Wisznice

wieś

Ulica Kościelna

Państwo

Polska

Województwo

lubelskie

Powiat

bialski

Gmina

Wisznice

Wysokość

149–168 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1355^[2]^[3]

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

21-580^[4]

Tablice rejestracyjne

LBI

SIMC

0022013^[5]

Położenie na mapie gminy Wisznice

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa lubelskiego

Położenie na mapie powiatu bialskiego

51°47′20″N 23°12′30″E/51,788889 23,208333^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Wisznice (biał. Вішніцы) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Wisznice^[5]^[6]. Wisznice leżą przy drodze krajowej nr 63 i drogach wojewódzkich nr 812 i nr 815. Przez miejscowość przepływa Zielawa, rzeka dorzecza Bugu, dopływ Krzny.

W latach 1579–1870 samodzielne miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Wieś jest sołectwem, siedzibą gminy Wisznice^[7]. Jest także siedzibą rzymskokatolickiej parafii Przemienienia Pańskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1506 mieszkańców i była największą miejscowością gminy^[8].

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1446. Prawa miejskie Wisznice uzyskały między 1511 a 1579 rokiem. W XIX w. należały do Sapiehów. W latach 1705 i 1836 miały miejsce wielkie pożary miasta. Wisznice przestały być miastem 24 grudnia 1869. Wisznice położone były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego^[9]. Podczas I wojny światowej spalono 90% miejscowości^[10].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1940 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2500 osób. W listopadzie 1942 roku getto zostało ostatecznie zlikwidowane. Żydzi zostali wywiezieni do getta w Międzyrzecu Podlaskim oraz obozu zagłady w Treblince^[11].

Sport

W Wisznicach działa klub sportowy GLKSiT Tytan Wisznice, w którym działają dwie sekcje: męska i żeńska. Największe sukcesy sekcji żeńskiej to:

drugie miejsce w finale „Piłkarska kadra czeka” w roku 2008,
trzecie miejsce w II lidze kobiet gr. lubelska.

W Wisznicach co roku w wakacje odbywają się zawody w siatkówce plażowej na szczeblu międzypowiatowym.

Zabytki^[12]

Zespół kościoła parafialnego Przemienienia Pańskiego wraz z otaczającym drzewostanem, dawna plebania.
Dawna cerkiew greckokatolicka, następnie kościół rzymskokatolicki św. Jerzego i Wniebowzięcia NMP, obecnie Centrum Kultury Chrześcijańskiej, wraz z otaczającym drzewostanem.
Cmentarz unicki, po 1875 prawosławny, zamknięty.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki (dekanat Wisznice):
- parafia Przemienienia Pańskiego
Świadkowie Jehowy:
- zbór Wisznice, ul. Rynek 12, I piętro^[13]

Miasta partnerskie

Airvault (Francja)^[14].
Sveio (Norwegia)^[15].

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148620
↑ Wieś Wisznice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-09] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1473 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ BIP gminy, sołtysi [dostęp 2023-11-06]
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
↑ Parafia Rzymskokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Wisznicach. [dostęp 2009-05-21].
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 730 .
↑ Dane wg rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego z 2015 r.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-17] .
↑ Strona gminy, wymiana młodzieży z Airvault.
↑ Wymiana młodzieży ze Sveio. sveio.kommune.no. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)]..

Linki zewnętrzne

Wisznice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 622 .

Gmina Wisznice

Wsie	Curyn Dołholiska Dubica Dolna Dubica Górna Horodyszcze Łyniew Marylin Polubicze Dworskie Polubicze Wiejskie Drugie Polubicze Wiejskie Pierwsze Ratajewicze Rowiny Wisznice Wisznice-Kolonia Wygoda
Kolonia	Małgorzacin
Integralne części wsi	Bychanie Horyce Lubnia Mierzwinek Olszówka Piszczanica Sewerynówka Smolarnia Sulniawa Za Szosą Zacisze Zarękowszczyzna Żabiec

Powiat włodawski (1867–1975)

