Idaho

Ten artykuł dotyczy stanu. Zobacz też: inne znaczenia.

Idaho

State of Idaho

stan
43. stan od 3 lipca 1890
Farma wiatrowa w hrabstwie Bonneville
Pieczęć Flaga
Dewiza: Esto perpetua
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Boise
Kod ISO 3166-2	US-ID
Gubernator	Brad Little (R)
Powierzchnia	216 443 km²[1]
Populacja (2017) • liczba ludności	1 716 943[2]
• gęstość	6,04 os./km²
Strefa czasowa	UTC-08:00 UTC-07:00
Języki urzędowe	angielski
Położenie na mapie USA
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Idaho (wymowa:/ˈaɪdəhoʊ/^ⓘwymowa:/ˈaɪdəhoʊ/) – stan na północnym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Na zachodzie graniczy z Waszyngtonem i Oregonem, na południu z Nevadą i Utah, na wschodzie z Wyoming i Montaną, a na północy z Kanadą. Obszar północnej i środkowej części stanu jest górzysty (Góry Skaliste). Na południu występują równiny (dolina rzeki Snake).

Historia

• 1805 – Meriwether Lewis i William Clark prowadzili przez terytorium wojskową ekspedycję w celu odkrycia drogi do Oceanu Spokojnego.
• 1860 – Na teren Idaho dotarli mormoni i założyli pierwszą stałą osadę, Franklin.
• 1863 – Idaho otrzymało status terytorium.
• 1876–1877 – Toczyły się walki z Indianami.
• 3 lipca 1890 – Idaho zostało przyjęte do Unii (jako 43. stan).

Geografia

Znaczna część stanu Idaho jest górzysta^[3]. Najwyższym szczytem jest Borah Peak^[4]. Panuje tam klimat kontynentalny z wpływami morskiego. Głównymi rzekami są Snake, Clearwater oraz Salmon. Na terenie Idaho znajduje się 29 parków stanowych.

W skład stanu wchodzi 45 hrabstw, z których największym jest Owyhee.  

Miasta

Boise

Meridian

Nampa

Idaho Falls

Caldwell

Pocatello

Coeur d’Alene

Twin Falls

Post Falls

Rexburg

Największe miasta w stanie Idaho, powyżej 35 000 mieszkańców (2021)^[5]

Na terenie stanu Idaho znajduje się 200 miast (city), w tym trzy o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 25 powyżej 10 000 mieszkańców, a 83 powyżej 1000 mieszkańców (2021 r.)^[5].

Lista miast zamieszkanych przez 1000 lub więcej osób (2021 r.)^[5]:

Demografia

Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Idaho liczy 1 567 582 mieszkańców, co oznacza wzrost o 273 629 (21,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,8% populacji, 25,8% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,4% to osoby mające 65 i więcej lat. 49,9% ludności stanu stanowią kobiety^[6].

Według danych z 2018 roku Idaho ma jeden z najwyższych przyrostów naturalnych (2,1%) wśród stanów USA^[7].

Język

Najpowszechniej używanymi językami są^[8]:

• język angielski – 89,71%
• język hiszpański – 7,65%
• język niemiecki – 0,37%.

Rasy i pochodzenie

Według spisu z 2010 roku, 93,2% mieszkańców stanowiła ludność biała (82% bez Latynosów), 2,4% miało rasę mieszaną, 1,7% to rdzenna ludność Ameryki, 1,5% to Azjaci, 0,9% to Afroamerykanie, 0,2% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 12,5% ludności stanu^[6].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (20,5%), angielskiego (17,4%), irlandzkiego (10,9%), meksykańskiego (10,6%), amerykańskiego (9,8%) i szkockiego (5,5%). Obecne są także duże grupy osób pochodzenia francuskiego, szwedzkiego, norweskiego, włoskiego, holenderskiego, duńskiego, walijskiego i polskiego^[9][10].

Religia

Dane z 2014^[11]:

• protestanci – 37% (głównie: baptyści, bezdenominacyjni, uświęceniowcy, zielonoświątkowcy, campbellici, metodyści, luteranie, kalwini i adwentyści dnia siódmego)
• brak religii – 27% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści)
• mormoni – 19%
• katolicy – 10%
• inne religie – 7% (w tym: świadkowie Jehowy, buddyści, muzułmanie, hindusi, prawosławni, bahaici, unitarianie i żydzi^[12]).

Gospodarka

• główne uprawy: ziemniaki, groch, buraki cukrowe, lucerna, pszenica, jęczmień, cebula, kukurydza
• hodowla bydła i owiec
• przemysł: spożywczy, chemiczny, hutniczy, maszynowy, wydobywczy (rudy cynku i ołowiu, srebro)

Uczelnie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Witryna internetowa stanu Idaho