Borys Woznycki
 Borys Woznycki w 2011 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 16 kwietnia 1926 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 23 maja 2012 | ||
| Przyczyna śmierci | wypadek samochodowy | ||
| Zawód, zajęcie | historyk sztuki | ||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Borys Hryhorowycz Woznycki (ukr. Борис Григорович Возницький, ur. 16 kwietnia 1926 w Ulbarowie w powiecie dubieńskim, zm. 23 maja 2012 pomiędzy Kurowicami a Peczenią) – ukraiński historyk sztuki, dyrektor Lwowskiej Galerii Sztuki, przewodniczący ukraińskiego komitetu narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), doktor honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Życiorys
W czasie II wojny światowej od 1944 r. służył w Armii Czerwonej, po wojnie studiował w lwowskiej Szkole Sztuk Pięknych im. Iwana Trusza, a następnie na wydziale historii sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W roku 1960 został zastępcą dyrektora Muzeum Sztuki Ukraińskiej, a od roku 1962 dyrektorem Galerii Malarstwa we Lwowie.
Jako pracownik muzealny rozpoczął karierę w Winnikach, gdzie zainicjował utworzenie lokalnego muzeum historii i wiedzy lokalnej[1].
W latach 60. XX wieku przyczynił się do uratowania wielu dzieł sztuki rozproszonych w opuszczonych zabytkach Zachodniej Ukrainy. Docierał do zapomnianych dworów, kościołów, klasztorów i cmentarzy, m.in. w Żółkwi, Olesku i Złoczowie, zwoził znajdujące się w nich dzieła sztuki do magazynów muzealnych. W Horodence uratował resztki ołtarza Jana Jerzego Pinzela. W kaplicy pałacowej w Czerwonogrodzie odkrył nagrobek Ponińskich z płaskorzeźbą Thorvaldsena[2]. Łącznie uratowano około 36 tysięcy dzieł sztuki. Dzięki jego staraniom w roku 1961 rozpoczęto odbudowę zamku oraz klasztoru w Olesku, zamku w Złoczowie i w Podhorcach oraz baszty w Pietniczanach w rejonie żydaczowskim. Z jego inicjatywy utworzono nowe muzea, m.in. muzeum Jana Jerzego Pinzela we Lwowie. We Lwowie przyczynił się do konserwacji Kaplicy Boimów oraz kościoła i klasztoru OO. Bernardynów.
W 2003 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 – Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[3]. Był doktorem honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Akademii Pedagogicznej w Krakowie. W 2009 otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Lwowa[4]. 12 kwietnia 2013 roku Ministerstwo Kultury Ukrainy wydało rozporządzenie o nadaniu Lwowskiej Galerii Sztuki imienia jej długoletniego dyrektora Borysa Woznyckiego[5].
Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Prace
- Ikonostas w cerkwi Bazylianów w Podhorcach. [W:] Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej. T. II. Kraków, 1996, s. 377-384.
-
Zamek w Olesku I kościół św. Józefa klasztoru OO. Kapucynów. -
Wnętrze zamku w Olesku – sztuka sakralna -
Wnętrze zamku w Olesku – sztuka użytkowa -
Kościół OO. Bernardynów we Lwowie
-
Zamek w Świrzu -
Dziedziniec zamku w Olesku -
Zamek w Złoczowie i Pałac Chiński -
Zamek w Podhorcach
Przypisy
- ↑ Ангел-охоронець українського мистецтва: чим львів’яни завдячують Борису Возницькому - lvivski.info [online], 27 maja 2022 [dostęp 2022-06-03] (ukr.).
- ↑ Thorvaldsensmuseum [online], thorvaldsensmuseum.dk [dostęp 2017-11-15] (ang.).
- ↑ Borys Woźnicki nie żyje. mkidn.gov.pl, 2012-05-23. [dostęp 2012-11-23].
- ↑ Борис Возницький - „Почесний громадянин Львова”. [w:] 10 maja 2009 [on-line]. [dostęp 2013-04-05].
- ↑ Lwowskiej Galerii Sztuki nadano imię Borysa Woznyckiego. [dostęp 2013-04-15].
Bibliografia, literatura, linki
- Borys Woźnicki: Jan Jerzy Pinzel. Olszanica: Bosz, 2007. ISBN 978-83-89747-67-9.
- Борис Возницький: Автопортрет на тлі часу (Autoportret na tle czasu). 2006.
- Biografia. artclass.lviv.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-07)].
- Biografia. academia.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-22)].
- Боротьба за замки (ze wspomnień Borysa Woznyckiego)
