1519
- Ovo je članak o godini 1519.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1480-e 1490-e 1500-e – 1510-e – 1520-e 1530-e 1540-e |
| Godine: | 1516 1517 1518 – 1519 – 1520 1521 1522 |
| Gregorijanski | 1519. (MDXIX) |
| Ab urbe condita | 2272. |
| Islamski | 924–926. |
| Iranski | 897–898. |
| Hebrejski | 5279–5280. |
| Bizantski | 7027–7028. |
| Koptski | 1235–1236. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1574–1575. |
| • Shaka Samvat | 1441–1442. |
| • Kali Yuga | 4620–4621. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4155–4156. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Zec (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11519. |
p • r • u | |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1519 (MDXIX) bila je redovna godina koja počinje u subotu (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
Događaji
- 1. 1. - Ulrich Zwingli održao prvu propoved u Zürichu.
- siječanj-veljača - Ban Petar Berislavić s vojskom donio hranu u Jajce.
- 21. 2. - Naređeno proterivanje Jevreja iz Regensburga.
- 4. 3. - Hernán Cortés se iskrcao u Meksiku (u statusu je pobunjenika protiv kubanskog guvernera De Cuellara).
- ožujak - Krbavski knez Ivan Karlović dobija pomoć u Veneciji, njegov poslanik Stjepan Posedarski kod pape Lava X. (sačuvan njegov latinski govor).
- 29. 5. - Poslije mnogih razmirica, za ugarskog palatina izabran tamiški župan Stjepan VII Batori - protukandidat bio erdeljski vojvoda Ivan Zapolja (za koga je puk i niže plemstvo)[1].
- 30. 5. - Sultan Selim potvrdio trogodišnje primirje sa Ugarskom.
- ca. 24. 6. - Ivan Karlović poražen u boju sa Turcima.
- 28. 6. - Nakon smrti dede Maksimilijana u januaru, španski kralj Karlos I postaje sveti rimski car Karlo V (do 1556, vidi kartu zemalja koje je nasledio).
- Među protivkandidatima su bili i François I od Francuske i Henry VIII od Engleske, a Karla je finansirala porodica Fugger, na čelu konzorcijuma nemačkih i italijanskih biznismena.
- 4 - 27. 7. - Rasprava Martina Luthera i Johanna Ecka.
- 10. 7. - Pobuna princa Zhu Chenhaoa u Kini, koju je posle 41 dan ugušio Wang Yangming (povodom ovoga prvi pomen zapadnjačkih topova, kolubrina, u Kini).
- 20. 9. - Ferdinand Magellan krenuo iz španskog Sanlúcar de Barrameda-e sa pet brodova na oplovljavanje planete.
- 12. 10. - Kortes sa svojim indijanskim saveznicima ušao u Čolulu, gde će masakrirati lokalno plemstvo.
- 13/14. 10. - Krsto Frankapan pobjegao poslije pet godina iz mletačkog zarobljeništva (tj. iz francuskog Milana kamo je premješten u siječnju)[2] - opet je u habsburškoj službi.
- 8. 11. - Kortes u Tenochtitlánu.
- 16. 11. - Stara Havana osnovana na sadašnjem mestu.
- 12. 12. - Toma Niger, izaslanik bana Berislavića, u Rimu izlaže nevolje Hrvata (imenovan skradinskim biskupom).
- 31. 12. - Počeo Poljsko-tevtonski rat (1519-21) (Reiterkrieg), poslednji koji je vodio Tevtonski red.
Kroz godinu
- Turci zauzeli Kotor-Varoš; utvrđuju Jezero kod Jajca[3].
- Zvonik se prvi put pominje u obliku Zvornik.
- Grofovi Schlik kuju srebrnjake koji će biti nazvani Joachimsthaler-i (→ talir).
- Počinje gradnja dvorca Chambord (do 1547).
- Alonso Álvarez de Pineda plovi obalom Meksičkog zaliva od Floride do Rio Grandea.
- Hajrudin Barbarosa odbio špansko-italijansku armiju koja je pokušala povratiti Alžir; iste godine napadao provansalsku francusku obalu.
- Prvi od Dželalijskih ustanaka: neki šeih Dželal, alevitski propovednik, digao pobunu u Anadoliji.
- 1519-38 - Božidar Vuković iz Podgorice štampa crkvene knjige i tekstove u Veneciji[4], prva knjiga je Služabnik.
Rođenja
- Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1519.
- 18. 1. - Izabela Jagelonska, "istočna" mađarska kraljica († 1559)
- 16. 2. - Gaspard II de Coligny, hugenotski lider († 1572)
- 31. 3. - Henri II de France, francuski kralj († 1559)
- 13. 4. - Caterina de' Medici, kraljica Henrija II († 1589)
- 6. 6. - Andrea Cesalpino, filozof, botaničar, fiziolog († 1603)
- 12. 6. - Cosimo I. de' Medici, veliki vojvoda Toskane († 1574)
- 20. 7. - Giovanni Antonio Facchinetti, papa Inocent IX. († 1591)
- Giovanni Dionigi Galeni, zatim Uluč Ali Reis, osmanski admiral († 1587)
Smrti
- Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1519.
- 12. 1. - Maksimilijan I, sveti rimski car (* 1459)
- januar - Vasco Núñez de Balboa, konkistador (* ca. 1475)
- 5. 2. - Emerik Perenj, ugarski palatin
- 29. 3. - Francesco II Gonzaga, markiz Mantove (* 1466)
- 2. 5. - Leonardo Da Vinci (* 1452)
- 4. 5. - Lorenzo de' Medici, vojvoda Urbina (* 1492)
- 24. 6. - Lucrezia Borgia, vojvotkinja Ferare (* 1480)
- 11. 8. - Johann Tetzel, dominikanac, prodavač indulgencija (* 1465)
Reference
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
