Katedra w Luleå

Luleå domkyrka

katedra i kościół parafialny

Katedra w Luleå

Państwo

Szwecja

Miejscowość

Luleå

Wyznanie

protestanckie

Kościół

luterański

diecezja

Luleå domkyrkoförsamling

Imię

król Oskar Fryderyk

Historia

Data rozpoczęcia budowy	1887
Data zakończenia budowy	1893
Data poświęcenia	1893

Aktualne przeznaczenie	czynna katedra Kościoła Szwecji

Dane świątyni

Styl	neogotyk
Architekt	Adolf Emil Melander
Świątynia • materiał bud. • długość • szerokość	• cegła 54 m 35 m
Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież	1 67 m

Położenie na mapie Norrbotten

Położenie na mapie Szwecji

65°34′58″N 22°08′57″E/65,582778 22,149167

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Katedra w Luleå (szw. Luleå domkyrka) – kościół katedralny w Luleå.

Świątynia należy Kościoła Szwecji. Jest siedzibą luterańskich biskupów diecezji Luleå. Katedra w Luleå jest najmłodszą a zarazem najdalej na północy położoną katedrą Szwecji.

Katedra ma status zabytku sakralnego według rozdz. 4 Kulturminneslagen (pol. Prawo o pamiątkach kultury) ponieważ została wzniesiona do końca 1939 (3 §)^[1].

Historia i architektura

Katedra została zbudowana (jako zwykły kościół) na wcześniejszego kościoła Gustawa (szw. Gustavskyrkan), wzniesionego w 1790 na miejscu jeszcze wcześniejszego, drewnianego, konsekrowanego w 1667.

Kościół Gustawa spłonął w wielkim pożarze, jaki ogarnął miasto w 1887. Zaraz potem zaczęto budować nowy kościół. Został on wzniesiony z cegły w stylu neogotyckim według planów architekta Adolfa Emila Melandera ze Sztokholmu i poświęcony w 1893. Otrzymał wezwanie Oskara Fryderyka na cześć króla Szwecji Oskara II. Kościół ten zyskał status katedry z chwilą utworzenia diecezji w Luleå w 1904.

Katedra miała pierwotnie we wnętrzu bogatą, gotycką snycerkę, którą w latach 30. XX w. usunięto, uważając ją za zbyt mroczną; wykonano nową, jaśniejszą dekorację w duchu modernizmu według planów architekta Knuta Nordenskjölda. Malowidła na ścianach i na sklepieniu zostały usunięte a wnętrze pomalowano na biało. Resztki dawnej dekoracji pozostały tylko przy wejściu do świątyni.

W latach 80. dokonano kolejnej renowacji pod nadzorem architekta Bertila Franklina. Dano wówczas nieco cieplejsze barwy, m.in. balustradę na emporze pomalowano na czerwono i żółto.

W 2004 zakończyła się ostatnia jak dotąd renowacja świątyni; przywrócono wówczas południową emporę z pomieszczeniem poniżej niej, zbudowano tzw. izbę narzeczonych a w nawie środkowej zawieszono duży, ozdobny żyrandol.

Architektura i wyposażenie

Katedra w Luleå jest zbudowana na planie krzyża łacińskiego w formie bazyliki z transeptem. Ma 54 m długości i 35 m szerokości. Jej wieża wznosi się na wysokość 67 m^[2].

Witraże w oknach absydy przedstawiające apostołów pochodzą z 1893. Z tego samego roku pochodzi też ołtarz główny, namalowany przez G. Lindberga. Przedstawia on w sposób symboliczny poszukiwanie Jezusa przez ludzi w różnym wieku.

Krucyfiks triumfalny jest dziełem Carla Fagerberga. Ambonę katedralną zdobią rzeźby Chrystusa, Mojżesza i Marcina Lutra. Pokryta reliefami chrzcielnica pochodzi z 1937.

Organy zostały zbudowane przez firmę Grönlunds orgelfirma w latach 80. XX w.

W katedrze znajdują się też obrazy apostołów Północy: misjonarza Stenfinna i św. Ansgara.

Przypisy

↑ Sveriges riksdag: Svensk författningssamling (SFS) Lag (1988:950) om kulturminnen m.m.. [dostęp 2012-02-26]. (szw.).
↑ Emporis: Luleå domkyrka. [dostęp 2010-02-21]. (ang.).