Enki

Antik Mezopotamya dini
İlkel varlıklar Apsû ile Tiamat Lahmu ile Lahamu Anshar ile Kishar Mummu
Karar veren yedi tanrı Dört birincil Anu Enlil Enki Ninhursag Üç gök tanrısı İnanna/İştar Nanna/Sin Utu/Şamaş
Diğer büyük tanrılar Adad Dumuzid Enkidu Ereşkigal Kingu Geştinanna Lahar Marduk Nergal Ninurta
Küçük tanrılar Agasaya Anunnaki Asaruludu Ashnan Bel Enbilulu İsimud Lahar Mami/Nintu Mamitu Nabu Namtar Nanshe Nidaba Ningal Ninkasi Ninlil Ninshubur Ninsun Nuska Sarpanit Uttu
Yarı tanrılar ile kahramanlar Adapa Enkidu Enmerkar Gılgamış Lugalbanda Şamhat Siduri Atra-Hasis Apkallu (yedi bilge)
Ruhlar ile canavarlar Utukku Lamassu/Shedu Asakku Edimmu Siris Anzû Humbaba Asag Hanbi Kur Lamashtu Pazuzu Rabisu
Hikâyeler Atra-Hasis Enmerkar ile the Lord of Aratta Enûma Eliš Gılgamış Destanı
İlgili konular
Sümer mitolojisi Babil mitolojisi
g t d

Enki, Sümer mitolojisinde su, zeka ve yaratmanın tanrısıdır. Daha sonraları Babil mitolojisinde Ea olarak anılmıştır.

Enki'nin baş tapınağı Eridu'daki é-engur-ra yani "(su) derinliğin evi"dir. Enki, Me olarak anılan kutsal güçlerin koruyucusuydu.

Enki, Sümer panteonunun tepesindeki 4 yaratıcı tanrıdan biridir. (Diğerleri Enki'nin babası olan Anu, Enlil'in annesi olan Ninhursag/Ki ve babası olan An'dır.) Panteonda yeri An ve Enlil'den sonra gelmesine karşın zamanla An'ın önemini kaybetmesi ile 2. sıraya yükselmiştir. Sümer panteonunun en güçlü tanrısı Enlil olmasına karşın icra edici olan tanrı Enki idi. Bu yüzden Sümer destanlarında adına en çok rastlanan tanrıdır.

Su tanrısı olarak sınıflandırılmıştır. Sümer ülkesine bereket veren Dicle ve Fırat nehirleri Enki'nin penisinden fışkıran su ile oluşmuştur. İnsanı yaratan, tohumların yeşermesini, hayvanların üremesini sağlayan, en güçlü büyüleri yapan tanrı Enki'dir. Enki'nin resimlerinde keçi ve balık sıklıkla kullanılmıştır. Balık figürü zaman içinde su ya da nehre dönüşmüştür, bu yüzden nehirli tanrı da denilir. Adının tam anlamı belirsizdir. Ortak çevirilerde toprağın (yeryüzünün) efendisi olarak geçmektedir.

Enki'nin önemli rol oynadığı 5 mit şunlardır:

• Enki ve Ninhursag: Sümer Cennet Miti
• Enki ve Ninmah: İnsanın Yaratılışı
• Enki ve İnanna: Yeryüzünün ve Kültürel Süreçlerin Düzenlenmesi
• İnanna ve Enki: Uygarlık Sanatlarının Eridu'dan Uruk'a Aktarılışı
• Enki ve Eridu: Su Tanrısı'nın Nippur'a Yolculuğu

Bu mitlerde anlatılan öyküler belli değişikliklerle Asur, Elam, Hitit, Yunan, İbrani edebiyatına ve dinsel metinlerine girmiştir. Sami dillerinde Enki adı Ea olarak anılmış, Akad/Asur mitolojisine bu adla yerleşmiştir.