Aardbeving van Verona in 1117

Kerk San Pietro in Monastero, in Gazzo Veronese nabij Verona. De toren is heropgebouwd na de aardbeving van 1117. Een van de littekens van deze aardbeving.

De aardbeving genoemd van Verona, in Noord-Italië, vond plaats in de namiddag van 3 januari 1117. Het was een van de zwaarste aardbevingen in het middeleeuwse Europa.[1] Meer dan zeventig kroniekschrijvers over heel Europa vermeldden ze. Het gaat om zestig kloosterannalen en twaalf stadskronieken.

Het kostte aan onderzoekers in de 20e eeuw jaren aan onderzoek om vast te stellen dat het eigenlijk om drie aardbevingen ging op 24 uur tijd op 2 en 3 januari 1117. Hiervoor baseerden ze zich op tientallen beschrijvingen van die tijd in termen van ernst van de schade, tijdstip van de dag en afstand tot de geschatte plaats van epicentrum.

Eerste aardbeving

De eerste aardbeving vond plaats in de nacht van 2 op 3 januari 1117. Beieren werd getroffen. Het epicentrum lag ten noorden van het Meer van Konstanz.[2] Er was schade aan kerkgebouwen in Meersburg, Konstanz, Bamberg alsook in Brauweiler. Een kroniekschrijver in het prinsbisdom Luik schreef dat hij het ook gevoeld had.[3]

Tweede aardbeving

Deze aardbeving vond plaats zowat twaalf uur na de eerste plaats en trof Noord-Italië, van Milaan tot Venetië. Dit was de aardbeving die Verona zo zwaar trof.[4] De intensiteit werd ingeschaald als IX of 'vernielend' op de Schaal van Mercalli. Het epicentrum bevond zich ten zuidoosten van Verona langsheen de rivier Adige tussen Verona en Legnago.[5] Kerktorens sloegen om, daken van kastelen en villa’s vielen in, bomen werden ontworteld en de aarde scheurde op enkele plaatsen open. Het water in de Po werd opgetild volgens getuigen, “zo hoog als een boog” en plofte onder luid geraas terug in haar bedding. De stroming in de Adige, de rivier die door Verona stroomt, werd geblokkeerd door puin.

Naar inschatting vonden dertigduizend bewoners de dood in Noord-Italië, en vooral in de streek van Verona. In Verona stortte een deel van de Romeinse Arena in, alsook de pas afgewerkte kathedraal en de basiliek San Zeno. Voor kroniekschrijvers van die tijd was de aardbeving een straf van God.[6] De burggraaf van Verona, Rudolf van Verona, deed boete en beloofde minder hebzuchtig te zijn. De schade in Verona was dermate groot dat de naam van de aardbeving de 'aardbeving van Verona' was.[7]

Derde aardbeving

Het kostte onderzoekers enige moeite om vast te stellen dat er een derde aardbeving plaats vond op 3 januari 1117. Het trof het noordwesten van Toscane. Het epicentrum valt niet exact te lokaliseren.[8]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ (it) Vannoli, Paola, I terremoti nella storia: Nel 1117 il più forte terremoto dell’area padana colpiva Verona e la pianura centro-occidentale. National Institute of Geophysics and Volcanology, Rome (2017). Gearchiveerd op 26 februari 2021.
  2. ↑ (it) Guidoboni, E.; G. Ferrari, D. Mariotti, A. Comastri, G. Tarabusi, G. Sgattoni, G. Valensise, Southern Germany, 1117. Catalogo dei forti terremoti in Italia 461 A.C. - 1997 e nell'area Mediterranea. National Institute of Geophysics and Volcanology, Rome (2005). Gearchiveerd op 14 november 2021.
  3. ↑ Zie ook: Aardbevingen in Maastricht.
  4. ↑ (en) Galli, Paolo; Fabrizio Galadini, Lynn Passi Pitcher, The earthquakes of January 1117 in northern Italy. Hypothesis for an epicentre in the southern Po Plain. (WayBack Machine). Civil Protection Department - Seismic Survey of Italy, Rome (2004). Gearchiveerd op 17 november 2011. Geraadpleegd op 14 november 2021.
  5. ↑ (it) Guidoboni, E.; G. Ferrari, D. Mariotti, A. Comastri, G. Tarabusi, G. Sgattoni, G. Valensise, Veronese, 1117. Catalogo dei forti terremoti in Italia 461 A.C. - 1997 e nell'area Mediterranea. National Institute of Geophysics and Volcanology, Rome (2005). Gearchiveerd op 14 november 2021.
  6. ↑ (it) Stella, Gian Antonio, Quell'apocalisse nove secoli fa. Il primo terremoto che fu misurato con i suoi 9 gradi Mercalli seminò morte da Cividale a Milano, da Bergamo a Pisa.. Corriere (2017). Gearchiveerd op 23 september 2020.
  7. ↑ (it) 3 gennaio 1117, quando le acque del Po si sollevarono a forma di volta e il Duomo venne distrutto. Cremona Oggi (2012). Gearchiveerd op 12 januari 2021.
  8. ↑ (en) Guidoboni, Emanuela, Alberto Comastri, Enzo Boschi (2005). Journal of Geophysical Research. American Geophysical Union, "The exceptional earthquake of 3 January 1117 in the Verona area (northern Italy): A critical time review and detection of two lost earthquakes (lower Germany and Tuscany)". Gearchiveerd op 29 juni 2020.