Język mewari

Język mewari (मेवाड़ी) – język używany we wschodniej części indyjskiego stanu Radżastan (zwłaszcza miasta Udaipur i Chittaurgarh). Stanowi jeden z głównych języków składających się na tzw. makrojęzyk radżastani (według nomenklatury serwisu Ethnologue).

Według danych z 2011 r. posługuje się nim ponad 4 mln ludzi^[1].

System fonologiczny

Język mewari posiada 31 spółgłosek, 10 samogłosek i 2 dyftongi. Typowe dla tego języka jest zastąpienie zębowych spółgłosek szczelinowych przez zwarcie krtaniowe na początku i w środku wyrazu.

Morfologia

Marwari posiada dwie liczby, pojedynczą i mnogą, dwa rodzaje – męski i żeński oraz trzy przypadki – prosty, zależny i wołacz. System przypadków został w dużym stopniu zastąpiony przez postpozycje.

Czasownik – odmienia się przez 3 czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły, oraz 4 tryby. Występują 3 rodzaje imiesłowów: teraźniejszy, przeszły i dokonany.

Składnia

Podobnie jak inne języki indoaryjskie, mewari jest językiem typu SOV (czasownik występuje na końcu zdania)

Słownictwo

Mewari wykazuje od 50 do 70% podobieństwa leksykalnego w stosunku do innych języków zaliczanych do makrojęzyka radżastani.

Dialekty

Główne dialekty: gorawati, sarwari, khairari. Podobieństwo między dialektami 70-80% (za Ethnologue).

Przykłady zdań (potoczne mewari)

• Ae, tu kayi karirio he „Co robisz?”
• Tamein hu kaririya ho „Co Pan/Pani robi?”
• Baayaji kathe gaya he „Gdzie poszedł ojciec?”
• Katra waji riya he „Która godzina?”
• Ka shah „Jak leci?”
• Hu thai rayo he „Co się dzieje?”
• Kai ni „Nic”
• Hu thiyo „Co się stało?”
• Tamein jamya „Czy Pan/Pani już jadł/a?”
• Kai khaado „Czy już jadłeś?”
• Gaadi aaje dus waje aawega „Autobus/pociąg/samochód przyjedzie dzisiaj o dziesiątej”
• Tamein hu kai riya, samajh ni padti „Nie rozumiem nic z tego, co Pan/Pani mówi”
• Kaale apne waage jawanga „Jutro pojedziemy do Waage”
• Kiyan jai riya? „Gdzie Pan/pani idzie/jedzie?”
• Mane tu ghani acchi laage „Bardzo mi się podobasz' (powiedziane do kobiety)

System pisma

Aktualnie do zapisu mewari używa się alfabetu dewanagari. W przeszłości posługiwano się również dwoma innymi rodzajami pisma.

Status prawny

W chwili obecnej władze stanowe uznają za język jedynie język radżastani jako całość.

Przypisy

Bibliografia

• Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Mewari, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2009-02-07]  (ang.).