Earthquake (film)

Trajanje121 min.
161 min. (proširena verzija)Zemlja Sjedinjene DržaveJezikengleskiBudžet7 mil. $Bruto prihod79,666.653 $^[1]

Earthquake (sh. Potres) je američki film katastrofe snimljen 1974. godine u režiji Marka Robsona poznat kao jedno od komercijalno najuspješnijih, odnosno najuticajnijih ostvarenja žanra.

Radnja se događa u Los Angelesu neposredno prije i poslije zemljotresa magnitude 9,9 na Richterovoj skali koji izaziva sveopće uništenje i na hiljade poginulih. Protagonisti su grupa raznorodnih likova koje je sticaj okolnosti natjerao da međusobno surađuju kako bi pokušali preživjeti, odnosno spasisti svoje bližnje kojima u razorenom gradu prijete svakojake opasnosti.

Earthquake je nastao velikim dijelom zahvaljujući izuzetnom komercijalnom uspjehu filma Aerodrom tri godine ranije, koji je, slično kao i Posejdonova avantura 1972. godine, pokazao da se može pronaći publika za ostvarenja žanra katastrofe. Robson, koji je također i producirao film, je došao na ideju da sljedeći film učini još spektakularnijim tako što će se katastrofa odigravati na širem mjestu od aviona ili broda, a za što se najuvjerljivijim činio zemljotres nalik na Zemljotres u San Fernadu 1971. godine, koji je izazvao smrt 64 osobe u neposrednoj blizini Los Angelesa. Studio Universal Pictures je odobrio projekt velikim dijelom zahvaljujući tome što su suparnički studiji Paramount i Fox počeli rad na zajedničkom filmu katastrofe Pakleni toranj. Zbog toga je Earthquake postao jedan od najambicioznijih projekata u tadašnjem Hollywoodu, a što se odrazilo kroz izuzetno visok budžet; on je potrošen kako bi se angažiralo scenarist Mario Puzo (tada na vrhuncu slave zbog Kuma), odnosno izuzetni impresivni glumački ansambl koga su činile neke od najvećih hollywoodskih zvijezda, često u sasvim malenim ulogama. Najimpresivnijim su se, međutim, pokazali specijalni efekti gdje je uz izuzetno vješto korištenje maketa, ali i kulisa u Universalovim studijima, izuzetno uvjerljivo dočarano spektakularno uništenje Los Angelesa; za film je angažiran i izuzetno veliki broj kaskadera. Za historiju filma je, pak, najzanimljivije uvođenje Sensurrounda, novog sistema ozvučivanja kino-dvorana, koji je, koristeći podzvučne frekvencije, posjetiteljima trebao što uvjerljivije dočarati ugođaj sveopćeg uništenja, odnosno podhrtavanje tla.

Earthquake je nakon premijere izazvao uglavnom mlake kritike, koje su pohvale ograničile na izuzetnu tehničku vještinu u prikazu uništenja. Publika je, međutim, bila oduševljena, te je Earthquake postao jednim od najgledanijih i komercijalno najuspješnijih hollywoodskih filmova u 1974. godine. Uz Pakleni toranj, koji ga je na kraju ipak uspio nadmašiti na kino-blagajnama, danas se često navodi kao vrhunac žanra, odnosno trenda koji će još neko vrijeme dominirati hollywoodskom produkcijom. Prilikom kasnijeg prikazivanja na televiziji se koristila proširena verzija, uglavnom sa scenama koje prikazuju život likova prije potresa, odnosno nastoje publici objasniti rizike od potresa u rasjedu San Andreas. Film je danas rekonstruiran kao za Earthquake: The Big One, jedna od atrakcija u tematskom parku Universal Studios Florida. Scene destrukcije su, pak, "reciklirane" za potrebe kasnijeg filma Aleja prokletstva, odnosno TV-seriju Galactica 1980.

• Earthquake na sajtu IMDb
• Earthquake na filmskoj bazi podataka TCM
• Earthquake na AllMovie-u (en)
• Catastrophe in the Movies Arhivirano 2007-12-12 na Wayback Machine-u
• Disaster Films at filmsite.org
• "Introduction to Sensurround" Arhivirano 2007-12-14 na Wayback Machine-u March 2004 article in the 70mm Newsletter