Jakob Arcadelt
![]() | |||
Data i miejsce urodzenia | ok. 1507 | ||
---|---|---|---|
Pochodzenie | franko-flamandzkie | ||
Data i miejsce śmierci | 14 października 1568 | ||
Gatunki | muzyka poważna, muzyka renesansowa | ||
Zawód | kompozytor | ||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/32px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png)
Jacob Arcadelt, też Arcadelt, Arcadente, Archadet, Archadelt, Harcadelt, Harchadelt; Jacobus, Giaches, Jacques, Jachet[1] (ur. ok. 1507[a] w okolicy Namur[2], zm. 14 października 1568 w Paryżu[1][2]) – franko-flamandzki kompozytor okresu renesansu, przedstawiciel szkoły franko-flamandzkiej.
Życiorys
Prawdopodobnie był uczniem Josquina des Prés[1] . Od 1530 działał na dworze Medyceuszy we Florencji. Po śmierci Aleksandra Medyceusza w 1537 wyjechał do Wenecji, gdzie przebywał przez trzy lata[1] .
Następnie wyjechał do Rzymu. Mógł być śpiewakiem Jacobusem Flandrusem, który w 1539 dołączył do Cappella Giulia(inne języki), chóru bazyliki św. Piotra w Watykanie[2] (jednak żadne źródła nie potwierdzają tej hipotezy [1] ). W grudniu 1540 jako protegowany papieża Pawła III został bez egzaminów przyjęty do papieskiej kapeli kaplicy Sykstyńskiej. Już jako kanonik przy kolegiacie św. Bartłomieja(inne języki) w Liège otrzymał w 1545 od papieża dwa beneficja w Liège: kolegiatę św. Bartłomieja i katedrę św. Pawła[1] . Po śmierci papieża w 1549, Arcadelt zaczął szukać nowej posady i w 1551 wyjechał do Francji[2].
Prawdopodobnie w 1552 wstąpił na służbę do kardynała Lotaryngii, Karola de Guise, wpływowego członka francuskiego dworu. Pozostał w służbie kardynała aż do swojej śmierci w 1568[2]. W paryskim wydaniu swoich mszy z 1557, Arcadelt był określony jako muzyk królewski (regius musicus). Służył zatem również królowi Henrykowi II, a następnie Karolowi IX[2]. Na znak królewskiej łaski otrzymał kanonię w Paryżu[2].
Twórczość
Komponował głównie muzykę świecką, zwłaszcza madrygały i chansons. Jako twórca madrygałów uchodził za jednego z najwcześniejszych i najpłodniejszych XVI-wiecznych madrygalistów, obok Costanza Festy i Philippe’a Verdelota. Znanym jego madrygałem jest Il bianco e dolce cigno (1542)[1][2][3].
Arcadelt komponował także muzykę religijną i liturgiczną – msze, motety i pieśni[1][2].
Kompozycje
- ponad 200 trzy- i czterogłosowych madrygałów, zebranych w 6 księgach
- ok. 120 chanson (wielokrotnie wydawane)
- 3 msze
- 20 motetów
- lamentacje, psalmy i magnificaty
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Pamuła 1979 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i
James Haar, Letitia Glozer: Arcadelt [Archadelt, Arcadet, Jacques]. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2009-11-09. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 49.
Bibliografia
- Maria Pamuła: Arcadelt Jacob. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979. ISBN 83-224-0113-2. OCLC 468356768. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- MałgorzataM. Kowalska MałgorzataM., ABC historii muzyki, Kraków: Musica Iagellonica, 2001, ISBN 83-7099-102-5, OCLC 749424372 .
- Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6.
Linki zewnętrzne
- Jacques Arcadelt w bazie AllMusic (ang.)
- Jakob Arcadelt – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Jakob Arcadelt – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
- Dyskografia Jacques Arcadelt w bazie MusicBrainz (ang.)
- Jacques Arcadelt w bazie Discogs.com (ang.)
Media
ⓘwymowa nazwiska Arcadelt
Błąd Lua w module „Moduł:Kontrola_autorytatywna”, w linii 889: attempt to index upvalue 'genericPrinter' (a boolean value).