Siedziba powiatu – Włodawa

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867-1915) gubernia chełmska* (1912-15) woj. lubelskie (II RP) (1919-39) woj. lubelskie (PRL) (1945-75)
Miasta	Horodyszcze (do 1870) Orchówek (do 1870) Ostrów (Lubelski) (do 1870 i 1919-54 →) Parczew (do 1954 →) Wisznice (do 1870) Włodawa
Gminy wiejskie (1867-1954 i 1973-75)	Bytyń (do ?) Dębowa Kłoda (do 1954) Hanna (od 1973) Hańsk Horodyszcze (do 1928) Krzywowierzba (do 1954) Opole (do 1954) Ostrów (1870-1919) Podedwórze (od 1973) Romanów (do 1954) Sławatycze (← od 1923) Sobibór (do 1954) Sosnówka (od 1973) Stary Brus (od 1973) Turno (do 1927) Tyśmienica (do 18?? i ?-1954) Uścimów (do 1954) Urszulin (od 1973) Wisznice (od 1928) Włodawa Wola Uhruska (od 1973) Wola Wereszczyńska (do 1954) Wołoskowola (18??-? i 1927-54) Wyryki
Gromady (1954-72)	Brus Stary / Stary Brus (1954-72) Chmielów (1954 →) Dębowa Kłoda (1954 →) Dołhobrody (1954-61) Hanna (1954-72) Hańsk (1954-72) Hola (1954-58) Hołowno (1954-57) Horodyszcze (1954-59) Horostyta (1954-61) Jedlanka Stara (1954 →) Kodeniec (1954 →) Kolechowice (1954 →) Kulczyn (1954-59) Lubień (1954-57) Łyniew (1954-59) Macoszyn Mały (1954-61) Orchówek (1954-57) Orzechów Nowy (1954-56 →) Plebania Wola (1954 →) Podedwórze (1954-72) Pogorzelec (1954-59) Polubicze (1954-61) Przechód (1954-61) Różanka (1954-68) Sławatycze (1954-72) Sobibór (1954-57) Sosnowica (1954 →) Sosnówka (1954-72) Stulno (1954-59) Suszno (1954-57) Tyśmienica (1954 →) Urszulin (1954-72) Uścimów (1954-56 →) Wereszczyn (1954-59) Wisznice (1954-72) Włodawa (1958-72) Wola Uhruska (1954-72) Wola Wereszczyńska (1954-61) Wołoskowola (1954-68) Wyryki (1954-72) Wytyczno (1954-61) Żdżarka (1954-57) Żuków (1954-61)
Legenda	* oprócz Parczewa i części gmin Dębowa Kłoda i Tyśmienica (włączone do gub. lubelskiej)

Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego

Adamów
Baranów
Bełżec
Biskupice
Bobrowniki
Boża Wola
Chodel
Dokudów
Dorohusk
Drążgów
Dubienka
Firlej
Garbów
Głusk
Gorzków
Gozdów
Grabowiec
Hanna
Horodło
Horodyszcze
Janowiec
Janów Podlaski
Jarczów
Kodeń
Komarów
Komarówka Podlaska
Konstantynów
Końskowola
Kraśniczyn
Kraśnik Fabryczny
Kryłów
Kurów
Leśna Podlaska
Łańcuchów
Łaszczówka
Łomazy
Łysobyki
Markuszów
Michów
Mosty Małe
Nowodwór
Okrzeja
Orchówek
Pawłów
Potoki
Pratulin
Prawno
Przytoczno
Puchaczów
Rachanie
Rawa
Rossosz
Sawin
Serokomla
Skierbieszów
Sławatycze
Sosnowica
Stężyca
Świerże
Tarnogóra
Teratyn
Tuchowicz
Uchanie
Urszulin
Wąwolnica
Wieniawa
Wisznice
Wohyń
Wojcieszków
Wojsławice
Wrzelowiec
Wysokie
Żółkiewka

Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Adamów (1539–1870)
Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
Andrzejewo (1528–1870)
Annopol (1761–1870, od 1996)
Babiak (1815–1870)
Bakałarzewo (1570–1870)
Balwierzyszki (1520–1870)
Baranów (1544–1870)
Bełchatów (1737–1870, od 1925)
Bełżyce (1417–1870, od 1958)
Będków (1453–1870)
Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
Białaczów (1456–1674, 1787–1870, od 2024)
Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
Bielawy (1403–1870)
Bielsk (1373–1870)
Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
Biskupice (1450–1870)
Bobrowniki (1403–1870, od 2024)
Bobrowniki (1485–1870)
Bodzanów (1351–1870, od 2023)
Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
Bogoria (1616–1870, od 2024)
Bolesławiec (1266–1870, od 2024)
Bolimów (1370–1870, od 2022)
Brdów (1436–1870)
Brok (1501–1870, od 1922)
Brudzew (1458–1870)
Burzenin (1378–1870)
Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
Bychawa (1537–1870, od 1958)
Cegłów (1621–1870, od 2022)
Chocz (1382–1870, od 2015)
Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
Chodel (1517–1824, 1838–1870)
Chorzele (1542–1870, od 1919)
Ciechanowiec Nowe Miasto (1580–1795, 1807–1870, 1938→***)
Ciepielów (1548–1870, od 2024)
Czeladź (1242–1870, od 1915)
Czemierniki (1509–1870, od 2024)
Czersk (1350–1870)
Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870, od 2020)
Czyżew (1738–1870, od 2011)
Ćmielów (1505–1870, od 1962)
Daleszyce (1569–1870, od 2007)
Dąbrowice (1455–1870, od 2023)
Denków (1564–1870, 1954→***)
Dobra (1392–1870, od 1919)
Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→*)
Drobin (1511–1870, od 1994)
Drzewica (1429–1870, od 1987)
Działoszyn (1412–1870, od 1994)
Filipów (1570–1870)
Firlej (1557–1870)
Frampol (1738–1870, od 1993)
Gielniów (1455–1870, od 2024)
Gliniany (1595–1870)
Głowaczów (1445–1870, od 2024)
Głowno (1427–1870, od 1925)
Głusk (1688–1870, 1989→***)
Gniewoszów (1693–1870)
Golina (1330–1870, od 1921)
Goraj (1405–1870, od 2021)
Gorzków-Osada (1689–1870)
Goszczyn (1386–1870)
Gowarczów (1430–1870, od 2024)
Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1916)
Grabowiec (1601–1870)
Grabowiec (1418–1870)
Grabów (1372–1690, 1800–1870, od 2024)
Grajewo (1540–1870, od 1919)
Granica (1735–1870, 1965→****)
Grocholice (1485–1870, 1977→***)
Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1916)
Grzegorzew (1435–1870)
Horodło (1432–1870)
Horodyszcze (1558–1870)
Iłów (1506–1870)
Iłża (1239–1870, 1916–1919, od 1925)
Inowłódz (1350–1870, od 2024)
Iwaniska (1403–1870, od 2022)
Iwanowice (1460–1870)
Izbica (1750–1870, od 2022)
Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
Jadów (1823–1870, od 2023)
Janowiec (1537–1870)
Janowo (1421–1870)
Janów (1696–1870)
Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
Jarczów (1775–1870)
Jastrząb (1422–1870, od 2023)
Jedlińsk (1530–1870)
Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
Jeżów (1334–1870, od 2023)
Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
Józefów (1725–1870, od 1988)
Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
Kamieńczyk (1428–1870)
Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
Kamionka (1469–1870, od 2021)
Karczew (1548–1870, od 1959)
Kazanów (1566–1870)
Kazimierz (1288–1870)
Kazimierz Biskupi (1287–1870)
Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
Kiernozia (1523–1579, 1784–1870, od 2024)
Kikół (1791–1870, od 2024)
