Stanisława Wysocka
 | Ten artykuł dotyczy polskiej aktorki. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku. |
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 7 maja 1877 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 17 stycznia 1941 | ||
| Zawód | aktorka, reżyser teatralny, dyrektor teatrów | ||
| Współmałżonek | Kazimierz Wysocki, Grzegorz Stanisławski | ||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Stanisława Wysocka z Dzięgielewskich, secundo voto Stanisławska (ur. 7 maja 1877 w Warszawie, zm. 17 stycznia 1941 tamże) – polska aktorka, reżyser teatralny, dyrektor teatrów.
Życiorys
W 1893 ukończyła prawdopodobnie państwowe gimnazjum rosyjskie w Warszawie. Następnie uczyła się pod kierunkiem Józefa Kotarbińskiego i Wincentego Rapackiego w Klasie Dykcji i Deklamacji przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Karierę zaczynała w teatrach objazdowych. Początkowo występowała pod pseudonimem Wilska. Nazwisko Wysocka przyjęła po mężu Kazimierzu, aktorze, którego poślubiła w 1896. W latach 1901–1911 była aktorką Teatru Miejskiego w Krakowie. W latach 1913–1914 grała w Teatrze Polskim w Warszawie. I wojnę światową spędziła w Kijowie, prowadząc eksperymentalny Teatr Studya[1]. Założony na wzór słynnego Studio MChT Konstantina Stanisławskiego i oparty na praktyce teatralnej jego wielkiego ucznia, Wsiewołoda Meyerholda[2]. Po wojnie wróciła do Polski i do 1922 grała w Teatrze Rozmaitości w Warszawie. W latach 1923–1925 grała i reżyserowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. W sezonie 1926/27 kierowała Teatrem Miejskim w Lublinie. W latach 1927–1930 grała i pracowała i jako główny reżyser w Teatrze Polskim w Poznaniu. Sezon 1931/32 spędziła w Teatrze Miejskim w Wilnie. Sezon 1932/33 to praca w Teatrze Miejskim i Teatrze Kameralnym w Łodzi. Potem wróciła do Warszawy, gdzie grała do wybuchu II wojny światowej (ostatni raz wystąpiła na scenie 5 września 1939). Nazywano ją „nową Modrzejewską”.
W latach 1921–1923 kierowała Państwową Szkołą Dramatyczną przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. Od 1934 była wykładowcą PIST-u. W czasie II wojny światowej współpracowała z konspiracyjnym PIST-em i do końca życia udzielała lekcji.
Matka pianistki Janiny Wysockiej-Ochlewskiej. Została pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera PAS 57-wsch-po prawej Strycharskich)[3][4].
Filmografia
- 1929: Mocny człowiek (babka Bieleckiego)
- 1929: Ponad śnieg (Rudomska)
- 1935: Jaśnie pan szofer (ciotka Boratyńskiego)
- 1936: Trędowata (księżna Podhorecka)
- 1937: Dziewczęta z Nowolipek (Mossakowska)
- 1938: Druga młodość (babka Jerzego)
- 1938: Dziewczyna szuka miłości (matka Jerzego)
- 1938: Gehenna (stara niania Ksenobia)
- 1938: Granica (ciotka Elżbiety)
- 1938: Kobiety nad przepaścią (Kwaśniewska, matka Poli)
- 1938: Ludzie Wisły (Matyjaska)
- 1938: Wrzos (babka)
- 1939: O czym się nie mówi... (Romanowa)
- 1939: Włóczęgi (babcia, baronowa von Dorn)
- 1939: Nad Niemnem (Marta Korczyńska)[5]
- 1939/1946: Czarne diamenty (matka Nawrata)
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1935)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (23 czerwca 1927)[7]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[8]
Zobacz też
Wykaz literatury uzupełniającej: Stanisława Wysocka.
Przypisy
- ↑ Jacek Szczerba. Być jak Nowa Modrzejewska. „Wyborcza Telewizyjna - dodatek do Gazety Wyboczej”, s. 6–7, 6–12 maja 2022. Agora SA. ISSN 1232-1702.
- ↑ JanJ. Kłossowicz JanJ., Słownik teatru polskiego: artyści i ich dzieła, teatry, historia, główne zjawiska, terminy teatralne, Wyd. 1, Warszawa: Muza SA, 2002, ISBN 978-83-7319-220-1 [dostęp 2024-04-13] .
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ Karolina Grodziska Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim wyd.Kraków 2003 s.140
- ↑ Barbara Mruklik. Wierność sobieakademiapolskiegofilmu.pl
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 143, poz. 369 „za propagandę w dziedzinie sztuki”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.
Linki zewnętrzne
- Stanisława Wysocka w bazie Filmweb
- Stanisława Wysocka w bazie filmpolski.pl
- Stanisława Wysocka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
- Stanisława Wysocka - Byla-pierwszym-Hamletem
- Stanisława Wysocka na Culture.pl
- Stanisława Wysocka na zdjęciach w bibliotece Polona
