Klapka wyważająca

Klapka wyważająca (trymer) – wychylna część steru (wysokości lub kierunku) lub lotki na jego krawędzi spływu, ustawiana w locie pod odpowiednim kątem, wychylana w przeciwnym kierunku niż ster, służąca do zrównoważenia samolotu bez konieczności odchylania steru (lub lotki)[1][2]. Odpowiednie ustawienie trymera w czasie lotu umożliwia utrzymanie stałego toru lotu statku powietrznego w neutralnej pozycji drążka sterowego lub wolantu. Sterowanie trymerem klasycznym może się odbywać bezpośrednio ręcznie (mechanicznie) lub za pomocą mechanizmu elektromechanicznego (elektrycznie). W kabinie zazwyczaj znajduje się pokrętło sterowania trymerem w formie koła, którego pokręcenie zmienia kąt ustawienia trymera względem steru. W sytuacji awarii steru wysokości trymer (w ograniczonym zakresie) umożliwia sterowanie podłużne samolotu[3].

Klapki wyważające dzielą się na:

  • stałe (wychylane na ziemi)
  • ruchome (przestawialne przez pilota w czasie lotu)[1].

Urządzenie napędzające klapkę ruchomą jest niezależne od urządzenia sterowego; dzięki temu pilot, ustawiając odpowiednio trymer, może zrównoważyć moment zawiasowy działający na ster przy każdym jego ustawieniu[1]. Dzięki klapkom wyważającym można zrównoważyć samolot po zmianie jego wyważenia (np. po zrzucie ładunku) bez potrzeby wychylania steru lub lotki[2].

  • Trymery na lotce (niebieska) i usterzeniu
    Trymery na lotce (niebieska) i usterzeniu
  • Fragment konsoli w kabinie Cessny: pionowe kółko służy do zmiany wychylenia trymera
    Fragment konsoli w kabinie Cessny: pionowe kółko służy do zmiany wychylenia trymera
  • Statecznik pionowy, ster kierunku i klapka wyważająca (dolna krawędź na wysokości głowy żołnierza) samolotu C-130
    Statecznik pionowy, ster kierunku i klapka wyważająca (dolna krawędź na wysokości głowy żołnierza) samolotu C-130

Przypisy

  1. a b c Jerzy Domański: 1000 słów o samolocie i lotnictwie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974, s. 194.
  2. a b Szymon Pilecki: Lotnictwo i kosmonautyka. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: WKŁ, 1984, s. 160.
  3. Antoni Milkiewicz, “TRYMER. Działanie i skutki użycia”, Przegląd Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej 04/2002 str 46-51
  • p
  • d
  • e
Części składowe samolotu
Płatowiec
  • Cięgna nośne
  • Dźwigar
  • Gondola silnika
  • Kadłub
  • Kokpit
  • Kabina pasażerska
  • Komora bombowa
  • Końcówka skrzydła
  • Krawędź natarcia
  • Krawędź spływu
  • Podłużniczka
  • Nasada skrzydła
  • Ogon
  • Wiatrochron
  • Osłona kabiny
  • Owiewka
  • Piramida
  • Pokrycie
  • Skrzydło
  • Statecznik
    • pionowy
    • poziomy
  • Stójka
  • Tylna przegroda ciśnieniowa
  • Usterzenie
    • podwójne
    • usterzenie T
    • motylkowe
  • Węzły uzbrojenia
  • Wręga
  • Zastrzał
  • Żebro
Układy sterowania lotem
Urządzenia zwiększające siłę nośną
oraz aerodynamikę skrzydeł
Awionika i systemy
przyrządów pokładowych
Czujniki i urządzenia
zespołów napędowych oraz
instalacji paliwowej
Podwozie i
urządzenia hamujące
Urządzenia ratownicze i awaryjne
Pozostałe systemy
Encyklopedia internetowa (część składowa statku powietrznego):