Kleczew (1366–1870, od 1919)
Klimontów (1604–1870, od 2020)
Klwów (1413–1870)
Kłobuck (1339–1870, od 1919)
Kłodawa (1383–1870, od 1925)
Kock (1417–1870, od 1919)
Kodeń (1511–1870)
Kołbiel (1532–1870)
Komarów-Osada (1748–1870)
Koniecpol (1403–1870, od 1927)
Konstantynów (1729–1870)
Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
Końskowola (1532–1870)
Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
Koszyce (1374–1870, od 2019)
Kowal (1339–1870, od 1919)
Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
Koźminek (1369–1870, od 2021)
Krasnobród (1576–1870, od 1994)
Krasnosielc (1824–1870)
Kromołów (1388–1870, 1977→***)
Krośniewice (1452–1870, od 1926)
Kryłów (1523–1870)
Krzepice (1357–1870, od 1915)
Krzeszów (1641–1870)
Książ Wielki (1372–1870, od 2023)
Kuczbork-Osada (1384–1870)
Kunów (1467–1870, od 1990)
Kurów (1442–1870)
Kurozwęki (1347–1870)
Kurzelów (1285–1870)
Lasocin (1547–1870)
Latowicz (1423–1870, od 2023)
Lądek (1269–1870)
Lelów (1314–1870)
Lipsk (1580–1870, od 1983)
Lipsko (1613–1870, od 1958)
Liw (1421–1870)
Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
Lubraniec (1509–1870, od 1919)
Ludwinów (1719–1870)
Lutomiersk (1274–1870, od 2022)
Lututów (1406–1720, 1843–1870, od 2020)
Łagów (1375–1870, od 2018)
Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
Łaszczów (1549–1870, od 2010)
Łomazy (1566–1870)
Łosice (1505–1870, od 1919)
Łoździeje (1597–1870, od 1946)
Maciejowice (1507–1870, od 2024)
Magnuszew (1377–1576, 1776–1870, od 2024)
Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
Markuszów (1330–1870)
Michów (1531–1870)
Miedzna (1470–1870)
Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
Modrzejów (1706–1870, 1915→***)
Mogielnica (1317–1870, od 1916)
Mokobody (1496–1870)
Mordy (1488–1870, od 1919)
Mrzygłód (1412–1870, 1915–1919; 1983→***)
Mstów (1278–1870)
Myszyniec (1791–1870, od 1993)
Nadarzyn (1453–1870)
Nowa Brzeźnica (1287–1870)
Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
Nowe Miasto (1420–1870, od 2022)
Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
Nowogród (1427–1870, od 1927)
Nowy Korczyn (1258–1870, 1916–1919, od 2019)
Nur (1416–1870)
Odrzywół (1418–1870, od 2024)
Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
Okuniew (1538–1870)
Oleśnica (1470–1870, od 2019)
Olita (1581–1870, od 1977)
Olsztyn (1488–1870, od 2022)
Opatowiec (1271–1870, od 2019)
Opatówek (1338–1870, od 2017)
Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
Osieck (1558–1870, od 2024)
Osiek (1430–1870, od 1994)
Osięciny (1824–1870)
Osmolin (1462–1870)
Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
Ożarów (1569–1870, od 1988)
Pacanów (1265–1870, od 2019)
Pajęczno (1276–1870, od 1958)
Parysów (1538–1870)
Parzęczew (1421–1870, od 2024)
Pawłów (1470–1870)
Piaseczno (1429–1870, od 1916)
Piaski (1456–1870, od 1993)
Piątek (1339–1870, od 2020)
Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
Pilica (1394–1870, od 1994)
Pilwiszki (1536–1870)
Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
Piszczac (1530–1870, od 2024)
Pławno (1544–1870)
Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
Połaniec (1264–1870, od 1980)
Poniemuń (1763–1825, 1836–1870, 1931→***)
Praszka (1392–1870, od 1919)
Proszowice (1358–1870, od 1923)
Przedecz (1363–1870, od 1919)
Przerośl (1576–1870)
Przybyszew (1396–1870)
Przyrów (1369–1870, od 2024)
Przysucha (1710–1870, od 1958)
Przytyk (1333–1870, od 2024)
Puchaczów (1527–1870)
