Filippo Ciani

Filippo Ciani (* 28. Juli 1778 in Mailand; † 12. Dezember 1867 in Lugano) war ein Schweizer Kaufmann, Bankier und Tessiner Grossrat und Staatsrat.

Leben

Filippo wurde als Sohn des Carlo Ciani von Leontica, Kaufmanns und Bankiers, und seiner Frau Maria Zacconi geboren. Er war Bruder des Giacomo Ciani. Aus Furcht, in den gegen den Grafen Federico Confalonieri angestrengten Prozess wegen des liberalen Aufstandes von 1821 verwickelt zu werden, verliess er 1822 Italien endgültig. Nach kurzen Aufenthalten in der Schweiz und in Paris begab er sich 1823 nach London bis 1829. 1833 nahm er festen Wohnsitz in Lugano und erwarb hier eine grosse Villa am Luganersee (heute Villa Ciani) mit Park, der heute den Parco civico bildet.[1]

Er gehörten zu den geistigen Urhebern der italienischen Revolution und in ihrem Haus wurden die italienischen Flüchtlinge aufgenommen. Als Politiker 1839–1847 wurde er Tessiner Grossrat dann 1847–1852 Staatsrat, Direktor des öffentlichen Unterrichts; 1865 schenkte er 40'000 Franken zur Gründung des kantonalen Zuchthauses. Oberstlieutenant, machte den Sonderbundfeldzug als kantonaler Quartiermeister mit.

1852 betraute er Carlo Cattaneo und Giovanni Cantoni mit dem Projekt einer allgemeinen Reform des höheren Schulwesens. Er war empfänglich für Fragen der Volksbildung: Sein Name ist mit unzähligen philanthropischen Unternehmungen, aus denen die Gründung eines Kindergartens in Lugano 1844 verknüpft.[2]

Sein Neffe war der Politiker Antonio Gabrini.

Literatur

  • Carlo Agliati: Filippo Ciani. In: Historisches Lexikon der Schweiz. 2. Mai 2005.
  • Mario Jäggli: Filippo Ciani. In: Epistolario di Stefano Franscini. Istituto Editoriale Ticinese, Bellinzona 1937.
  • Giuseppe Martinola: Gli esuli italiani nel Ticino. 1, Fondazione Ticino Nostro, Lugano 1980.
  • Filippo Ciani: Bibliographie
  • Villa Ciani auf ticino.ch/it/commons/details/
  • Filippo Ciani auf portalestoria.net/.
  • I fratelli Ciani (italienisch) auf giornaleadula.wordpress.com/2016/05/04/
  • Filippo Ciani (italienisch) auf ti.ch/can/oltreconfiniti
  • Publikationen von und über Filippo Ciani im Katalog Helveticat der Schweizerischen Nationalbibliothek

Einzelnachweise

  1. Villa Ciani (italienisch) auf archiviostoricolugano.ch/Storia-Lugano
  2. Celestino Trezzini: Filippo Ciani. Digitalisat In: Historisch-Biographisches Lexikon der Schweiz. Band 2, Cavadini – Daegerlen, Attinger Verlag, Neuenburg 1926, S. 588.


Dieser Artikel basiert weitgehend auf dem Eintrag im Historischen Lexikon der Schweiz (HLS), der gemäss den Nutzungshinweisen des HLS unter der Lizenz Creative Commons – Namensnennung – Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International (CC BY-SA 4.0) steht.

