Datowanie metodą uranowo-torową

Teoretyczna zależność Q′/P′ = 234U/238U, od R′/Q′ = 230Th/234U dla różnego czasu próbki.

Metoda uranowo-torowa – metoda datowania bezwzględnego dla przedziału chronologicznego od 1 tys. do 300–350 tys. lat temu[1][2]. Opiera się na rozpadzie promieniotwórczym izotopów uranu i toru.

Metodę tę można stosować w datowaniu:

  • skał bogatych w węglan wapnia
  • nacieków jaskiniowych i raf koralowych
  • zębów
  • dzięki nowym technikom badawczym służy do datowania kości kopalnych
  • próbuje się także datować nią torf

Metoda wykorzystuje rozpad dwóch izotopów uranu na pierwiastki pochodne: tor (230Th) i protaktyn, które ostatecznie rozpadają się w izotopy ołowiu (Pb). W przeciwieństwie do związków uranu, związki toru i protaktynu nie rozpuszczają się w wodzie. Tak więc uran wraz z wodą pobierany jest przez żyjące organizmy, a następnie gromadzi się w skorupkach i rafach koralowych, i od tego momentu zaczyna się gromadzenie produktów rozpadu promieniotwórczego (toru) w skałach.

Czas istnienia skał oblicza się mierząc stosunek ilości toru-230 do uranu-234. Czas połowicznego rozpadu 230Th wynosi ok. 75 tys. lat, a 234U – ok. 245 tys. lat. Bezpośrednio po utworzeniu skały nie ma w niej toru, powstaje on w wyniku rozpadu uranu, ale tor także rozpada się i po czasie równym kilka czasów połowicznego rozpadu stosunek ilości toru do uranu jest praktycznie stały, co ogranicza maksymalny czas stosowania metody.

Przypisy

  1. Henry P.H.P. Schwarcz Henry P.H.P., Uranium series dating of Quaternary deposits, „Quaternary International”, 1, 1989, s. 7–17, DOI: 10.1016/1040-6182(89)90005-0  (ang.).
  2. Uranium-Thorium Dating, Department of Geosciences, University of Arizona [zarchiwizowane z adresu 2017-10-10]  (ang.).

Bibliografia

  • DorotaD. Ławecka DorotaD., Wstęp do archeologii, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003 .
  • ColinC. Renfrew ColinC., PaulP. Bahn PaulP., Archeologia. Teorie, metody, praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka, 2002 .
  • Britannica: science/excess-thorium-230, science/uranium-thorium-lead-dating