Izba Dworcowa dla Matki i Dziecka

Izba Dworcowa dla Matki i Dziecka – forma pomocy społecznej dla kobiet ciężarnych oraz matek z małymi dziećmi funkcjonująca na większych dworcach w Polsce w okresie 1945-1948[1].

Izby były placówkami całodobowymi, organizowanymi na większych, zwłaszcza węzłowych stacjach kolejowych, w celu udzielania wsparcia podróżującym kobietom, zwłaszcza będącym w trakcie procesu repatriacyjnego (wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich). Miały ułatwiać wielogodzinne oczekiwanie na połączenia, w związku z czym zakładano, że można w nich było przebywać do 24 godzin. Oprócz noclegów w izbach można było załatwiać kwestie biletowe, a także otrzymać posiłek. Większość świadczonych usług była bezpłatna, jedynie w niektórych przypadkach wymagano dopłaty za posiłki. Personel izb stanowiły pielęgniarki, opiekunki społeczne oraz sprzątaczki[1].

Placówki podlegały Ministerstwu Pracy i Opieki Społecznej. Ich organizatorami i operatorami były różne organizacje, m.in.: Liga Kobiet, Caritas, Polski Czerwony Krzyż[1] i Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci[2]. Likwidacja izb rozpoczęła się latem 1948, kiedy to działało ich jeszcze 64. Likwidacja była spowodowana względną poprawą komunikacji kolejowej, jak również ogólną stabilizacją życia w Polsce[1].

Dworcowe Izby dla Matki i Dziecka rozpoczęto ponownie organizować na największych dworcach w latach pięćdziesiątych XX wieku pod egidą Kolejowej Służby Zdrowia. Z ich usług mogły korzystać osoby posiadające ważny bilet, podróżujące z dzieckiem nie wykazującym objawów choroby zakaźnej oraz kobiety ciężarne. Celem działalności tych izb było udzielenie schronienia i umożliwienie krótkiego odpoczynku w trakcie podróży, jak również stworzenie warunków umożliwiających odpowiednią opiekę nad dzieckiem. Aby spełniać te wymogi izby wyposażone były w przewijaki, kąciki sanitarne, jak również kuchnię mleczną. Wydawane było ciepłe mleko (odpłatnie). Inne wyposażenie izb stanowiły łóżeczka dziecięce oraz miejsce odpoczynku dla matek. W izbach zatrudniane były pielęgniarki, które badały dzieci pod kątem istnienia chorób zakaźnych, opiekowały się nimi w trakcie odpoczynku matek, edukowały zdrowotnie i dbały o samą izbę[3].

Przypisy

  1. a b c d Mikołaj Brenk, Działania z zakresu ratownictwa społecznego w Polsce w latach 1944–1948, w: Biuletyn Historii Wychowania, nr 32/2014, PTPN/UAM, s. 128
  2. Aleksander Juźwik, Placówki opieki całkowitej i otwartej Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w latach 1945–1952, w: Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały, nr XIV/2016, s. 20
  3. Wojciech Piotr Wiśniewski, Pielęgniarka kolejowa, w: Acta Scholae Superioris Medicinae Legnicensis. Zeszyt naukowy, nr 1(20)/2018, s. 6, 24-25