następnie składano ofiary ze zwierząt, a kapłani zwani luperkami (łac. lupercii, od lupus – wilk), okryci jedynie przepaskami ze skóry ściągniętej z zabitego ofiarnego kozła, obiegali wzgórze Palatynu i uderzali przechodniów rzemieniami (februa) z koźlej skóry[2]. Szczególnie chętnie uderzeniom poddawały się bezdzietne kobiety, co miało gwarantować płodność, a innym napotkanym – oczyszczenie od zmazy i skazy minionego roku. Praktyki luperków wprowadzać miały do organizmu ludzkiego nowy pierwiastek wzmacniający siły życiowe i twórcze[3][4]. Obrzęd miał charakter oczyszczający, a kobiety miał chronić przed bezpłodnością[1].
Przywróceniu tego pogańskiego święta pod koniec V wieku sprzeciwił się papież Feliks III[5].
Luperkalia stanowią prawdopodobnie pierwowzór dzisiejszych Walentynek[6].
Zobacz też
- Juno Februata
- Podkoziołek
- Pomlázka
Przypisy
- ↑ a b Słownik kultury antycznej, dz. cyt.
- ↑ J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt.
- ↑ Mieczysław S. Popławski, Bellum Romanum. Sakralność wojny i prawa rzymskiego, KUL 2011, s. 64, 65.
- ↑ Mirosław Kocur (teatrolog): We władzy teatru – rozdział I, Rzym jako teatr (4. Akcja). Strona prywatna. [dostęp 2012-05-01].
- ↑ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 31. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ Dla spragnionych miłości. W: Thomas J. Craughwell: Święci na każdą okazję. 101 najskuteczniejszych niebiańskich patronów. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 2006, s. 359–360. ISBN 83-7300-747-4. (pol.).
Bibliografia
- Słownik kultury antycznej. Grecja – Rzym (pod red. L. Winniczuk). Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1988, s. 270
- Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 221
- Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 658/659. ISBN 83-7097-464-3.
Linki zewnętrzne
- Walentynki – Junona 14 lutego – Luperkalia Szczerze Zakochanych. macierz.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-25)]. na portalu Stowarzyszenia Macierz
- p
- d
- e
- PWN: 3934530
- Britannica: topic/Lupercalia
- Universalis: lupercales
- БРЭ: 2159565
- NE.se: lupercalia
- SNL: Lupercalia
- Catalana: 0038770
- DSDE: lupercalia