Pyzdry (1257–1870, od 1919)
Raciąż (1425–1870, od 1922)
Raciążek (1317–1870)
Raczki (1703–1870)
Radoszyce (1370–1870, 1915–1919, od 2018)
Radzanów (1400–1870)
Radziejów (1252–1870, od 1919)
Radziłów (1466–1870)
Rajgród (1566–1870, od 1924)
Raków (1569–1870)
Rejowiec (1547–1870, od 2017)
Rossosz (1584–1870)
Rozprza (1272–1870, od 2023)
Różan (1378–1870, od 1919)
Rychwał (1458–1870, od 1921)
Ryczywół (1369–1870)
Rzgów (1502–1870, 1915–1919, od 2006)
Sapieżyszki (1825–1870)
Sarnaki (1754–1870)
Sawin (1492–1870)
Secemin (1395–1870)
Sereje (1511–1870)
Serock (1417–1870, od 1923)
Serokomla (1537–1870)
Sieciechów (1370–1870)
Siennica (1526–1870, od 2024)
Sienno (1421–1870, od 2024)
Siewierz (1304–1870, od 1962)
Simno (1626–1870, od 1956)
Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
Skała (1262–1870, od 1987)
Skaryszew (1264–1870, od 1922)
Skępe (1445–1870, od 1997)
Skrzynno (1308–1870)
Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
Sławatycze (1577–1870)
Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
Słomniki (1358–1870, od 1917)
Służewo (1339–1870)
Sobków (1563–1870)
Sobota (1393–1870)
Sochocin (1385–1870, od 2021)
Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
Solec nad Wisłą (1370–1870, 1916–1919, od 2021)
Sompolno (1477–1870, od 1973)
Sopoćkinie (1560–1870)
Stanisławów (1523–1870)
Staw (1405–1870)
Stawiski (1702–1871, od 1915)
Stawiszyn (1291–1870, od 1915)
Sterdyń (1737–1870)
Stężyca (1330–1870)
Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
Stopnica (1362–1870, 1916–1919, od 2015)
Stryków (1394–1870, od 1923)
Sudargi (1724–1870)
Sulejów (1296–1870, od 1927)
Szadek (1295–1870, od 1919)
Szczekociny (1470–1870, od 1923)
Szczerców (1364–1870)
Szreńsk (1383–1870)
Szydłów (1329–1870, od 2019)
Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
Śniadowo (1775–1870)
Tarczyn (1353–1870, od 2003)
Tarłów (1550–1870)
Tarnogóra (1548–1870)
Tarnogród (1567–1870, 1915–1919, od 1987)
Tuliszków (1458–1870, od 1919)
Turobin (1420–1870, od 2024)
Tuszyn (1416–1870, od 1924)
Tyszowce (1419–1870, od 2000)
Uchanie (1484–1870)
Ujazd (1428–1870, od 2023)
Uniejów (1331–1870, od 1919)
Urzędów (1405–1870, od 2016)
Waśniów (1351–1870)
Wąchock (1454–1870, od 1994)
Wąsosz (1436–1870)
Wąwolnica (1346–1870)
Widawa (1388–1870)
Wieniawa (1768–1870, 1916→***)
Wieruszów (1368–1870, od 1919)
Wierzbica (1469–1870)
Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→*)
Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
Wiskitki (1595–1870, 1916–1919, od 2021)
Wisznice (1579–1870)
Wisztyniec (1570–1870)
Wiślica (1345–1870, od 2018)
Wizna (1435–1870)
Wiżajny (1620–1870)
Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
Włodowice (1386–1870, od 2023)
Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
Wodzisław (1366–1870, od 2021)
Wohyń (1519–1870)
Wojsławice (1445–1870)
Wolanów (1773–1870)
Wolbórz (1273–1870, od 2011)
Wolbrom (1321–1870, od 1930)
Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
Wyszków (1502–1870, od 1919)
Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
Zagórów (1407–1870, od 1919)
Zaklików (1565–1870, od 2014)
Zambrów (1430–1870, od 1919)
Zawichost # (1255–1888, od 1926)
Złoczew (1605–1870, od 1919)
Zwoleń (1425–1870, 1915–1919, od 1925)
Żarki (1382–1870, od 1949)
Żarnowiec (1340–1870)
Żarnów (1360–1577, 1655–1662, 1786–1870, od 2024)
Żółkiewka (1702–1870)
Żuromin (1767–1870, od 1925)
Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).