| Serija članaka na temu: |
| Judaizam |
   |
| Podjele | | Ortodoksni (moderni) • Konzervativni
Reformistički • Haredi • Hasidi
Rekonstrukcionistički • Obnova
Rabinski • Humanistički
Karaite • Samaritanizam | | Judaistička filozofija | | Principi vjere • Minjan • Kabala
Noini zakoni • Bog • Eshatologija
Mesija • Odabrani
Holokaust • Halaha • Kašrut
Skromnost • Cedaka • Moral • Musar | | Tekstovi | | Tanah (Tora • Nevim • Ketuvim)
Čumaš • Sidur • Pijut • Zohar
Rabinska literatura
Talmud • Midraš • Tosefta | | Sveti gradovi | | Jeruzalem • Hebron
Safed • Tiberijada | | Važne ličnosti | | Abraham • Izak • Jakov
Mojsije • Aron • David • Solomon
Sara • Rebeka • Rahel • Lea | | Život i društvo | | Brit • Bar i Bat Micva • Šiduk • Brak
Nida • Naming • Pidjon HaBen • Smrt | | Religijske uloge | | Rabin • Rebe • Hazan
Koen • Mašgia • Gabaj • Magid
Mohel • Bet din • Roš ješiva | | Institucije | | | Sinagoga • Mikva • Gemah • Ješiva | | Ritualni objekti | | Talit • Tefilin • Kipa • Sefer Tora
Cicit • Mezuza • Menora • Hanukia
Šofar • Četiri vrste • Kitel • Gartel • Jad | | Molitve i ceremonije | | Šema • Amida • Aleinu • Kol Nidre
Kadiš • Halel • Ma Tovu • Havdalah | | Međureligijski odnosi | | Hrišćanstvo / kršćanstvo
Judeohrišćanstvo / judeokršćanstvo
Islam • Agnosticizam • Ateizam | |
| v • r • u |
Judaizam propoveda veru u jednog, bestelesnog i samo duhovnog Boga, oca svih ljudi. Ovaj Bog predstavlja sveukupnost moralnih savršenstava i od ljudi zahteva ljubav i pravednost. Ime ovog Boga je Jahve (ili Jehova) i zbog svetosti ga nije dozvoljeno izgovarati. Jevrejska religioznost ispoljava se u poslušnosti prema “Božanskom zakonu”. Ovaj zakon sadržan je u Starom zavetu, odnosno u hebrejskoj Bibliji. Stari zavet je sintetizovan rukopis od 24 knjige, kanonizovan u Javneu oko 90. godine pre nove ere koji je nastajao skoro čitav milenijum. Pisan je na hebrejskom i delimično na aramejskom jeziku. Govori o istoriji, idejnim i društvenim borbama jevrejskog naroda. Ujedno to je i zbirka verskih i pravnih propisa, kao i starih mitova koje su Jevreji preuzeli od drugih naroda istoka. Stari zavet deli se na tri osnovne grupe: (1) Zakon (hebrejski: Tora, sadrži tzv. Petoknjižje - Pet knjiga Mojsijevih: Knjigu postanja, Knjigu izlaska, Levitski zakonik, Knjigu brojeva i Ponovljeni zakon), (2) Proroci (sadrži: Prve proroke i Poslednje proroke), i (3) Spisi (Psalmi, Knjiga o Jovu, Priče Solomonove, Prva i Druga knjiga dnevnika, Jezdrijina i Nemijina knjiga, Knjiga o Ruti, Pesma nad pesmama, Knjiga propovednika, Plač Jeremijin, Knjiga proroka Danila). Mnogi istraživači smatraju da je Stari zavet prethodna faza u razvoju hrišćanske religije koja je izložena u Novom zavetu.
Pored Tore za verski život Jevreja posebno je važan Talmud (hebrejski: učenje). Talmud je velika jevrejska zbirka posle-biblijskih tumačenja Starog zaveta, obrednih pravila, pravnih propisa, priča i izreka. Sastoji se iz dva dela: Mišina (tekst učenja) i Gemara (objašnjenje učenja). Postoje dva Talmuda: Jerusalimski talmud (priređen oko 450. godine nove ere) i Vavilonski talmud (priređen oko 500. godine).
Za ortodoksnog Jevrejina obavezan je i veliki broj obrednih propisa i propisa o čistoći i ishrani.
Osnivač jevrejske religije je Mojsije (hebrejski Moše, oko 1225. pne.). Praktično jedini izvor za upoznavanje Mojsijevog života, rada i učenja je Biblija, odnosno Stari zavet. Mojsije je bio jevrejski vođa i zakonodavac koji je Jevreje oslobodio egipatskog ropstva i na gori Sinaju dao im dve tablice-zakone koji su postali osnov jevrejske religije. Mojsije zauzima prvo mesto među osnivačima religija , pošto njemu u prilog ide hronološko prvenstvo: Zaratustra, Buda, Konfučije, Isus i Muhamed pojavili su se tek mnogo vekova posle njega. Prema Bibliji, Mojsije je čuvajući stoku na božijoj planini Hereb video u žbunu boga (Jehovu) koji mu je dao moć da vrši čudesna dela i poverio mu misiju - da se vrati svojim plemenima i oslobodi ih od ropstva.
Sinagoga (grčki: skupština, okupljanje) je zgrada u kojoj se obavljaju verske aktivnosti u jevrejstvu.
Rabin (hebrejski: moj učitelj) je jevrejski sveštenik,
Izvori
Eksterni linkovi
Judaizam na Wikimedijinoj ostavi
- The Jewish History Resource Center Project of the Dinur Center for Research in Jewish History, The Hebrew University of Jerusalem
- Judaism 101, an extensive FAQ written by a librarian.
- Microsoft Encarta article on Judaism Arhivirano 2005-11-24 na Wayback Machine-u
- Judaism article from the 1901-1906 Jewish Encyclopedia
- Extensive Collection of Links Arhivirano 2005-11-05 na Wayback Machine-u, from Shamash.org
- Introduction to Judaism from About.com.
- Judaism from ReligionFacts.com.
- Jewish Concepts from the Jewish Virtual Library.
- Choosing Judaism: A Resource Center for Prospective Converts
- judaism, eksterni wiki