Giuseppe Antonio Rusconi  | Giuseppe Giovanni Battista Franzoni  | Gottardo Zurini  | Alessandro Maderni  | Pietro Frasca  | Francesco Antonio Zeglio  | Bernardo Boschetti  | Francesco Meschini  | Domenico Antognini  | Giovanni Battista Bonzanigo  | Andrea Bustelli  | Pietro Polar  | Giovanni Battista Quadri  | Carlo Sacchi  | Andrea Caglioni  | Giovan Battista Pioda  | Ambrogio Luvini  | Giovanni Reali  | Vincenzo Dalberti  | Giuseppe Reali (LP) | Giovanni Battista Maggi (LP) | Giovanni Battista Riva (CP) | Vitale Rusca (CP) | Carlo Caglioni (CP) | Carlo Poglia (CP) | Giacomo Angelo Lotti (CP) | Carlo Morosini (LP) | Giulio Pocobelli (LP) | Luigi Rusca (LP) | Pietro Romerio (LP) | Giovanni Battista Fogliardi (LP) | Carlo Francesco Camossi (CP) | Filippo Ciani (LP) | Franchino Rusca (LP) | Giovanni Mariotti (LP) | Stefano Franscini (LP) | Sebastiano Beroldingen (LP) | Natale Vicari (LP) | Cristoforo Motta (LP) | Bartolomeo Varenna (LP) | Manfredo Bernasconi (LP) | Domenico Pedrazzi (LP) | Domenico Galli (LP) | Damiano Mariotti (LP) | Carlo Lurati (LP) | Gian Gaspare Nessi (CP) | Corrado Molo (CP) | Gioachimo Masa (LP) | Giovanni Antonio Rusca (CP) | Giuseppe Filippo Lepori (LP) | Giacomo Luvini-Perseghini (LP) | Giovanni Battista Pioda (LP) | Agostino Demarchi (LP) | Giuseppe Antonio Molo (LP) | Rodolfo Rusconi (LP) | Pietro Peri (LP) | Luigi Bolla (LP) | Giosia Bernasconi (LP) | Giovanni Battista Morosini (LP) | Carlo Antonio Forni (LP) | Pietro Pollini (LP) | Luigi Lavizzari (LP) | Ambrogio Bertoni (LP) | Luigi Pioda (LP) | Cesare Bolla (LP) | Antonio Corecco (LP) | Alessandro Franchini (LP) | Ermenegildo Rossi (CVP) | Giacomo Francesco Giudici (CVP) | Rinaldo Rossi (CVP) | Giuseppe von Mentlen (CVP) | Massimiliano Magatti (CVP) | Cristoforo Cattaneo (CVP) | Carlo Castelli (CVP) | Martino Pedrazzini (CVP) | Gioachimo Respini (CVP) | Benigno Antognini (CVP) | Pietro Regazzi (CVP) | Felice Gianella (CVP) | Antonio Primavesi (CVP) | Filippo Bonzanigo (CP) | Ferdinando Gianella (CP) | Fedele Moroni-Stampa (CP) | Domenico Bazzi (LP) | Domenico Tognetti (CVP) | Michele Patocchi (FDP) | Gerolamo Riva (CP) | Giovanni Jauch (FDP) | Giuseppe Pedroli (FDP) | Carlo Conti (CP) | Giuseppe Cattori (CVP) | Luigi Rossi (CVP) | Filippo Rusconi (FDP) | Antonio Battaglini (FDP) | Rinaldo Simen (FDP) | Luigi Colombi (FDP) | Curzio Curti (FDP) | Giorgio Casella (CVP) | Giovanni Battista Volonterio (CVP) | Tomaso Pagnamenta (CVP) | Evaristo Garbani-Nerini (FDP) | Stefano Gabuzzi (FDP) | Gaetano Donini (FDP) | Angelo Tarchini (CVP) | Achille Borella (FDP) | Sebastiano Martinoli (CVP) | Carlo Maggini (FDP) | Emilio Bossi (FDP) | Giovanni Rossi (FDP) | Camillo Olgiati (FDP) | Luigi Malè (FDP) | Alfredo Fraschina (FDP) | Raimondo Rossi (GAPT) | Cesare Mazza (FDP) | Mansueto Pometta (CVP) | Antonio Galli (FDP) | Enrico Celio (CVP) | Guglielmo Canevascini (SP) | Brenno Galli (FDP) | Angiolo Martignoni (CVP) | Isidoro Antognini (FDP) | Emilio Forni (FDP) | Giuseppe Lepori (CVP) | Fulvio Bolla (FDP) | Nello Celio (FDP) | Agostino Bernasconi (CVP) | Adolfo Janner (CVP) | Mario Soldini (1917) (CVP) | Piero Pellegrini (SP) | Federico Ghisletta (SP) | Plinio Cioccari (FDP) | Ugo Sadis (FDP) | Argante Righetti (FDP) | Alberto Stefani (CVP) | Tito Tettamanti (CVP) | Arturo Lafranchi (CVP) | Angelo Pellegrini (CVP) | Franco Zorzi (FDP) | Bixio Celio (FDP) | Alberto Lepori (CVP) | Benito Bernasconi (SP) | Fulvio Caccia (CVP) | Flavio Cotti (CVP) | Fabio Vassalli (CVP) | Ugo Sadis (FDP) | Carlo Speziali (FDP) | Renzo Respini (CVP) | Dick Marty (FDP) | Claudio Generali (FDP) | Giuseppe Buffi (FDP) | Rossano Bervini (SP) | Pietro Martinelli (SP) | Alex Pedrazzini (CVP) | Marina Masoni (FDP) | Marco Borradori (Lega) | Luigi Pedrazzini (CVP) | Gabriele Gendotti (FDP) | Patrizia Pesenti (SP) | Laura Sadis (FDP) | Michele Barra (Lega) | Claudio Zali (Lega) | Manuele Bertoli (SP) | Paolo Beltraminelli (CVP) | Norman Gobbi (Lega) | Christian Vitta (FDP) | Raffaele De Rosa (CVP/DM) | Marina Carobbio Guscetti (SP)

Normdaten (Person): GND: 1052173802 (lobid, OGND, AKS) | VIAF: 308749471 | Wikipedia-Personensuche
Personendaten
NAME Ciani, Filippo
KURZBESCHREIBUNG Schweizer Kaufmann, Bankier, Tessiner Grossrat und Staatsrat
GEBURTSDATUM 28. Juli 1778
GEBURTSORT Mailand
STERBEDATUM 12. Dezember 1867
STERBEORT Lugano