Sasów

Ten artykuł dotyczy miasta na Ukrainie. Zobacz też: Sasów - szczyt w Bieszczadach.

Sasów

Kościół rzymskokatolicki w Sasowie
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Powierzchnia	1,853 km²
Wysokość	272 m n.p.m.
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość	761 410,63 os./km²
Nr kierunkowy	2659
Kod pocztowy	80713
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Sasów
Położenie na mapie Ukrainy Sasów
49°52′15″N 24°56′56″E/49,870833 24,948889
Multimedia w Wikimedia Commons

Sasów lub Sassów (ukr. Сасів) – wieś na północ od Złoczowa, nad Bugiem; w rejonie złoczowskim obwodu lwowskiego Ukrainy. W latach 1918–1939 w powiecie złoczowskim, województwa tarnopolskiego w Polsce; dekanat złoczowski. Ważna stacja kolejowa na linii Krasne–Tarnopol.

Położenie

Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Sasów to: miasteczko nad Bugiem w powiecie złoczowskim, położone 9 km na północny-wschód od Złoczowa^[1].

Historia

W 1511 wieś Komarów (ukr. Комарiв) stała się własnością Anny Sienieńskiej. Do tego czasu wchodziła w skład klucza oleskiego. W 1613 należała już do Jana Daniłowicza, wojewody ruskiego. W 1615 podniesiona została do rangi miasta otrzymując przywileje wzorowane na prawie magdeburskim z rąk króla Zygmunta III. Od nazwy herbu jej właściciela, Jana Daniłowicza, otrzymuje miano „Sassów”. Miasto znajdowało się wówczas na szlaku handlowym prowadzącym z Podola na Wołyń. Miasto miało charakter obronny. Na szczycie pobliskiego wzniesienia o nazwie Grodzisko znajdował się zamek.

Zgodnie z przywilejami króla Zygmunta III, mieszkańcy nowo założonego miasta zwolnieni byli od podatków publicznych na okres 4 lat, a na wieczne czasy od myta i opłat celnych obowiązujących na ziemiach ruskich, z wyjątkiem cła pogranicznego. Zygmunt III nakazał budowę gościńca, który miał przechodzić przez miasto, na trasie wiodącej ze Lwowa, Kamieńca, Baru, Trembowli i Tarnopola do Krzemieńca, Łucka, Horodła i Sokala.

Od czasów Zygmunta III miejsce znanych w okolicy jarmarków, które odbywały się podczas uroczystości kościelnych na św. Stanisława, św. Michała i św. Mikołaja. W każdą środę i sobotę odbywały się targi.

Już w 1628 był tu pierwszy drewniany kościół, a w 1631 katolicka parafia.

W 1638 w mieście znajdowała się papiernia. Jej tradycje kontynuowały wybudowane w latach 60. XIX wieku Zakłady Wyrobów Papierowych, które wówczas zaliczano do największych w Europie. Praca w nich odbywała się do 1915. Podczas I wojny światowej zostały zniszczone przez wojska rosyjskie. Do dzisiaj budynki zakładowe są niezagospodarowane.

W sierpniu 1649 mieszkańcy Sasowa obronili miasto przed atakiem hufca Tatarów. Sasów utracił prawa miejskie w 1682. W pierwszej połowie XVIII w. należał do Radziwiłłów.

W latach 1772–1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie, Sasów zamieszkiwali Polacy i Rusini (ogółem 2697 osób wg spisu ludności z 1857). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka „loco”. W tym roku, właścicielem tabularnym miasta był Michał Torosiewicz. W XIX w. Sasów znany był jako miejsce uzdrowiskowe – hydroterapia.

W lutym 1940 NKWD zesłało na Syberię 15 polskich rodzin. W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 5 Polaków i 1 Ukraińca^[2].

Podczas okupacji pozbawiony praw miejskich i włączony do nowej wiejskiej gminy Sasów^[3].

Zabytki

• dwór
• kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela, wybudowany w 1864, poświęcony w 1873. W 1887 kościół zniszczył pożar. Wkrótce jednak został odremontowany i ponownie poświęcony. W czasach komunizmu budynek kościoła wykorzystywano jako magazyn. 26 czerwca 2004, w budynku kościoła, celebrowano pierwsze nabożeństwo od czasów jego likwidacji
• cerkiew pw. św. Mikołaja obok której wznosi się znacznie starsza dzwonnica, wybudowana wzorem starożytnych baszt obronnych na Rusi. Cerkiew zbudowano w 1731. Jest uważana za jedną z piękniejszych drewnianych budowli sakralnych na terenie dawnej Małopolski Wschodniej
• drewniana synagoga, która nie zachowała się do naszych czasów. W tutejszej gminie żydowskiej działał kabalista i rabin-cudotwórca, Mosze Leib
• cmentarz na którym spoczywają m.in. Polacy pomordowani w okresie II wojny światowej przez Rosjan.
• zamek, wybudowany w XVII w.^[4]

Znane osoby

• Marian Michał Kuczyński – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.
• Kazimierz Kałucki – urodził się w Sasowie, polski chemik-technolog, prof. Uniwersytetu w Szczecinie.
• Jan Stepa – urodził się w Sasowie, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski, prof. Uniwersytetu Lwowskiego
• Franciszek Stroński (1803–1865) – polski bibliotekarz, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego i Biblioteki Jagiellońskiej

Przypisy

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, Warszawa, 1880–1902, s. 333.

Linki zewnętrzne

• zdjęcia z Sasowa
• Sasów, powiat złoczowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 333 .